"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1928 Esas, 2023/3152 Karar
Avukat ...
DAVA TARİHİ: 19.11.2019
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: ...2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/559 Esas, 2022/799 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildilmiştir.
Taraf vekillerince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 14.01.2025 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü yetki belgesine istinaden davacı idare vekili Avukat ...ve davalı vekili ... gelmişlerdir.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, ...ilçesi,...Mahallesi 74 ada 27 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini ve yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmaz bedelinin düşük tespit edildiğini beyan etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın tarla vasfında olduğunu, kamulaştırma bedelinin kıymet takdirine nazaran yüksek hesaplandığını, net gelirin yüksek giderlerin düşük belirlendiğini, objektif değer artışı yapılmasına gerek olmadığını, arta kalan kısımda değer düşüklüğü oluşmadığını, taşınmaz üzerinde bulunan yapılara yüksek değer verildiğini, müvekkili idare lehine vekâlet ücreti hükmedilmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemiyle istinaf isteminde bulunmuştur.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedeli süresinde depo edilmediğinden davanın reddi gerektiğini, taşınmazın konumu gereği arsa vasfında sayılması gerektiğini, objektif değer artırıcı unsur oranının düşük belirlendiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemiyle istinaf isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ... bahçesi niteliğindeki taşınmaza net gelir metoduna göre değer biçilmesinde ve belirlenen bedele %200 oranında objektif değer artışı yapılarak sonuç m² birim fiyatının 319,14 TL olarak tespitinde, taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan kısmında oluşan değer düşüklüğünün hesaplanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı belirtilerek taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf başvuru dilekçesinde belirttiği hususları tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf başvuru dilekçesinde belirttiği hususları tekrar ederek ve Anayasa Mahkemesince 2942 sayılı Kanun’un yasal faiz uygulanmasına ilişkin bendi iptal edildiği hâlde, yasal faiz uygulanmasının hatalı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. ... bahçesi niteliğindeki İzmir ili, ...ilçesi,...Mahallesi 74 ada 27 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Davalı taraf vekilinin aynı taşınmaza ilişkin daha önce açılan ve ret ile sonuçlanan davada bloke edilen bedeli aldıklarına ve bu bedelin mahsubu ile fark bedelin blokesini kabul ettiklerine dair beyanı, eldeki dosyadaki dekontlar, ...2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/264 Esas, 2014/671 Karar sayılı dosyası birlikte değerlendirildiğinde bloke edilen bedelin uygun olduğu anlaşılmıştır.
4. 01.08.2023 tarihli ve 32266 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 05.04.2023 tarihli ve 2022/83 Esas, 2023/69 Karar sayılı kararı ile 04.11.1983 tarihli ve 2942 sayılı Kanun’un 24.04.2001 tarihli ve 4650 sayılı Kanun’un 5 inci maddesiyle değiştirilen 10 uncu maddesine 11.04.2013 tarihli 6459 sayılı Kanun’un 6 ncı maddesiyle eklenen dokuzuncu fıkrası iptal edilmiştir.
5. Dava 01.08.2023 tarihinden önce açılmıştır. Anayasa'nın 153 üncü maddesinin beşinci fıkrasında yer alan; "İptal kararları geriye yürümez." hükmü ve Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulunun; "Her davada açıldığı tarihte tespit edilen vaziyet hükme ittihaz olunması iktiza eylemesine..." gerekçesini içeren 28.11.1956 tarihli ve 15/15 sayılı kararı ile; "Her dava açıldığı tarihteki fiili ve hukukî duruma göre karara bağlanır." genel hukukî prensibini hâvi Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 10.05.2017 tarihli ve 2017/3-990 Esas, 2017/954 Karar sayılı kararları nazara alındığında fark kamulaştırma bedeline 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin dokuzuncu fıkrası gereğince davanın açıldığı tarihten 4 ay sonrasından başlamak üzere yasal faiz uygulanması yerindedir.
6. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
7. Yapılan incelemede; İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının 3 numaralı bendinde dava konusu taşınmaz ile ilgisi olmayan ...1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013 /142 Esas, 2014/284 Karar sayılı dosyasında depo edilen bedelin kamulaştırma bedelinden mahsubu hatalı olduğu gibi hüküm fıkrasının 4 numaralı bendinde belirlenen kamulaştırma bedelinin doğru yazılmaması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının
a) (3) numaralı bendinde yer alan “...1. ASHM 2013/142 esas 2014/284 karar sayılı dosyasında depo edilen 49.987,66 TL'nin mahsubu ile geriye kalan 676.732,68TL'nin” ibaresinin çıkartılarak yerine “...2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/264 Esas, 2014/671 Karar sayılı dosyasında bloke edilen 174.981.19 TL'nin mahsubu ile bakiye kalan 890.143.41 TL’nin” ibaresinin yazılması,
b) (4) numaralı bendinde yer alan “Tespit edilen 726.720,34TL kamulaştırma bedelinden” ibaresinin çıkartılması, yerine “Tespit edilen 1.065.124.66 TL kamulaştırma bedelinden” ibaresi yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Taraflar kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, 03.10.2024 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince 28.000,00 TL vekâlet ücretinin davacı idareden alınarak davalıya, 28.000,00 TL vekâlet ücretinin de davalıdan alınarak davacı idareye verilmesine,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.