"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2654 Esas, 2022/2595 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Turgutlu 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/144 Esas, 2022/208 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilerek, Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Manisa ili, .... ilçesi, 11. ... Mahallesi, 60 ada 14 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; kıymet takdir raporunda belirlenen bedelin çok düşük olduğunu, mahkemece belirlenecek heyetle değerinin tespit edilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin hükmün kesinleşmesi beklenmeksizin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde; üretim masraflarının brüt gelirin 1/3 ünden az olamayacağı gözetilmeden hesap yapıldığını, üretim masraflarının Turgutlu İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün bildirdiği 1.520,00 TL üzerinden alınması gerektiğini, %50 objektif değer oranının çok yüksek olduğunu, kamulaştırma dışı kalan alanda %20 değer kaybının fahiş olduğunu, değişik iş dosyasında bu kısmın %15 alındığını, bu hususa dikkat edilmediğini belirterek, ilk derece mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu taşınmazın sulu tarım arazisi olduğu kabul edilerek ilk istinaf incelemesinde 2019 yılı değerleri alınarak yapılan net gelir hesabında yıllık net gelir 1.399,48 TL bulunmuş, ancak hükme esas alınan raporda 991,87 TL/da alındığı, davalının istinafı olmadığından bu husus aleyhe değerlendirilmediği ve objektif değer artışı Yargıtaydan o yöreden geçen dosyalarda %50 uygulandığından artış yerinde görüldüğü, Avrupa İnsan hakları mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli ve Anayasa mahkemesinin 2016/9364 esas sayılı başvuru sonucu verilen 09.05.2019 tarihli kararları dikkate alındığında davacı vekilinin kendisine vekalet ücretine hükmedilmemesinin yerinde olduğu, 27.11.2020 tarihli ve 31317 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, Anayasa Mahkemesinin 16.07.2020 tarihli ve 2018/104 Esas, 2020/39 Karar sayılı kararı ile 7139 sayılı Kanun'un 26 ncı maddesiyle 4.11.1983 tarihli ve 2942 sayılı Kanunu'nun 10 uncu maddesinin değiştirilen sekizinci fıkrasının; kısmen iptaline karar verilmiş olup, Anayasa Mahkemesinin yukarıda açıklanan kararı esas alınarak kamulaştırma bedelinin davalıya nemaları ile birlikte derhal ödenmesine, fazla yatan bedelin iadesine karar verilmesi ve faizin başlangıç tarihinin doğru gösterildiği gerekçeleriyle davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa olarak değerlendirilmesi gerektiğini, arazi olarak değerinin düşük tespit edildiğini, kalan kısmın kullanım imkanı kalmadığından bu kısmında kamulaştırılmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; yargılama aşamasında geçen süre ve enflasyon nedeniyle belirlenen değerin düşük olduğunu, yeniden hesaplama yapılması gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya kapsamından, davalı muris ...'in 02.08.2022 tarihinde vefat ettiği, 05.07.2022 tarihli İlk Derece Mahkemesi kararının muris ...'in avukatına 23.08.2022 tarihinde tebliğ edildiği ve İlk Derece Mahkemesi kararının tebliğ edildiği tarihte ...'in ölü olduğu, Bölge Adliye Mahkemesi kararından sonra ...'in avukatınca verilen 31.10.2022 tarihli dilekçeyle kararın mirasçılarına tebliğ edilmesinin talep edildiği ve İlk Derece Mahkemesi kararının tebliğ tarihi itibarıyla mirasçılarının istinaf yoluna başvuru haklarının bulunduğu gözetildiğinde, ... mirasçılarının istinaf başvuru haklarının kullanılabilmesi için İlk Derece Mahkemesi kararının tebliği ile istinaf başvuru süresi beklenip, mirasçıların kararı istinaf etmeleri hâlinde Bölge Adliye Mahkemesince davalı mirasçıları yönünden de karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan şimdilik sair hususlar incelenmeksizin temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.