"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Van Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/834 Esas, 2023/1473 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Van 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/601 Esas, 2023/72 Karar
Taraflar arasındaki 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Van ili Edremit ilçesi, ... Mahallesi 6662 ada 8 parsel ... taşınmazın tapu kaydına, davalı kurum tarafından, 2942 ... Kanun'un 31/b maddesi uyarınca şerh konulduğunu, bu şerhin davacının mülkiyet hakkını kullanmasını kısıtladığını belirterek dava konusu taşınmaz üzerine davalı kurum tarafından konulan şerhin kaldırılmasını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare cevap dilekçesinde özetle; kaldırılması talep edilen şerhin dava konusu olan taşınmaz/lar için açılan kamulaştırmasız el atma davasından kaynaklandığını, kesinlikle kabul anlamına gelmemek kaydıyla davanın kabulüne karar verilmesi halinde anılan bu dava dosyasında hükmedilen ve davacıya ödenen tazminat miktarı ile yine bu dosya kapsamında ödenen vekâlet ücreti yargılama giderlerinin miktarı da gözetilerek iş bu dosyada davacı lehine olacak şekilde yargılama giderleri vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini, mahkemenin 2022/601-602-603 ve 604 Esas ... dosyalarının tümünün tarafları aynı olduğu gibi bu dava dosyalarına konu uyuşmazlığın dayanağının Van 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2003/464 Esas ... dosyası olması nedeniyle davalar arasında bağlantı bulunduğunu davaların birleştirilmesine, müvekkili kurum aleyhine açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve taşınmazda davalı idare lehine konulan şerhin terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; belirtilen dava dosyalarının birleştirilmesi ve hakkaniyete uygun bir karar verilmesi yönündeki savunmaları değerlendirilmeden her bir dosya yönünden ayrı ayrı karar tesis edilerek kurum aleyhine haksız ve hukuka aykırı şekilde vekâlet ücretine ve yargılama giderlerine hükmedildiğini, dava tarihi itibarıyla dava konusu şerhin devam edip etmediği hususunun araştırılmadığını, kuruma karşı açılan kamulaştırmasız el atma niteliğinde bulunan davalarda mahkemelerce karar tesis edilirken tescile esas hüküm fıkrasının yeterli bilgiyi içermemesi, tescile esas fen bilirkişi raporunun koordinatsız olması, mahkeme kararında tescil hükümlerinin anılan tarihlerde tüzel kişiliği bulunmayan Vangölü EDAŞ Müessese Müdürlüğü lehine tesis edilmiş olması gibi durumlar ile 3402 ... Kadastro Kanunu'nun 22/a maddesi, 3194 ... İmar Kanunu'nun 18 inci maddesi ve 3083 ... Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu gereği yapılan arazi toplulaştırma vb. uygulamalar veya kimi malikler tarafından taşınmazların devredilmesi nedeniyle kurumca hak sahiplerine mahkeme kararı gereğince irtifak ve kamulaştırma bedelleri ödenmesine rağmen gerekli tescil işlemlerinin yapılamadığını, bu durumların önüne geçmek için 2942 ... Kanun'un 31/b maddesi çerçevesinde, dava konusu yapılan taşınmazların tapu kaydına anılan şerhin konulmasının talep edildiğini, dava konusu taşınmaz ile ilgili 2942 ... Kanun hükümlerine dayanılarak açılmış bir dava bulunmakta olup dava ve tescil işlemleri sonuçlanıncaya kadar şerhin konulduğunu, ilgili şerhin tapu müdürlüğü tarafından resen kaldırılması gerekmekte olmasına ve kusurun ilgili Tapu Müdürlüğünde olmasına rağmen İlk Derece Mahkemesince bu yönden bir değerlendirme yapılmadığını, davanın açılmasına davalı kurumun sebebiyet vermediğini, taşınmaza el atılmasından kaynaklanan davada davacıya ödenen tazminat miktarı ile davacı yararına hükmedilen vekâlet ücreti/yargılama giderlerinin miktarı da gözetilerek iş bu dava dosyasında davacı lehine tekrar vekâlet ücretine hükmedilmesinin hakkaniyete aykırı olacağını, bu nedenlerle kararın tamamen kaldırılmasına, aksi halde kararın davacı yararına hükmedilmesi muhtemel vekâlet ücreti ve yargılama giderleri yönünden kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesini yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davanın haksız fiilden kaynaklanan bir dava olup, davacıya verilen tazminatın kamulaştırma bedeli değil, haksız el atmanın karşılığı olan tazminat olduğu, kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan tazminat davalarında, Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin yerleşmiş uygulamalarına göre (Örneğin Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2010/12314 Esas-2010/19634 Karar, 2010/6215 Esas-2010/12195 Karar, 2013/11642 Esas-2013/18079 Karar, 2021/1365 Esas-2021/10357 Karar ... ilamları) 2942 ... Kanun'un yalnızca taşınmazlara değer biçilmesine ilişkin hükümlerinin kıyas yoluyla uygulandığı ancak usulüne uygun bir kamulaştırma işlemi yapılması halinde uygulama olanağı olan Kanun'un 31/b maddesinin bu tür davalarda kıyas yoluyla uygulanamayacağı, taşınmazdan kamulaştırma yapılmaksızın geçirilen enerji nakil hattı nedeniyle davalı idare lehine irtifak ... tesis edilmesi halinde, tesis edilen irtifak hakkının tapuya tescil edilmesi yerine, 2942 ... Kanun'un 31/b maddesi uyarınca satılamaz şerhinin konulmasının maddenin düzenleme amacına uygun düşmediği, bu nedenle dava konusu şerhin kaldırılması gerektiği, dava konusu taşınmazın evveliyatının Van ili, Edremit ilçesi, Kurubaş Mahallesi 477 parsel ... taşınmaz olduğu, bu taşınmaz hakkında davacı tarafından kamulaştırmasız el atma nedeniyle açılan tazminat davasının Van 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2003/464 Esas; 2004/384 Karar ... dosyası ile görüldüğü ve kararın kesinleştiği, daha sonra 11.03.2021 tarihinde kesinleşen imar uygulaması sonucu taşınmazın aynı yer 6661 ada 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ve 9 parsel ile aynı yer 6662 ada 2, 3, 4, 8 ve 9 parsel ... taşınmazlar haline geldiği, kök taşınmazdaki 31/b şerhinin dava konusu taşınmaza da nakledildiği anlaşılmış, açıklanan sebeplerle yerel mahkemece şerhin terkinine karar verilmesinde, davacı lehine yargılama gideri ile vekâlet ücreti takdir edilmesinde ve miktarında herhangi bir isabetsizlik görülmeyerek istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak 2942 ... Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini istemi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Dava konusu taşınmazın tapu kaydına davalının talebi ile 2942 ... Kanun'un 31 inci maddesinin (b) bendi uyarınca konulan şerhin terkinine karar verilerek davalının yargılama giderleri ve vekalet ücretinden sorumlu tutulmasında bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde bulunmayan tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.