"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2024/2042 Esas, 2024/768 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Mardin 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 24.06.2024 Tarihli ve 2024/43 Esas, 2024/1506 Karar Sayılı Kararı
Davalı ...'ın merkezinin Şanlıurfa olduğu, davacının yerleşim yerinin Ceylanpınar/Şanlıurfa olduğu, davacının Ceylanpınar ... Bankası Şubesindeki hesabından kesintiler yapıldığı, davalının birden fazla şubesi bulunduğundan işlemi yapan şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkili olduğu, bununla birlikte dava konusu işlemin davalının Şanlıurfa Şubesince yapıldığı anlaşılmakla davalı ...'ın merkezinin bulunduğu Şanlıurfa Asliye Hukuk Mahkemeleri yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Şanlıurfa 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 03.12.2024 Tarihli ve 2024/2042 Esas, 2024/768 Karar Sayılı Kararı
Somut olayda yetkinin kesin olmadığı, genel ve özel yetki kuralının geçerli olduğu davalarda seçimlik hakkın davacı tarafta olduğu, yetkili mahkemede davanın açılmaması halinde ise davalı tarafça cevap dilekçesi ile süresinde ilk itiraz olarak yetki itirazında bulunulabileceği, davalı tarafça yapılan yetki itirazı bulunulmadığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, davacıya ait gelir destekleme hesabından davalı şirketçe tahsil edilen bedelin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iadesi istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı Bölge Adliye Mahkemelerinin yargı çevresinde kalan İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 6100 sayılı Kanun'un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
C. Değerlendirme
1. Sebepsiz zenginleşmeden kaynaklanan alacak istemine ilişkin davalarda yetki konusunda özel bir düzenleme bulunmadığına göre, yetkili mahkeme genel yetki kuralı gereği davalının yerleşim yeri mahkemesidir. Bu yetki kuralı kesin olmadığından 6100 sayılı Kanun'un 19 uncu maddesinde belirlenen süre ve yöntemle yetkisizlik itirazında bulunulmaz ise davanın açıldığı mahkeme yetkili hale gelir ve mahkemece kendiliğinden yetkisizlik kararı verilemez.
2. Bir davada, birden fazla yetkili mahkeme bulunması halinde yetkili mahkemeyi seçme hakkı davacıya aittir. Davacı, yetkisiz bir mahkemede dava açmışsa, seçme hakkı itiraz eden davalıya geçer, davalının bildirdiği yetkili mahkemede davanın görülmesi gerekir. Yetki itirazının dinlenebilmesi için, davalı itirazında yetkili mahkemenin gösterilmesi zorunludur. Davacı, genel ve özel yetki kurallarına göre, kendisine verilen seçimlik hakkını kanuna uygun kullanmaz ise seçim hakkı davalıya geçer. Seçim hakkı kullanılırsa davalının bildirdiği yetkili mahkemeye dosyanın gönderilmesine karar verilir. Yetkisizlik kararında, yetki itirazında bildirilmemiş olan mahkemenin yetkili olduğuna karar verilemez.
3. Somut olayda, kesin yetkinin bulunmadığı ve usulüne uygun süresinde bir yetki itirazı olmadığı tespit edilmekle bu durumda davanın ilk açıldığı mahkeme yetkili hale geleceğinden uyuşmazlığın, davanın ilk açıldığı yer mahkemesi olan Mardin 2. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Mardin 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,14.04.2025 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.