"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2342 Esas, 2023/990 Karar
KARAR : Esastan ret
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince stinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Sivas ili, ..., ... Mahallesi ... ada ... ve ... parsel sayılı taşınmazların 2013 yılında yapılan Revizyon İmar Planı ile yol ve park alanına alındığından ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) Ek 1 inci maddesinde düzenlenen 5 yıllık süre içinde taşınmaz davalı ... tarafından kamulaştırılmadığından taşınmazların bedelinin tahsili için davanın açıldığını belirterek, belirsiz alacak davasının kabulü ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 250.000,00 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile hisseleri oranında davacılara ödenmesine karar verilmesini talep etmiş, ıslah dilekçesi ile talebini yükseltmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; idari yargının görevli olduğunu, yargı yolu bakımından davanın reddine karar verilmesi gerektiğini belirtmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konus ... ada ... parsel sayılı taşınmazın 26/308 hissesinin davalı ... Belediyesine ait olduğunu, bu parselin 115,65 m²sinin park ve yolda kaldığını, davalı Belediyeye ait 26 m² pay düşüldükten sonra kalan kısmın bedeline hükmedilmesi gerektiğini, bu durumda el atılan kısımın 89,65 metrekare olduğunu, hükmedilen bedele göre hesaplama yapıldığında 172.074,21TL bedelin dava tarihinden itibaren ödenmesine ve davalının 89,65 m²lik payının iptali ile davacı ... adına tescili ile fen bilirkişi krokisinde işaretlenen el atma alanının 89,65 m² davalıdan gelen pay + 26 m² Belediyenin payının ifraz edilerek tapuya davalı adına tesciline karar verilmesi gerektiğini, mahkemenin dava konusu ... parsel için davalının kendi payını göz ardı ederek karar verdiğini, dava konusu taşınmazın şehrin merkezi yerinde bitişik nizam 4 kata müsaadeli köşebaşı konumlu parsel olduğunu, taşınmaz için belirlenen bedelin oldukça düşük olduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunda taşınmazların niteliklerinin tam olarak değerlendirilmeden hüküm kurulduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını, dava konusu ... parselde davalı Belediyenin 26 m²lik payı gözetilerek karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi heyeti raporunun hüküm kurmaya elverişli olmadığını ve söz konusu raporda emsal olarak alınan taşınmazın uygun olmadığını, kamulaştırma bedelinin yüksek belirlendiğini, davacı ...'ın vefat etmiş olmasına rağmen mahkeme kararında ...'ın davacı sıfatıyla yer almaya devam ettiğini, ölü tapu maliki davacı ...'ın mirasçılarının davaya dahil edilmesi gerekirken bunun yapılmadığını ve ölü kişinin kararda davacı olarak yer aldığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmaz 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uygulaması sonucu tapuya tescil edilmiş olması nedeniyle arsa niteliğindedir. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde, bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği gerekçesi ile istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçelerindeki itirazlarını tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçelerindeki itirazlarını tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “...Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kanun'un 11 maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Dava konusu taşınmazlarda kamulaştırmasız olarak el atılan kaldırımların tazminat bedeline hükmedilmesine rağmen tesciline karar verilmemesi doğru görülmemiştir.
5. Dava konusu ... ada ... parsel sayılı taşınmaz tapu maliklerinden olan davacı ...'ın 115.65 m²lik kısmın payı oranında tapusunun iptaline karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
6. Davacı ...'ın yargılama sırasında vefat etmesine rağmen karar başlığında mirasçılarının yazılmaması doğru görülmemiştir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Taraf vekillerinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının;
a) (2) numaralı bendinde yer alan "118,74 m²" ve "103,09 m²" ibarelerinin hükümden çıkarılarak yerine sırasıyla "119,42 m²" ve "103,77 m²" ibarelerinin yazılması,
b) (4) numaralı bendinde yer alan "115,65 m²" ve "101,45 m²" ibarelerinin hükümden çıkarılarak yerine sırasıyla "118,54 m²" ve "104,34 m²" ibarelerinin yazılması,
c) (4) numaralı bendinde yer alan "... adına olan" ibaresinin hükümden çıkarılarak yerine "...'ın payı oranında" ibaresinin yazılması,
d) Gerekçeli karar başlığının davacılara ilişkin bölümünde yar alan "Ömer Arslan" ibaresinde sonra gelecek şekilde "mirasçıları; ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..." ibaresinin yazılması suretiyle kararın DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istek halinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.