"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1942 Esas, 2023/2415 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ödemiş 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/85 Esas, 2023/12 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince kamulaştırma bedeli depo edilmediğinden davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, Ödemiş ilçesi, ... Mahallesi 468 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili tarafından sunulan cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın bütünlük arz ettiğini ancak kamulaştırma yapılacak olan alanın taşınmazın ortasında kalmakta olup taşınmazı ikiye böldüğünü, dava konusu taşınmazın ulaşım problemi olmayan sulu tarla vasfında olduğunu, mevkii olarak kıymetli tarım arazilerinin ve fidancılık süs bitkisi üzerine yoğun çalışmaların yapıldığı bir alanda yer aldığını, kamulaştırma bedeli tespit edilirken tüm bu hususların dikkate alınmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı kurum adına tesciline ve yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunda solda kalan kısım için % 25 oranında değer azalışı verildiğini; ancak bu kısmın yol yapıldıktan sonra yola çift cepheli hale geleceğini ve değer artışı olacağını, münavebe ürünlerinin net gelirleri hesaplanırken genel idare gideri ve sermaye faizinin dikkate alınmamış olması sebebiyle üretim masraflarının düşük, net gelirin yüksek çıktığını, ayrıca üretim masraflarının brüt gelirin 1/3’ü oranında alınmasının doğru olmadığını ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunda Ödemiş İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğüne ait 2019 yılı verilerinin kullanıldığını, ancak kararın 2023 yılında verildiğini ve aradan geçen zaman zarfında taşınmazın değerinin arttığını, bilirkişi raporunda belirtilen bedelin piyasa koşullarının altında kaldığını, dava konusu taşınmazın Ödemiş'e yakın bir konumda olması ve diğer özellikleri sebebiyle objektif değer artışı uygulanması gerektiğini ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile öncelikle davacı idare lehine vekâlet ücreti takdir edilmemesinin yerinde olduğu, dava konusu taşınmazın keşifte yapılan gözlem, toplanan deliller ve alınan beyanlar doğrultusunda sulu tarla olarak kabulüyle yörede tarımı yapılan ve Ödemiş İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü 2019 yılı münavebe listesinde yer alan buğday, silajlık mısır ve patates münavebesi esas alınarak ve % 4 kapitalizasyon faizi uygulanmak suretiyle m² birim fiyatının belirlenmesinde, kısmi kamulaştırma nedeniyle kamulaştırmadan arta kalan ve fen bilirkişi raporu ekindeki krokide "A" harfi ile gösterilen kısmın geometrik şeklinin bozulması ve yüz ölçümünün azalması, yine krokide "C" harfi ile gösterilen kısmın vasfının suludan kuruya dönüşmesi gerekçesiyle değer kaybı hesabı yapılmasında, kamulaştırılan kısım üzerinde bulunan ağaçlara maktuen değer biçilmesinde, kamulaştırma bedelinin derhal ödenmesine karar verilmesinde ve hesaplanan bedele dört ayın bitiminden karar tarihine kadar yasal faiz uygulanmasında usul ve kanuna bir aykırılık görülmediği belirtilerek taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Sulu tarım arazisi niteliğindeki İzmir ili, Ödemiş ilçesi, ... Mahallesi 468 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değerinin tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda 2019 yılı Ödemiş İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerinin uygulanması, dava konusu taşınmazın belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre belirlenen kapitalizasyon faiz oranı uygun görülmüştür.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.