"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1001 Esas, 2023/650 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : İmamoğlu Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/108 Esas, 2021/42 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Adana ili, İmamoğlu ilçesi, ... Mahallesi 697 parsel sayılı taşınmazın 2.280,12m² mülkiyet, 740,59 m² irtifak kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi ibraz etmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, 740,59 m²lik irtifak hakkının davacı kurum adına tapuya kayıt ve tesciline, 2.280,12 m²lik mülkiyet hakkının davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı kurum adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için belirlenen kamulaştırma bedelinin yüksek olduğunu, bilirkişi raporunda ürünlerin verim miktarlarının yüksek, üretim masraflarının düşük alındığını, kapitalizasyon faizinin düşük uygulandığını, objektif değer artışı uygulanmaması gerektiğini, faiz başlangıç tarihinin geriye yürütüldüğünü, davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Mahkemece mahallinde keşif yapılarak alınan bilirkişi raporunda davacı idarenin kıymet takdirindeki değerlendirme ile benzer şekilde taşınmazın kuru tarım arazisi olduğunun kabulü ile buğday ve ayçiçeği münavebesi alınarak dava tarihi olan 2020 yılı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerine göre %5 kapitalizasyon faiz oranı uygulanmak ve %10 objektif değer artışı uygulanmak sureti ile dava konusu taşınmazın m² değerinin 19.202,49TL olarak bulunması sonucu belirlenen mülkiyet ve irtifak bedellerinin hesabının yerinde ve doğru olduğu, hükme esas alınan bilirkişi raporunda taşınmazın arta kalan kısmının idarenin kamulaştırma işlemi ile ilk defa sulu hale gelmesi nedeni ile değer artışı olacağına ilişkin yapılan hesaplama ve bu miktarın toplam bedelden düşülmesinin de doğru olarak hesaplandığı, İlk Derece Mahkemesince verilen kararda usul ve kanuna aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; bilirkişiler tarafından taşınmazın değeri hesaplanırken yetişen ürünlere ilişkin fiyatın yıllık ortalamasının alınması gerektiğini, kıymet takdir raporunun bilimsel ve bölge gerçeklerine uygun olduğunu, kapitalizasyon faizinin % 6-7 civarında uygulanması gerektiğini, kamulaştırma bedeline faiz uygulanmasının doğru olmadığını, tapu kaydındaki takyidatların kamulaştırma bedeline yansıtılması gerektiğini ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Adana ili, İmamoğlu ilçesi, ... Mahallesi 697 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Tapu kaydında yer alan takyidatların hüküm altına alınan bedele yansıtılmasına karar verilmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının (3) nolu bendine “Tapu kaydında yer alan takyidatların hüküm altına alınan bedele yansıtılmasına” cümlesinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.