"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2363 Esas, 2023/1386 Karar
DAVA TARİHİ: 28.12.2020
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: Manavgat 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/373 Esas, 2021/264 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Antalya ili, Manavgat ilçesi,...Mahallesi 177 ada 2 parsel ile 142 ada 15 parsel sayılı taşınmazlarda kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar süresi içerisinde cevap dilekçesi ibraz etmemiştir
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle: dava konusu taşınmaz üzerindeki zeytin ağaçlarının sayısı ve niteliği itibarıyla taşınmaza kapama niteliği kazandırmadığı hâlde, dava konusu taşınmazın kapama zeytin bahçesi niteliğinde kabul edilerek değer tespitinin hatalı olduğunu, taşınmazların kuru tarım arazisi olması nedeniyle verimin 800 kilogram olarak alınmasının hatalı olduğunu, değer azalış oranının %35 olarak kabul edilmesinin yerinde olmadığını, değer tespitinde kapitalizasyon faiz oranının %5 olarak yüksek alındığını, dava konusu taşınmazın emlak vergi beyanlarının değer tespitinde dikkate alınması gerektiğini beyan ederek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Antalya ili, Manavgat ilçesi,...Mahallesi 142 ada 15 parsel sayılı taşınmazın kuru tarım arazisi vasfında, aynı yer 177 ada 2 parsel sayılı taşınmazın kuru kapama zeytin bahçesi vasfında kabul edilerek net gelir yöntemi ile kamulaştırma bedelinin tespitinde yöntem olarak isabetsizlik bulunmadığı, 142 ada 15 parsel için münavebe deseninin o yörede yaygın olarak yetişen ürünlerden birinci yıl buğday+yan ürün, ikinci yıl arpa+yan ürün, üçüncü yıl karpuz, dördüncü yıl kavun olarak 4 yılda 4 ürün şeklinde oluşturulmasının yerinde olduğu, 177 ada 2 parsel sayılı taşınmazın kapama zeytin bahçesi olarak kabulünün yerinde olduğu, net gelirin hesabında değerlendirme tarihi olan 2020 yılı İlçe Tarım, Gıda ve Hayvancılık Müdürlüğü verilerinin kullanılmasının yerinde olduğu, Yargıtay içtihatlarına göre üretim giderlerinin brüt gelirin 1/3'ünden fazla olamayacağı yönündeki içtihat gereğince net gelirin hesaplanmasının yerinde olduğu, dava konusu taşınmaz kuru tarım arazisi vasfında kabul edildiğinden kapitalizasyon faiz oranının %5 olarak alınmasının yerinde olduğu, buna göre dava konusu 142 ada 15 parsel sayılı taşınmazın 2020 yılı için metrekare birim fiyatının 45,20 TL, 177 ada 2 parsel sayılı taşınmazın 2020 yılı metrekare birim fiyatının 53,33 TL olarak tespitinin yerinde olduğu, enerji nakil hattının dava konusu taşınmaz üzerinde kapladığı alan ve geçiş güzergahı dikkate alındığında 142 ada 15 parsel için %35, 177 ada 2 parsel için %20 değer azalış oranı uygulanmak suretiyle değer düşüklüğü oranı tespit edilip kamulaştırma irtifak bedelinin tespiti yoluna gidilmesinin yerinde olduğu anlaşıldığından istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiş; ayrıca 142 ada 15 parsel sayılı taşınmazda hükme esas alınan 19.02.2021 tarihli fen raporunda 3.459,79 m² irtifak alanı olduğu tespit edildiği halde maddi hata ile 3.949,79 m² irtifak tesis ve tescil edilmesinin temyiz incelemesinde dikkate alınması gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kapama zeytin bahçesi ve arazi niteliğindeki taşınmazlara 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net geliri esas alınarak değer biçilmesi ve aynı Kanun'un 11 inci maddesinin son fıkrası uyarınca taşınmaz malın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve enerji nakil hattı güzergahı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak hakkı karşılığının tespit edilmesi yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Davaya konu taşınmazlardan 142 ada 15 parsel sayılı taşınmazda hükme esas alınan 19.02.2021 tarihli fen raporunda 3.459,79 m² irtifak alanı olduğu tespit edildiği hâlde, 3.949,79 m² irtifak alanı üzerinden hüküm kurulması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesinin kararının hüküm fıkrasının (1-a) numaralı bendinde bulunan "3949,79" sayısının hükümden çıkarılarak, yerine "3959,79" sayısının yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.