"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2023/415 Esas, 2023/483 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Bakırköy 7. Asliye Ticaret Mahkemesinin 19.09.2022 Tarihli ve 2021/958 Esas, 2022/800 Karar Sayılı Kararı
Davalının, davanın açıldığı tarih itibarıyla, sicildeki muamele merkez adresi yerleşim yeri adresi olup, adresin Erzurum/Aziziye olduğu ve davalı vekilinin cevap dilekçesinde Erzurum mahkemesinin yetkili olduğunu açıkça belirttiğinden yetki ilk itirazı süresinde ve usulüne uygun olarak yapılmış olmakla mahkemenin yetkisizliğine karar verilmiş, karara karşı davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuş ve İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 45. Hukuk Dairesince 29.03.2023 tarihli ve 2023/124 Esas, 2023/506 Karar sayılı kararıyla kanun yolu başvurusuna konu edilen kararın, karar tarihi itibarıyla kesin nitelikte olması nedeniyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun usulden reddine karar verilmiştir.
B. Erzurum Asliye Ticaret Mahkemesinin 05.05.2023 Tarihli ve 2023/415 Esas, 2023/483 Karar Sayılı Kararı
Somut olayda uyuşmazlık konusunun para borcu olduğunun kabul edilmesi gerektiği, Mahkemenin gerekçesinde belirttiği üzere davalının akdi ilişkiyi inkar etmesi nedeniyle para borcundan bahsedilemeyeceği değerlendirmesinin isabetli olmadığı, davalı vekili cevap dilekçesinde akdi ilişkiyi inkar eden ifadeler kullanmış ise de, bununla beraber açıkça davacının alacağının tamamının ödendiğini de ifade ettiği, davalının dilekçesinin bir kısmında akdi ilişkiyi inkar etmesinin 6098 sayılı Türk Borçlar Kanun'un (6098 sayılı Kanun) 89 uncu maddesinin uygulanmasına engel olmadığı ve mahkemenin yetkisini ortadan kaldırmadığı, davalının bu beyanının uyuşmazlığın esasına dair yapılacak yargılama neticesinde değerlendirileceği, aksi halde bu minvalde yapılacak olan tüm değerlendirmeler, akdi ilişkiyi inkar eden tüm davalı beyanlarında mahkemelerin yetkisizliğinden söz edilebilme ihtimalini ortaya çıkaracağı ve davacının davasını para alacağı olduğunu ileri sürerek açtığı gerekçeleriyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, alacağın tahsili için başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 6100 sayılı Kanun’un 6 ncı, 10 uncu ve 115 inci maddeleri, 6098 sayılı Kanunu'nun 89 uncu maddesi ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun (2004 sayılı Kanun) 50 nci maddesi
C. Değerlendirme
1. İtirazın iptali davasında usulüne uygun olarak başlatılmış ve itirazla durmuş bir takibin varlığı dava şartıdır. İtirazın iptali davasını gören mahkemenin, icra takibinin yapıldığı icra dairesinin yetkisine yönelik itirazı öncelikle incelemesi gerekir. Mahkemenin yetkisine yönelik bir itirazın var olup olmaması, bu sonuca etkili değildir. Eş söyleyişle, itirazın iptali davasında, mahkemenin yetkisine itiraz edilmiş olsun veya olmasın, mahkeme öncelikle, icra dairesinin yetkisine yönelik itirazı inceleyerek kesin olarak sonuçlandırmalıdır. Kaldı ki, itirazın iptali davasını görme yetkisi, takibin yapıldığı yer mahkemesine aittir. O nedenle, mahkemenin, icra dairesinin yetkisine yönelik itirazı incelemesi doğaldır. Bu yetki itirazının incelenmesi sonucunda, mahkeme, kendisinin yetkili olup olmadığını da belirlemiş olacaktır.
2. İlamsız bir takipte yetkili icra dairesi de 2004 sayılı Kanun'un 50 nci maddesinin yollaması ile 6100 sayılı Kanun'un genel hükümlerine göre belirlenecektir. 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesine göre genel yetkili icra dairesi, davalı gerçek veya tüzel kişinin takibin yapıldığı tarihteki yerleşim yeri icra dairesidir. Yine aynı Kanun’un 16 ncı maddesine göre ise haksız fiilden doğan uyuşmazlıklarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi icra dairesi de yetkilidir. Aynı Kanun’un 10 uncu maddesine göre ise sözleşmeden doğan davaların sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabileceği hüküm altına alınmış olup, bu sebeple sözleşmeden doğan para borcunun tahsili için başlatılan takipte, sözleşmenin ifa edileceği yer icra dairesi de yetkili kılınmıştır. Takibin konusu sözleşmeden kaynaklı para borcu olduğunda, 6098 sayılı Kanun'un 89 uncu maddesine göre, aksi kararlaştırılmadıkça para borçları alacaklının ödeme zamanındaki yerleşim yerinde ifa edilecektir.
3. Yetki itirazının incelemesi neticesi mahkeme yetkili olduğuna karar verirse borçlunun icra dairesine yapmış olduğu yetki itirazının reddine karar verilerek uyuşmazlığın esastan incelenmesine geçilecektir. Mahkeme yapmış olduğu inceleme neticesi takip yapılan icra dairesinin yetkili olmadığına kanaat getirir ise yetkili icra dairesinde yapılmış geçerli bir takip olmadığından dava şartı eksikliğinden davanın usulden reddine karar verecektir.
4. Dosya kapsamından, alacağının tahsili için Küçükçekmece 3. İcra Dairesinin 2021/19866 Esas sayılı dosyası ile takip başlattığı, davalının yetkiye, borca ve faiz talebine itiraz ettiği, takibin durduğu, itirazın iptali davasının takibin başlatıldığı yer olan Bakırköy 7. Asliye Ticaret Mahkemesinde açıldığı anlaşılmaktadır. İtirazın iptali davasını gören mahkemenin, icra takibinin yapıldığı icra dairesinin yetkisine yönelik itirazı öncelikle incelemesi gerektiğinden uyuşmazlığın Bakırköy 7. Asliye Ticaret Mahkemesinde görülerek sonuçlandırılması gerekir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Bakırköy 7. Asliye Ticaret Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
29.04.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.