"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3750 Esas, 2023/1275 Karar
DAVA TARİHİ : 25.12.2019
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Yalova 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/501 Esas, 2022/893 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın Yalova İmes Makine İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tapuya tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Taraf vekillerince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 02.04.2024 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü yetki belgesine istinaden davacı idare vekili Avukat ..., davalı vekili Avukat ... gelmişlerdir.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Yalova ili, Çiftlikköy ilçesi, Laledere köyü 154 ada 3 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Yalova İmes Makina İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tapuya tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin düşük olduğunu, dava konusu taşınmazın konumu dikkate alınarak objektif değer artışı ve metrekare birim değerinin çok yüksek hesaplanması gerektiğini, kapitalizasyon faiz oranının % 2 alınması gerektiğini, dava konusu taşınmazın yeri, konumu itibarıyla hakkaniyete uygun olarak metrekare birim fiyatının belirlenmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kamulaştırma bedelinin tespiti ve dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile Yalova İmes Makina İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekillerince istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesi kararının daha önce Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin kararı gereği son beş yılın ortalama verim miktarlarının celp edilmesi, veriler arasındaki çelişkinin giderilmesi ve buna uygun rapor tanzim edilebilmesi, ayrıca bilirkişi raporunda yer alan üretim maliyetlerinin, üretim gelirinin 1/3 oranında uygulanmaması gerektiği hususlarının eksik olduğu gerekçesi ile kaldırıldığını, kamulaştırma bedelinin taraflarınca yatırıldığını, davanın kabulüne karar verildiğini, verilen kararın usul ve kanuna uygulanan olmadığını, taşınmazın değerinin yüksek hesaplandığın, münavebe ürünlerinin hatalı seçildiğini, kapitalizasyon faiz oranının %5 olması gerektiği, taşınmazın 3 üncü sınıf eğimli ve tarıma elverişli olmayan kuru tarım arazisi olduğunu, dekar başına metrekare birim bedelinin yüksek hesaplandığını, faize ilişkin hükmün hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesince verilen kararın Yargıtay içtihatlarına ve Bölge Adliye Mahkemesi kaldırma kararına aykırı olduğunu, metrekare birim bedelinin taşınmazın gerçek değeri olmadığını, Yargıtayca münavebe ürününe karpuzun alınması gerektiğini, oysa bu davada bamya, bakla ve buğday ürünlerinin tercih edildiğini, bilirkişi raporunun Yargıtay içtihatlarına aykırı olarak tanzim edildiğini, taşınmazın gerek tarıma uygun özellikleri, gerekse yerli ve yabancı yatırımcıların gözdesi yerlerden olmasından dolayı taşınmazın gerçek değerinin tespitinin gerektiğini, kapitalizasyon faizin %3 olması gerektiği, son 5 yıllık ortalama verimin alınması veya karpuz ürününün ikinci ürün olarak alınması ve bu değerlere 2018 yılında verilen objektif değer artışı oranının uygulanmasının doğru olmadığı, daha yüksek oranda uygulanması ile bilirkişi raporunda tespit edilen değerin taşınmazın gerçek değeri olmadığını ileri sürerek gerçek değerin tespit edilmesi gerektiğini belirterek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kuru arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza net ürün gelirine göre değer biçilmesinde yöntem olarak bir isabetsizlik bulunmadığı, dava konusu taşınmazın keşif tutanağı ve bilirkişi raporu ile tespit edilen nitelikleri dikkate alındığında taşınmazın kuru arazi olarak kabulünün yerinde bulunduğu, dava konusu taşınmazın niteliği ve konumuna göre uygulanan kapitalizasyon faizi oranı ile objektif değer artışı oranının uygun olduğu anlaşıldığından taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş; ayrıca ilk kararda üçer aylık hesaba bloke edilmesine karar verilen fark bedellere mükerrer olarak faiz ödenmesine karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş; ayrıca bezelye ürününün kuru tarım arazilerinde yetişmesinin mümkün olduğunu, ilçe tarım verilerinin gerçeği yansıtmadığını ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kuru tarım arazisi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net geliri esas alınarak ve kapitalizasyon faiz oranının %4, objektif değer artış oranının %20 olarak kabulü ile değer biçilerek adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile Yalova İmes Makina İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tesciline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine
02.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.