"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ:Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/394 Esas, 2023/581 Karar
DAVA TARİHİ: 09.03.2021
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili, tapudan yol olarak terkini istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, ..., ... 602 parsel (yeni ... 1330 ada 4 parsel) sayılı taşınmazın 837,30 m²lik kısmının kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini, tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idarece teklif edilen bedelin çok düşük olduğunu savunarak taşınmazın gerçek değerinin tespitini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 22.04.2022 tarihli ve 2021/110 Esas, 2022/269 Karar sayılı kararıyla; davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 07.09.2022 tarihli ve 2022/2335 Esas, 2022/2367 Karar sayılı kararıyla; istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; tespit olunan kamulaştırma bedeli davacı idare vekiline verilen süreler içerisinde depo edilmemiş ise de sunulan banka dekontuna göre Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihinden sonra 13.09.2022 tarihinde depo kararının yerine getirdiği anlaşıldığından, usul ekonomisi gözetilerek davalı tarafın işin esasına girilerek karar verilmesini isteyip istemediği yönünde beyanı da alınmak suretiyle sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile işbu bedelden acele el koyma bedelinin mahsup edilmesi suretiyle tespit ve depo edilen fark bedele davanın dört ay içinde sonuçlandırılmadığı gözetilerek bu sürenin bitiş tarihi olan 10.07.2021 tarihinden karar tarihi olan 15.12.2023 tarihine kadar yasal faiz işletilerek işlemiş faiziyle birlikte kararın kesinleşmesi beklenilmeksizin derhal davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile tapudan yol olarak terkinine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazın arsa vasfında kabul edilemeyeceğini, bilirkişi raporunun hükme esas alınamayacağını, tespit edilen kamulaştırma bedelinin çok yüksek olduğunu, davacı idare lehine vekalet ücretine hükmedilmemiş olmasının hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazın arazi değil arsa vasfında olduğunu, aksinin kabulü halinde ise 2023 yılı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri esas alınarak değerinin tespiti gerektiğini, tespit edilen kamulaştırma bedelinin çok düşük olup taşınmazın gerçek değerini yansıtmadığını, daha yüksek oranda objektif değer artışı uygulanması gerektiğini, taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan kısmında değer azalışı meydana geldiğini, taşınmazın kamulaştırma nedeniyle bütünlüğünün bozulduğunu, hesaplama yapılırken dikkate alınması gerektiğini, yerel Mahkeme kararının usul ve kanuna aykırı olup davalının mülkiyet hakkının ihlal edildiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Dava konusu taşınmazla aynı bölgeden gelen, aynı kamulaştırma kapsamında bulunan ve dava konusu taşınmaza yakın konumda olan 1330 ada 23 parsel sayılı taşınmazın 2021 değerlendirme yılı itibarıyla kamulaştırma bedelinin tespiti davasının Dairemizin 2023/7431 Esas, 2024/508 Karar sayılı dosyasında yapılan temyiz incelemesinde, işbu taşınmaz için benzer nedenlerle % 60 oranında uygulanan objektif değer artışı (Aliağa 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/84 Esas, 2022/254 Karar sayılı dosyası) Dairemizce de uygun bulunduğu; yine Dairemizin 2023/11060 Esas, 2024/5163 Karar sayılı dosyasında yapılan temyiz incelemesinde, dava konusu taşınmazla aynı bölgeden gelen, dava konusu taşınmaza yakın konumda bulunan 1322 ada 56 parsel parsel sayılı taşınmazın 2019 yılı değerlendirme tarihi itibarıyla kamulaştırma bedelinin tespiti davasında ( Aliağa 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/419 Esas, 2023/196 Karar sayılı dosyası) söz konusu taşınmaz için % 200 oranında uygulanan objektif değer artışı Dairemizce de uygun bulunduğu dikkate alındığında; eldeki davada hükme esas alınan bilirkişi raporunda % 450 oranında objektif değer artışı uygulanmak suretiyle fazla bedele hükmedilmesi doğru değildir.
4. Bu durumda, bilirkişi heyetinden yukarıda açıklanan hususta ek rapor alınarak sonucuna uygun karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı vekilinin tüm, davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
28.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.