"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/948 Esas, 2023/1456 Karar
DAVA TARİHİ : 11.03.2020
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: ... 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/98 Esas, 2022/17 Karar
Taraflar arasındaki davacı tarafından bedelsiz olarak kamuya terk edilen taşınmazların amacına uygun kullanılmadığından bahisle tapu iptal ve tescil, bu mümkün olmadığı takdirde taşınmazların bedelinin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının maliki olduğu ...k Mahallesi 799 kök parselde kayıtlı taşınmazda ... Belediyesinin 22.09.1997 tarihli ve 2505 Karar sayılı Encümen Kararı ile yapılan parselasyon işlemiyle taşınmazın bir kısmının park, bir kısmının yol, bir kısmının açık hava müzesi alanı, bir kısmının ise teknik altyapı arsası olarak terk amacına uygun kullanılmak kaydıyla kamuya bedelsiz olarak terk edildiğini, ancak aradan geçen yaklaşık 23 yıla rağmen terk edilen bir kısım taşınmazların amacına uygun kullanılmadığının tespit edildiğini ileri sürerek davalı idareler adına olan tapu kaydının iptaline ve davacı adına tesciline, bunun mümkün olmaması halinde ise söz konusu taşınmazların karar tarihine en yakın tarihteki rayiç bedellerinin bilirkişi marifetiyle belirlenmek suretiyle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL'nin yasal faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Belediyesi Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı idareye husumet yöneltilemeyeceğini, parselasyon işleminin ... Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı Encümen Kararı ile yürürlükte olan 1/1000 ölçekli uygulama imar planına göre gerçekleştirildiğini, Encümen Kararında belirtilen alanların bedelsiz kamuya terk edildiğini, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun ( 2942 sayılı Kanun) 35 inci maddesi uyarınca eski malik tarafından mülkiyet iddiasında bulunulamayacağını ve karşılığının istenilemeyeceğini, açılan davanın hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Belediye Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı idareye husumet yöneltilemeyeceğini, açılan davanın hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, 2942 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi uyarınca özel parselasyon sonunda malikin muvafakati ile kamu hizmet ve tesisleri için ayrılmış bulunan yerler için eski malik tarafından mülkiyet iddiasında bulunulamayacağını, karşılığının istenilemeyeceğini, davacı tarafından kamuya terk edilen taşınmazların kamu yararı dışında kullanımının söz konusu olmadığını, mülkiyet hakkının özüne dokunulmadığını, davacının iddialarının gerçeği yansıtmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu kök 799 parsel sayılı taşınmazın ... Belediyesinin 22.09.1997 tarihli ve 2505 sayılı Encümen Kararı ile 3194 sayılı İmar Kanunu'nun ( 3194 sayılı Kanun) 19 uncu maddesi uyarınca parselasyon işlemine tabi tutulduğu, tescil beyannamesine davacının bizzat imza atarak parselasyon işlemine rıza gösterdiği, imar planında dava konusu 799 parsel sayılı taşınmazın umumi hizmetlere terk edilerek parklar ve yollar dahil 493 parçaya ifraz edildiği, ifraz sonucunda; 290938,48 m²lik kısmın yol olarak, 137050,48 m²lik kısmın 30 adet park olarak, 5976,88 m²'lik kısmın 170 ada 1 parsel numarası ile açık hava müzesi arsası olarak ... Büyükşehir Belediye Başkanlığına 2670,48 m²'lik kısmın 175 ada 1 parsel numarası ile teknik alt yapı arsası vasfı ile ... Belediyesine bila bedel terk edildiği, yapılan parselasyon sonucunda bu terkler haricinde geriye kalan 400 adet taşınmazın ise kayıt maliki davacı adına muhtelif ada ve parsel numaralarıyla tescil edildiği, tescil bildirim beyannamesi içeriğine göre davacının tarla vasıflı dava konusu taşınmazını özel parselasyona tabi tutmak amacıyla istemde bulunduğu ve taşınmazın koşullu olarak bağışlandığına dair herhangi bir kaydın bulunmadığı, malikin rızası ile kamu hizmetlerinde kullanılmak üzere kamuya terk edilen taşınmazın kamu yararı dışındaki amaçlarla kullanılmadığı, imar durumu ve diğer koşulların değiştiği ileri sürülerek eski malik tarafından taşınmazın terk edilen bölümünün istenilemeyeceği ve bu durumun belediyenin çalışma esasları kapsamında tasarruf işlemi niteliğinde olduğu, özel parselasyon sonunda malikinin muvafakati ile kamuya terk edilen taşınmazın farklı bir kamu hizmetine tahsis edilmesi hâlinde, eski malik bakımından anayasal mülkiyet hakkını devreye sokabilecek bir mal varlığı değerinin bulunmadığı, önemli ve belirleyici hususun terk edilen taşınmazın mutlaka herhangi bir kamu hizmetine tahsis edilmesi olduğu, genel menfaatin gerekleri ile bireysel hakların korunmasının gerekleri arasında bulunması gereken adil dengenin bozulmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davaya konu bağışın şartlı olarak yapıldığı resmî senette yer almasa da idari karar ve diğer belgelerden bağışın belirli amaç doğrultusunda koşula bağlandığının anlaşıldığını, bu nedenle bağışın şartlı olarak kabul edilmesi gerektiğini, nitekim ilgili encümen kararında önceden yapılan özel bir özel parselasyondan ziyade belediye adına terkten sonra parselasyon işlemlerinin yapılacağının yazıldığını, şartlı olarak davalılara bedelsiz terk edilen taşınmazların büyük bir kısmında terk amacı gerçekleştirilmediğinden iadesi gerektiğini, davacının mülkiyet hakkının ihlal edildiğini, eksik inceleme ile karar verildiğini, davacının iradesinin fesada uğratıldığını, bu bağlamda yapılan tescil işleminin yolsuz olduğunu, davanın kabulü gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu 799 parsel sayılı taşınmazın 588 ve 589 parsel sayılı taşınmazların tevhidi ile oluştuğu ve yapılan imar uygulaması ile muhtelif parsellere ifraz edildiği, dava konusu edilen kısımların ise davacı tarafından idare lehine hibe edilmek suretiyle park, yol, açık hava müzesi arsası ve teknik altyapı arsası olarak sicilden terkin edilip davalı idare adına tescil edildiğinin anlaşıldığı, 2942 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi gereğince, artık bedelsiz terk edilen taşınmazlar yönünden eski malik veya mirasçılarının dava ve talep hakkı olmayacağının kabulü ile davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığından davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, bedelsiz olarak kamuya terk edilen taşınmazların amacına uygun kullanılmadığından bahisle tapu iptal ve tescil, bu mümkün olmadığı takdirde bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ( 6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.