"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2077 Esas, 2023/2194 Karar
DAVA TARİHİ : 06.12.2019
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Çatalca 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/943 Esas, 2023/473 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili ile davalılar ... vd. vekili, davalılar ... vd. vekili, davalı ... vekili, davalı ... vekili ve davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili ile davalılar ... vd. vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul ili, Çatalca ilçesi, Nakkaş Mahallesi 1981 (yeni 127 ada 839) parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkinine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılardan ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa vasıflı olduğunu, dava konusu taşınmazda kısmen kamulaştırma yapıldığını, arta kalan kısmın değer kaybı da gözetilerek dava konusu taşınmazın tamamının davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelden acele el koyma bedelinin mahsubu ile oluşan fark bedelin davalılara derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ile davalılar ... vd. vekili, davalılar ... vd. vekili, davalı ... vekili, davalı ... vekili ve davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin yüksek olduğunu, kapitalizasyon faizinin hatalı alındığını, objektif değer artış oranı ile kapitalizasyon faizinin mükerrer nedenlere dayandığını, raporun hükme elverişli olmadığını ileri sürmüştür.
2. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; verilen kesin sürelere rağmen idarenin kamulaştırma bedelini ödememesi nedeniyle verilen davanın reddine dair karar istinaf tarafından kaldırılmış olup idarenin kusuru nedeniyle kamulaştırma bedelinin geç ödendiğini, kamulaştırma bedelinin enflasyon karşısında değer kaybetmesi dikkate alınarak yeniden bilirkişi raporu alınıp yeni bir kamulaştırma bedeli belirlenmesi gerektiğini, dava tarihinden itibaren faize hükmedilmesi gerektiğini, enflasyon değer kaybının kamulaştırma bedeline eklenmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
3. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; kapitalizasyon faizi ve objektif değer artış oranları hatalı alınarak belirlenen bedelin düşük olduğunu, taşınmazın arsa vasfında olduğunu ileri sürmüştür.
4. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; verilen kesin sürelere rağmen idarenin kamulaştırma bedelini ödememesi nedeniyle verilen davanın reddine dair karar istinaf tarafından kaldırılmış olup idarenin kusuru nedeniyle kamulaştırma bedelinin geç ödendiğini, kamulaştırma bedelinin değer kaybetmesi dikkate alınarak yeniden bilirkişi raporu alınıp yeni bir kamulaştırma bedeli belirlenmesi gerektiğini, kapitalizasyon faizi ve objektif değer artış oranları hatalı alınarak belirlenen bedelin düşük olduğunu, taşınmazın arsa vasfında olduğunu ileri sürmüştür.
5. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; verilen kesin sürelere rağmen idarenin kamulaştırma bedelini ödememesi nedeniyle verilen davanın reddine dair karar istinaf tarafından kaldırılmış olup idarenin kusuru nedeniyle kamulaştırma bedelinin geç ödendiğini, kamulaştırma bedelinin değer kaybetmesi dikkate alınarak yeniden bilirkişi raporu alınıp yeni bir kamulaştırma bedeli belirlenmesi gerektiğini, kapitalizasyon faizi ve objektif değer artış oranları hatalı alınarak belirlenen bedelin düşük olduğunu ileri sürmüştür.
6. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; verilen kesin sürelere rağmen idarenin kamulaştırma bedelini ödememesi nedeniyle verilen davanın reddine dair karar istinaf tarafından kaldırılmış olup idarenin kusuru nedeniyle kamulaştırma bedelinin geç ödendiğini, kamulaştırma bedelinin değer kaybetmesi dikkate alınarak yeniden bilirkişi raporu alınıp yeni bir kamulaştırma bedeli belirlenmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza dava tarihi itibarıyla geçerli resmi verilere göre olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, bilirkişi kurulunca belirlenen kapitalizasyon faizi ile objektif değer arttırıcı unsur oranlarının taşınmazın konum ve niteliğine uygun düştüğü, aynı değerlendirme yılı ve aynı kamulaştırma planı içerisinde yer alan dava konusu taşınmaza yakın ve benzer özellikler gösteren 127 ada 1025 parsel yönünden belirlenen m² birim fiyatının idare temyizi sonrasında denetimden geçerek onandığı hususu da nazara alınarak dava tarihi itibarıyla tespit edilen kamulaştırma bedelinin adil ve hakkaniyete uygun olduğu, arta kalan kısımların yüzölçümü, geometrik şekli ve taşınmazın bütünlüğü kapsamında uygulanan değer azalış oranlarının da yerinde olduğu anlaşıldığından, davacı idare vekilinin ve bir kısım davalılar vekillerinin istinaf itirazları yerinde görülmemiş, ancak kamu düzenine ilişkin olarak davacı idare harçtan muaf olduğu hâlde, harç yüklendiği gerekçesiyle harç yönünden düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ile davalılar ... vd. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 ve 12 nci maddeleri,
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davacı idare vekilinin tüm, davalılar ... vd. vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. 25.06.2021 tarihli ilk karar ile fark kamulaştırma bedeli depo edilmediğinden davanın reddine karar verildiği, davacı idare vekilince istinaf aşamasında 24.06.2022 tarihinde fark kamulaştırma bedelinin depo edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince usul ekonomisi gözetilerek İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine ve Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince de davanın kabulüne karar verilmiş ise de istinaf kaldırma kararı sonrası yapılan yargılamada davalılar ... vd. vekilinin duruşmada alınan beyanlarında, verilen kesin süreler içerisinde bedel bloke edilmediğinden kamulaştırma bedelinin enflasyon karşısında değer kaybettiğini ve yeni bir bilirkişi raporu alınması gerektiğini belirterek davanın kabulüne karar verilmesine muvafakat etmedikleri yönündeki beyanı gözetildiğinde, davanın bu davalılar yönünden reddine karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi hatalı olup bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin tüm, davalılar ... vd. vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davalılar ... vd. vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,Davalılar ... vd.'den peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,Dosyanın 6100 sayılı Kanun'un 373'üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 19.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.