"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1252 Esas, 2023/2151 Karar
DAVA TARİHİ : 05.06.2018
KARAR : Esastan ret/Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gölbaşı(Adıyaman) 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/62 Esas, 2022/401 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma irtifak hakkı bedelinin tespiti ile idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekilince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Adıyaman ili, ..., Balkar Cumhuriyet Köyü 131 ada 50 parsel sayılı taşınmazın irtifak kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf süresi içerisinde cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, irtifak kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, kamulaştırma bedeline yasal faiz işletilmesine, irtifak hakkının davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza emsal olarak alınan taşınmazın uygun olmadığını, İlk Derece Mahkemesince belirlenen kamulaştırma bedelinin yüksek olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Bir kısım davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; ödenmesine karar verilen bedelin düşük hesaplandığını, taşınmazın değerinin çok daha kıymetli olduğunu, taşınmazın değerinin düşürülmesi adına en düşük gelir getiren ürünlerin münavebeye esas alındığını, masraf ve gider kalemleri de şişirilerek taşınmazın değerinin düşük çıkmasına sebebiyet verildiğini, taşınmaza uygulanan objektif değer artışının da taşınmazın değer kaybının da eksik hesaplandığını, hükme esas alınan bilirkişi raporunun hatalı olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna buşvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kuru tarım arazi niteliğindeki davaya konu taşınmaza bu niteliğine uygun olarak mercimek, mercimek samanı, kavun münavebesi esas alınarak olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir yöntemine göre değer biçilmesi ve Yargıtay İçtihatlarına uygun olmak üzere kapitalizasyon faiz oranının da %5 olarak uygulanması sonucu metrekare birim değerinin 20,39 TL/m² olarak tespit edildiği ve bu hususlarda İlk Derece Mahkemesinin kararında bir isabetsizlik olmadığı; ancak İlk Derece Mahkemesince verilen ilk karara karşı yalnızca davacı idare tarafından istinaf yoluna başvurulduğu, bu itibarla sonraki kurulacak hükümde idare lehine oluşan usuli kazanılmış hakkın gözetilmesi gerektiği, ancak İlk Derece Mahkemesince bu hususa riayet edilmediği ve bu nedenle bu hatanın düzeltilmesi gerektiği anlaşıldığından davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza emsal olarak alınan taşınmazın uygun olmadığını, İlk Derece Mahkemesince belirlenen kamulaştırma bedelinin yüksek olduğunu, kararda kamulaştırma bedeli olarak 55.192,35 TL belirlenen bedelden 25.850,00 TL’nin mahsup edilip kalan bedele karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesi gerekirken, kamulaştırma bedelinin tamamı olan 55.192,35 TL’ye faiz işletilmesinin hatalı olduğunu, idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki irtifak hakkı bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ve 11 inci maddesi
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net geliri esas alınarak değer biçilmesi ve aynı Kanun'un 11 inci maddesinin son fıkrası uyarınca taşınmazın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve enerji nakil hattı güzergahı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak hakkı karşılığının tespit edilmesi yerindedir.
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak, davanın niteliği gereği davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinde hukuka aykırı bir yön görülmemiştir.
4. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. İlk Derece Mahkemesinin ilk kararı ile derhal ödenmesine karar verilen 25.850,00 TL'ye ilk karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesi gerekirken, tespit edilen kamulaştırma bedelinin tamamına son karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesi hatalıdır.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının 4 üncü bendinin çıkarılması, yerine "Kamulaştırma Bedeli olan 54.908,16 TL'nin İlk Derece Mahkemesinin ilk kararı ile derhal ödenmesine karar verilen 25.850,00 TL'lik kısmına 06.10.2018 tarihinden ilk karar tarihi olan 16.09.2019 tarihine, bakiye 29.058,16 TL'ye ise ikinci karar tarihi olan 23.11.2022 tarihine kadar yasal faiz işletilmesine" cümlesinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA, Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde ilgilisine iadesine,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,19.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.