"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/3184 Esas, 2023/1806 Karar
DAVA TARİHİ: 26.08.2019
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: Kocaeli 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/213 Esas, 2022/355 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ile davalılar ... ve ... vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne verilmiştir.
Kararın davacı idare ile davalılar ... ve ... vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Kocaeli ili, ..., ... 2360 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idarenin resen takdir etmiş olduğu arsa bedellerinin gerçek değerinden çok düşük olduğunu, taşınmazların meskun mahalde olduğunu, belediye hizmetlerinden faydalandığını, şehir merkezine yakın eğimsiz taşınmazlar olduğunu, gerçek değerinin belirlenmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile tapudan yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalılar ... vd. vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza arazi olarak değer biçilmesi gerektiğini, dava konusu taşınmaza uzak ve küçük yüzölçümlü olan emsal taşınmazın uygun emsal olmadığını, belirlenen bedelin yüksek olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar ... ve ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin çok düşük olduğunu, dava konusu taşınmazın sanayi arazisi olduğu tespit edildiğinden Mahkemeye sundukları emsallerin değerlendirilmesi gerektiğini, taşınmazın konumunun değer tespitinde dikkate alınmadığını, bilirkişi raporlarına itirazlarının değerlendirilmediğini, taşınmazın tüm belediye imkanlarından yararlandığını, raporun gerçeği yansıtmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın imar durumuna ilişkin yazı cevabında; dava konusu taşınmazın 1/5000 ölçekli ... planında karayolu koruma kuşağında kaldığı, kadastral parsel niteliğinde olup belediye hizmetlerinden yararlandığı, rayicinin arazi rayici olarak tespit edildiği, bilirkişilerce yapılan değerlendirmede yakınında...ın bulunduğu, ayrıca... Organize Sanayi Bölgesi, konut tipi yapılaşmaların mevcut olduğu tespit edilmiş olmakla, taşınmazın arsa vasfında değerlendirilmesinde isabetsizlik görülmediği, dava konusu taşınmaz kadastral parsel olup, emlak vergilerine esas m² birim fiyatının arazi rayici olduğu, hükme esas bilirkişi raporunda emsal alınan... Mahallesi 141 ada 9, 10, 11 nolu parsellerin imar parseli olup %35 oranında düzenleme ortaklık payı kesintisinin yapıldığı,... Mahallesi 1880 nolu parselin ise kadastral parsel niteliğinde olduğu, yine... Mahallesi 183 ada 11 ve 12 nolu parsellerin 1/1000'lik plan içerisinde yer aldığı, daha evvel aynı bölgeden incelenen bir çok dosyada 141 ada 9, 10 ve 11 nolu parsellerin somut emsal alınarak yapılan mukayeseler yerinde görüldüğünden özellikle bu parsellerin değerlendirmeye esas alındığı, dava konusu taşınmazın ve somut emsalin vergi rayiçlerinin mukayese oranı ile doğru orantılı şekilde tespit edildiği görülmüş olup bilirkişi heyetince taşınmazın arsa vasfında olduğunun kabulü ile emsal incelemesi yapılmak suretiyle dava konusu taşınmazın değerini belirlemelerinde isabetsizlik bulunmadığı, bilirkişi heyet raporunun karar vermeye yeterli ve elverişli olduğu, aynı bölgeden incelenen ... 2237 parsel için m² birim fiyatı 252,00 TL olarak belirlenerek verilen kararın Dairemizin 2020/12091 Esas, 2021/7545 Karar sayılı ilamı ile onandığı, belirlenen değerin taşınmazların konumu karşılaştırıldığında yerinde olduğu kanaatine varıldığından istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri.
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf isteminde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki davaya konu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmesi yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Dava konusu taşınmaz yönünden Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı öncesi İlk Derece Mahkemesince verilen ilk karar, ... ve ... dışında kalan davalılar tarafından istinaf edilmediğinden, davacı idare lehine oluşan 6100 sayılı Kanun'un 26 ncı maddesinden kaynaklanan taleple bağlılık ve aleyhe hüküm verme yasağı ilkesi gözetilerek ... ve ... dışında kalan davalılar yönünden, kaldırma kararı öncesi metrekare birim bedeli olan 210,00 TL üzerinden karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi hatalıdır.
5. Kabule göre de; davacı idarece 183,58 TL eksik kamulaştırma bedeli depo edilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz isteminin kısmen kabulü ile temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.