"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/49 Esas, 2023/2242 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kahramanmaraş 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/605 Esas, 2021/592 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedeli ile ecrimisilin tahsiline ilişkin asıl dava ile 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescili istemine ilişkin karşı davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl davanın ecrimisil talebi yönünden reddine, irtifak hakkı talebi yönünden karar verilmesine yer olmadığına ve karşı davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince asıl davanın ecrimisil talebi yönünden reddine, irtifak hakkı talebi yönünden karar verilmesine yer olmadığına ve karşı davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı- karşı davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı- karşı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Kahramanmaraş ili, Onikişubat ilçesi, ... Mahallesi 6811 ada 3 parsel sayılı taşınmaza kamulaştırma yapılmaksızın enerji nakil hattı geçirmek suretiyle fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
2.Karşı davada davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Kahramanmaraş ili, Onikişubat ilçesi, ... Mahallesi 6811 ada 3 parsel sayılı taşınmazda kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Asıl davada davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; kamulaştırma davası açıldığından kamulaştırmasız al atma davasının bekletici mesele kabulüyle beklemesi gerektiğini ayrıca kira veya ecrimisil bedeline hükmedilemeyeceğini ileri sürmüştür.
2.Karşı davada davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu Kahramanmaraş ili, Onikişubat ilçesi, ... Mahallesi, 6811 ada 3 parsel sayılı taşınmazın müvekkili şirket adına tapuya kayıt ve tescilli olduğunu, davalı-karşı davacı ... Genel Müdürlüğü tarafından 25.07.1997 tarihli ve 3581 sayılı kararı ile 154 kv Kılavuzlu-Kılılı Enerji İletişim Hattı için müvekkil şirkete ait taşınmaz üzerinde 1.283,12 m²lik alanı kaplayan kamulaştırmasız el atmak ve taşınmaz üzerine yüksek gerilim hattı geçirmek suretiyle taşınmaza müdahalede bulunulduğunu, ... Genel Müdürlüğü ile görüşüldüğünü ancak uzlaşma sağlanamadığını, tüm bu nedenlerle kamulaştırmasız el atma davasının kabulü ile idare tarafından açılan karşı davada hukuki yarar olmadığından bahisle karşı davanın reddini talep ve dava etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl davanın ecrimisil talebi yönünden reddine, irtifak hakkı talebi yönünden karar verilmesine yer olmadığına ve karşı davanın kabulüne, kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu hakkın davalı-karşı davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı-karşı davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı-karşı davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; asıl dava yönünden maktu harca hükmedilmesi gerektiğini, asıl dava davacısının tazminat davasını bedel tespit davasından sonra ıslah ettiğini, maktu vekâlet ücretini veya ıslahtan önceki değerden vekâlet ücreti belirlenmesi gerektiğini, emsal satışın özel amaçlı yapıldığını, değer düşüklüğü oranının yüksek belirlendiğini, metrekare birim fiyatının yüksek belirlendiğini, lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmaz 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı içerisinde olup, buna göre arsa niteliğinde olduğu, Daire kaldırma kararı sonrası hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda emsal karşılaştırması yapılarak taşınmazın değerinin hesaplandığı, taşınmaz için dava tarihi itibarıyla metrekare birim bedelinin 571,38 TL olarak bulunduğunun anlaşıldığı, bilirkişi raporu ile arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza uygun emsal taşınmaz gözetilerek ve bilimsel yolla değer biçilmesinin kanuna uygun olduğu, belirlenen metrekare birim fiyatın taşınmazın konumu, nitelikleri dikkate alındığında ve aynı bölgeden geçen dosyalarla karşılaştırıldığında uygun olduğu değerlendirilmiş, ayrıca taşınmazın geometrik durumu, yüzölçümü ve enerji nakil hattının güzergahı dikkate alındığında raporda takdir edilen değer düşüklüğü oranına dair tespitler de dosya kapsamına uygun bulunmuş, yine Mahkemece davacı- karşı davalı lehine ıslah miktarı üzerinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin göre vekâlet ücreti belirlenmesinde bir isabetsiz görülmemiş, bu yönlere ilişkin olan davalı- karşı davacı vekilinin istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı- karşı davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B.Temyiz Sebepleri
Davalı-karşı davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde belirttiği hususları tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı arasında irtifak hakkı bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesi, 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu Kahramanmaraş ili, Onikişubat ilçesi, ... Mahallesi 6811 ada 3 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal incelemesi yapılarak değer biçilmesi ve aynı maddenin son bendi uyarınca taşınmazın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve irtifak hakkına konu olan bölüm dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak hakkı karşılığının tespiti ile tespit edilen bedelin davalı-karşı davacı tarafa ödenmesi ve dava konusu irtifak hakkının idare adına tesciline karar verilmesi yerindedir.
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak, davanın niteliği gereği davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinde hukuka aykırı bir yön bulunmamaktadır.
4. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılama hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davalı karşı davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. Konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilmiş olduğundan maktu harca hükmedilmesi gerekirken nispi harca hükmedilmesi hatalıdır.
6. Konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilmiş olduğundan ıslah edilen miktar olan 352.858,00 TL üzerinden karar tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 33.150,06 TL vekâlet ücreti hesaplanması gerekirken fazla vekâlet ücreti takdir edilmesi doğru değildir.
7. Karşı dava tarihi olan 13.10.2016 tarihinden 4 ay sonrası 14.02.2017 tarihi faiz başlangıç tarihi olduğu halde sehven 27.10.2016 tarihinin yazılması doğru görülmemiştir.
8. Dava konusu taşınmazın davalı-karşı davacı idare adına tesciline karar verilmesi gerekirken, ilk kararla davalı-karşı davacı idare adına tescil hükmü kurulduğundan bahisle yeniden tescil kararı verilmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı- karşı davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı- karşı davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesinin gerekçeli kararının hüküm fıkrasının;
a) (A-3) üncü bendinde yer alan "tarihinde" kelimesinden sonra gelen kısmın hükümden çıkartılmasına, yerine "Alınması gereken 59,30 TL maktu harcın, davacı-karşı davalı Gümüşerler Lastikçilik Otomotiv Geri Dönüşüm Ambalaj Sanayi A.Ş tarafından yatırılan 29,20 TL peşin harç ile 3.846,70 TL tamamlama harcı toplamı olan 3.875,90 TL'den mahsubu ile bakiye 3.816,60 TL'nin karar kesinleştiğinde talebi halinde davacı-karşı davalı Gümüşerler Lastikçilik Otomotiv Geri Dönüşüm Ambalaj Sanayi A.Ş'ye iadesine" cümlesinin yazılmasına,
b) (A-4) üncü bendinde yer alan "peşin harç 29,20 TL, başvuru harcı 29,20 TL, tamamlama harcı 3.846,70 TL"ibarelerinin hükümden çıkartılmasına, aynı bentte yer alan "8.615,10" sayısının hükümden çıkartılarak yerine " 4.710,00" sayısının yazılmasına,
c) (A-5) inci bendinde yer alan "34.109,78.TL" sayısının hükümden çıkartılmasına, yerine "33.150,06.TL"sayısının yazılmasına,
d) (B-2) inci bendinde yer alan "27.10.2016" tarihinin hükümden çıkartılmasına, yerine "14.02.2017" tarihinin yazılmasına,
e) (B-1) inci bendinin hükümden çıkartılmasına, yerine "Davanın kabulü ile, Kahramanmaraş ili, Onikişubat ilçesi, ... Mahallesi, 6811 ada 3 parsel sayılı taşınmazda fen bilirkişisi Nedim Kapuçam'ın 13.12.2017 tarihli bilirkişi raporunda 6811_3IRT harfleri ile gösterdiği 1.283,12 m²lik kısmına irtifak hakkı kurularak davalı -karşı davacı kurum adına tapuya kayıt ve tesciline, karardan bir örneğin ilgili Tapu Müdürlüğüne gönderilmesine” cümlesinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.