"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3850 Esas, 2023/1279 Karar
KARAR : Esastan ret/ Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Yalova 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/504 Esas, 2022/908 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın ...Makine İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tapuya tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davalı yönünden esastan reddine, davacı idare yönünden kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Taraflar vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 02.04.2024 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı idare vekili Avukat ... ile davalı vekili Av. Oğuzhan Arıcı (Yetki belgesi) gelmişlerdir.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Yalova ili, Çiftlikköy ilçesi, Laledere köyü 154 ada 16 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın ...Makina İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tapuya tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, sulama ve yol imkânlarının kadastroya işlendiğini ancak taşınmazın değerinin artmaması için fiilen açılmadığını, buğdayın münavebeye alınmamasını, kamulaştırma bedelinin düşük olduğunu, dava konusu taşınmazın konumu dikkate alınarak objektif değer artışı ve metrekare birim değerinin çok yüksek hesaplanması gerektiğini, kapitalizasyon faiz oranının %2 alınması gerektiğini, dava konusu taşınmazın yeri, konumu itibarıyla hakkaniyete uygun olarak metrekare birim fiyatının belirlenmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kamulaştırma bedelinin tespiti ve dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile ...Makina İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekillerince istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle: Taşınmazın metrekare birim değerinin yüksek hesaplandığını, TAMSİS ve TÜİK verilerine göre yeniden hesaplama yapılarak yüksek metrekare değerinin tespit edildiğini, bu sebeple bilirkişi raporunun eksik ve hatalı düzenlendiğini, taşınmazın kuru tarım arazisi niteliğinde olduğunu, hiçbir sulama imkanının bulunmadığını, buğday, yulaf ve arpa ekili olan, hiçbir ulaşım imkânı bulunmayan %10 eğimli yamaç denebilecek bir özelliğe sahip olduğunu, %20 objektif değer artış oranının yüksek olduğunu, emsal yargı kararlarında daha düşük alındığını, bakla, bamya ve buğday ürünlerinin münavebeye alınmasının hatalı olduğunu, bilirkişi raporunda üretim giderlerinin 1/3'ünü geçemeyeceğini, kapitalizasyon faizin %5 olması gerektiğini, dekar başına verim miktarlarının yüksek hesaplandığını, faiz işletilen sürelerin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle: İlk Derece Mahkemesince verilen kararın Yargıtay içtihatlarına ve Bölge Adliye Mahkemesi kaldırma kararına aykırı olduğunu, metrekare birim bedelinin taşınmazın gerçek değeri olmadığını, bilirkişi raporunda taşınmazın arsa olarak vasıflandırılması gerekirken arazi olarak yapılan vasıflandırmanın kabul edilemez olduğunu, oysa taşınmazın özellikleri incelendiğinde arsa olduğunun görüleceğini, bölgede pek çok ürün yetiştirilirken buğday gibi düşük verimli ürünlerin münavebeye esas alınmasının kendi içinde çelişkili olduğunu, bölgede turunçgiller ve kivi dahil her ürünün yetiştirildiğini, 2019 yılı için belirlenen bedelin az olduğunu, istinaf kararların dikkate alınmadan hüküm kurulduğunu, kapitalizasyon faiz oranının %4'den düşük uygulanması gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; kuru arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza net ürün gelirine göre değer biçilmesinde yöntem olarak bir isabetsizlik bulunmadığı, dava konusu taşınmazın keşif tutanağı ve bilirkişi raporu ile tespit edilen nitelikleri dikkate alındığında taşınmazın kuru arazi olarak kabulünün yerinde bulunduğu, dava konusu taşınmazın niteliği ve konumuna göre uygulanan kapitalizasyon faizi oranı ile objektif değer artışı oranının uygun olduğu, ne var ki daha önce depo edilen ve Ziraat Bankasında faiz işletilmiş olan 713.764,20 TL üzerinden faiz işletilmesi mükerrer faiz tahsiline neden olacağı için davalı vekilinin başvurusunun esastan reddine, davacı idarenin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kuru tarım arazisi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net geliri esas alınarak ve kapitalizasyon faiz oranının %4, objektif değer artış oranının %20 olarak kabulü ile değer biçilerek adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile ...Makina İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tesciline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.