"İçtihat Metni"
I. BAŞVURU
1. Başvurucu davalı Karayolları Genel Müdürlüğü vekili dilekçesinde; dava konusu İstanbul ili ... ilçesi, ... Mahallesi 13912 parsel ... taşınmazın bir kısım paydaşları tarafından 23.03.2018 tarihinde açılan kamulaştırmasız el koyma nedeni ile tazminat davasında İstanbul 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/146 Esas, 2020/330 Karar ... kararı ile davalılardan Karayolları Genel Müdürlüğü hakkında açılan davanın husumetten reddine, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı aleyhine açılan davanın ise kabulüne karar verildiğini, iş bu kararın davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından istinaf edilmesi üzerine, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5.Hukuk Dairesinin 2020/909 Esas, 2022/223 Karar ... kararı ile davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddi ile harca ilişkin bendinin düzeltilmesine kesin olarak karar verildiğini ve bu kararın 04.02.2022 tarihinde kesinleştiğini belirtmiştir.
2. Aynı taşınmazın diğer paydaşları tarafından 28.01.2020 tarihinde açılan kamulaştırmasız el koyma nedeni ile tazminat dosyasında ise İstanbul 4.Asliye Hukuk Mahkemesinin 28.01.2020 tarihli ve 2017/392 Esas, 2020/54 Karar ... kararı ile davalılardan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı hakkında açılan davanın husumetten reddine, davalı Karayolları Genel Müdürlüğü aleyhine açılan davanın ise kabulüne karar verildiğini, iş bu kararın ise davalı idareler vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39.Hukuk Dairesinin 04.02.2022 tarihli ve 2021/445 Esas, 2022/211 Karar ... kararı davalı idareler vekillerinin istinaf başvuru talebinin esastan reddine karar verildiğini bu karara karşı davalı Karayolları Genel Müdürlüğü vekilinin temyiz başvuru talebinde bulunduğunu ve temyiz başvuru talebinin miktar itibarı ile reddine karar verildiğini, bu ek kararın da Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin 2022/8200 Esas, 2022/17574 Karar ... kararı ile onanmak suretiyle 04.02.2022 tarihinde kesinleştiğini belirtmiştir.
3. Bu durumda, aynı parsel için başka hissedarlar tarafından aynı sebebe dayalı açılmış iki ayrı kamulaştırmasız el atma tazminat davası sonucunda iki ayrı idare aleyhine istinaf yolu incelemesinden de geçerek kesin olarak tazminat kararı verilmiş olup, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 04.02.2022 tarihli ve 2020/909 Esas, 2022/223 ... Kararı ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesinin 04.02.2022 tarihli ve 2021/445 Esas, 2022/211 Karar ... kararı arasındaki uyuşmazlığın giderilmesi için 5235 ... Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun'un 35 inci maddesinin üçüncü fıkrası gereği; Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kurulu aracılığı ile talep hakkında karar alınmak üzere dava dosyasının Yargıtay'ın ilgili hukuk dairesi başkanlığına gönderilmesini vekaleten talep etmiştir.
II. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ HUKUK DAİRELERİ BAŞKANLAR KURULU KARARI
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunun 08.09.2023 tarihli ve 2023/37 Esas ... kararı ile aynı taşınmazın farklı maliklerince aynı hukuki sebebe dayalı olarak Karayolları Genel Müdürlüğü ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı aleyhine açılmış iki ayrı kamulaştırmasız el atma tazminat davası sonucunda; birinde davalı Karayolları Genel Müdürlüğünün, diğerinde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığının sorumluluğuna kesin olarak karar verildiği, kararların husumet yönünden birbirleriyle çelişkili olması nedeniyle uyuşmazlığın varlığı kabul edilerek yapılan inceleme neticesinde; dava konusu İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 13912 parsel ... taşınmazın Karayolları tarafından O-3 otoyolu olarak 1973 yılında kamulaştırmaya tabi tutulduğu, ancak kamulaştırmanın tamamlanmadığı, 1976 yılında taşınmaza fiilen el atıldığı, dava konusu taşınmazın da bulunduğu 9 km uzunluğundaki "Mahmutbey Doğu Kavşağı-Vatan Caddesi Kavşağı" il yolunun 20.03.2012 tarihli Bakan Olur' u ile Karayolları Genel Müdürlüğünün 23.03.2012 tarihli ve 0581 ... yazısı gereğince karayolları yol ağından çıkarılıp, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına devredildiği, ayrıca taşınmazın 21.11.2015 tarihli ve 1/1000 ölçekli ... Revizyon Uygulama İmar Planında Otogar Bağlantı Yolunda ( O-3 ) kalmakta olduğu ve ana arter olduğu yani taşınmazın her iki dosyanın dava tarihi itibarıyla davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığının onarım ve bakım sorumluluğunda olduğu ve husumetin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına ait olması nedeniyle bu belediye başkanlığına husumet düştüğüne dair İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin görüşü benimsenerek, uyuşmazlığın çözümü için Yargıtay 5.Hukuk Dairesine başvurulmasına karar verilmiştir.
III. UYUŞMAZLIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU KARARLAR
A. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5.Hukuk Dairesinin 4.02.2022 tarihli ve 2020/909 Esas 2022/223 Karar ... Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 13912 parsel ... taşınmaz hakkında açılan kamulaştırmasız el koyma nedeni ile tazminat davasında, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığının istinaf başvurusunun esastan reddi ile davalılardan Karayolları Genel Müdürlüğü hakkında açılan davanın husumetten reddine, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı aleyhine açılan davanın ise kabulü ile hüküm fıkrasının harca ilişkin bendin düzeltilmesine karar verilmiştir.
B. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39.Hukuk Dairesinin 04.02.2022 tarihli ve 2021/445 Esas 2022/211 Karar ... Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, dava konusu İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 13912 parsel ... taşınmaz hakkında açılan kamulaştırmasız el koyma nedeni ile tazminat davasında, ilk derece mahkemesince davalılardan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı hakkında açılan davanın husumetten reddine, davalı Karayolları Genel Müdürlüğü aleyhine açılan davanın ise kabulüne dair verilen karara karşı davalı idareler vekillerinin istinaf başvuru talebinin esastan reddine karar verilmiştir.
IV. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, aynı parsel için başka hissedarlar tarafından aynı sebebe dayalı açılmış iki ayrı kamulaştırmasız el atma tazminat davası sonucunda iki ayrı idare aleyhine istinaf yolu incelemesinden geçerek kesin olarak tazminat kararı verilmesi sebebi ile kararların husumet yönünden birbirleriyle çelişkili olması nedenine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Bölge adliye mahkemelerinin benzer olaylarda kesin nitelikteki kararları arasındaki uyuşmazlığın giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 5235 ... Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 35 inci maddesinde yer alan düzenlemedir.
2. 2942 ... Kanun'un "Kamulaştırılmaksızın kamu hizmetine ayrılan taşınmazların bedel tespiti" kenar başlıklı geçici 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve altıncı fıkraları.
3. 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesi.
C. Değerlendirme
1. Uyuşmazlığın giderilmesi istemine konu davalar aynı taşınmazın farklı maliklerince aynı hukuki sebebe dayalı olarak Karayolları Genel Müdürlüğü ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı aleyhine açılmış iki ayrı kamulaştırmasız el atma tazminat davası sonucunda; birinde davalı Karayolları Genel Müdürlüğünün, diğerinde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığının sorumluluğuna karar verilmesi sebebiyle kararların husumet yönünden birbirleriyle çelişkili olmasına ilişkindir.
2. İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 13912 parsel ... taşınmazın Karayolları tarafından O-3 otoyolu olarak 1973 yılında kamulaştırmaya tabi tutulduğu; ancak kamulaştırmanın tamamlanmadığı, 1976 yılında taşınmaza fiilen el atıldığı, dava konusu taşınmazın da bulunduğu 9 km uzunluğundaki "Mahmutbey Doğu Kavşağı-Vatan Caddesi Kavşağı" il yolunun 20.03.2012 tarihli Bakan Olur'u ile Karayolları Genel Müdürlüğünün 23.03.2012 tarihli ve 0581 ... yazısı gereğince Karayolları yol ağından çıkarılıp, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına devredildiği, ayrıca taşınmazın 21.11.2015 tarihli ve 1/1000 ölçekli ... Revizyon Uygulama İmar Planında Otogar Bağlantı Yolunda ( O-3 ) kalmakta olduğu ve ana arter olduğu yani taşınmazın her iki dosyanın dava tarihi itibarıyla davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığının onarım ve bakım sorumluluğunda olduğu ve husumetin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına ait olduğu, davalı Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumlu olamayacağı anlaşılmıştır.
3. Bu durumda İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 04.02.2022 tarihli ve 2020/909 Esas, 2022/223 Karar ... kararında benimsenen uygulama doğrultusunda uyuşmazlığın giderilmesi gerekir.
V. KARAR
1. 5235 ... Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun'un, “Başkanlar kurulunun görevleri” kenar başlıklı 35 inci maddesi gereğince; İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5.Hukuk Dairesi, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesinin kesin nitelikte kararları arasındaki uyuşmazlığın bu şekilde giderilmesine,
2. Dosyanın İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kuruluna gönderilmesine,
3. Karardan bir örneğin Bölge Adliye Mahkemelerinin hukuk dairelerine bildirilmesi için Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Sekreterliğine gönderilmesine,
25.12.2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.