"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/298 Esas, 2023/1196 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Konya 7. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/147 Esas, 2022/397 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda; gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 11.02.2025 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı vekili Avukat ... ve davalı idare vekili ... gelmişlerdir.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Konya ili, ..., ... Mahallesi 29421 ada 109 parsel sayılı taşınmazın 184 m²lik kısmının yolda kalması nedeni ile Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından kamulaştırma kararı alındığını, pazarlık komisyonu tarafından belirlenen bedel karşılığı olarak arsa sahipleri ile kat karşılığı inşaat sözleşmesi yapıldığını, arsa maliklerinin belediyeden alacakları iki dükkân bir daire ve tüm haklarını 29.04.2013 tarihinde davacı ...'ya temlik ettiğini, davacı ...'nın Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından verilecek olan dükkan ve dairelerin protokol gereğince teslim süresinin geçmesi nedeni ile hem temlik aldığını beyan etmek hem de bir an önce teslim edilmesini sağlamak ve doğan zararlarının karşılanması için Konya Büyükşehir Belediyesine ihtarname keşide ettiğini, Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından taşınmazın Konya Kültür Varlıkları Koruma Kurulu tarafından 3. Derece sit alanı olarak belirlenmiş olması nedeni ile inşaat yapılmasının mümkün olmadığını ve taşınmaza inşaat yapılamayacağını davacıya beyan ettiğini, davalı kurumun (kısmi) kamulaştırmadan vazgeçtiğini, protokol gereği almış olduğu tapu kaydı protokol iptal edildiği için yolsuz tescil haline geldiğini, davacı ... dışındaki kişilerle yapılan kamulaştırma işlemleri geçersiz olup ... yönünden bağlayıcı olmadığını, davalı idarece taşınmaza el konulmuş olması nedeni ile ecrimisil sorumluluğu söz konusu olduğunu belirterek belirlenecek tazminat ve ecrimisil bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; Konya 6. Asliye Hukuk Mahkemesi 2018/426 Esas sayılı dosyasında aynı davacı tarafından aynı taşınmaza ilişkin olarak dava açılmış olup davanın halen derdest olduğunu, iş bu davanın derdestlik nedeniyle usulden reddi gerektiğini, dava konusu taşınmazın müvekkili belediye tarafından kamulaştırma yoluyla mülk sahiplerinden 2942 sayılı Kanun’un 8 nci maddesi gereğince usulüne uygun olarak kamulaştırıldığını, dava konusu taşınmazın kamulaştırması için alınmış kararlar bulunduğunu, dava konusu taşınmazın malikleri müvekkil belediye ile 19.06.2012 tarihinde yapılan protokoldeki haklarını davacı ...'ya temlik ettiklerini, dava konusu taşınmazın malikleri ile yapılan 19.06.2012 tarihli protokol karşılıklı anlaşma sonucu mücbir sebepten dolayı ortadan kaldırıldığını, dava konusu taşınmazın kamulaştırmasının 2942 sayılı Kanun gereğince tapu malikleri ile yapıldığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi ve 115 nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; her iki davada taleplerin ve dava konusunun farklı olması nedeni ile derdestlik durumunun söz konusu olmadığını, davalı idarece usulüne uygun bir kamulaştırma yapılmadığını, yapılan Temlik Sözleşmeleri ile davacı ...'nın taşınmazın maliki haline geldiğini ve eski maliklerin taşınmaz ile bir ilgisi kalmadığını, davalı idarece taşınmaza el konulmuş olması nedeni ile ecrimisil sorumluluğunun söz konusu olduğunu, her iki davanın aynı olduğunu kabul etmemekle birlikte Konya 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/426 E sayılı dosyası ile talep edilmiş olan 10.000 TL'nin iş bu davada talep edilmediğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosya kapsamına ve toplanan delillere göre mevcut delillerin takdirinde ve hükmün dayandığı gerekçede bir isabetsizlik bulunmadığından, kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat ve ecrimisil istemli davanın usulden reddine dair verilen İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna uygun olduğu anlaşıldığından davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf başvuru dilekçesinde belirttiği hususları ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas. 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulu yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayriımenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi."
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas. 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulu yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulüniin bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın ınevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kantınu'nun 66 ıncı maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...’’ karar verilmiştir.
4. 6100 sayılı Kanunu’nun 114 ncü maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi ile ve 115 nci maddesinin ikinci fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Yapılan inceleme netecesinde eldeki davada; kamulaştırma usulünün uygun olmadığı iddiası ile kamulaştırmasız el atma nedeni ile tazminat ve ecrimisil talebinde bulunulduğu, davacı tarafndan davalı idare aleyhine Konya 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/426 Esas sayılı dosyasında açılan davada ise kamulaştırma işlemlerinin usulsüzlüğü iddiasına dayalı taşınmazın kamulaştırma bedeline esas rayiç değerinin tespiti ile bedelinin davacı tarafa ödenmesini ve davacının uğradığı kira kaybı bedelinin davalı idareden tahsilini talep ettiğinin anlaşıldığı, bu durumda eldeki dava dosyası ile Konya 6. Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan dava dosyasının tarafları, dava sebebi ve dava konusu (talep sonucu) aynı olan davalar oldukları kanaatiyle davanın derdestlik dava şartı noksanlığı nedeni ile usulden reddine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aleyhine temyiz olunan davalı idare yararına 03.10.2024 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince takdir olunan 28.000,00 TL vekâlet ücretinin temyiz edenden alınmasına,
Davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.