"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2021/148 Esas, 2021/378 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Kütahya 3. İş Mahkemesinin 14.06.2021 Tarihli ve 2021/67 Esas, 2021/94 Karar Sayılı Kararı
İşin yapıldığı ve işverenin ilgili şubesinin bulunduğu yer mahkemesi yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B....22. İş Mahkemesinin 02.11.2021 Tarihli ve 2021/418 Esas, 2021/378 Karar Sayılı Kararı
Dosyanın incelenmesinde davacının 18.06.1998-16.04.2012 tarihleri arasında...Kuyumculuk San. ve Tic. Ltd. Şti. isimli şirkette fiilen çalıştığını iddia ettiği, ancak ...'nün 22.11.2021 tarih OÖ/2011/192 sayılı Sosyal Güvenlik Denetmenliği Raporu ile davacının söz konusu fiili çalışmalarının tespit olunamadığından iptal edildiği, davacının sigorta bildiriminin yapıldığı iş yerinin bulunduğu yerin Kütahya olduğu, her ne kadar söz konusu şirketin İstanbul'da şubesi olduğu belirtilmiş ise de, davacının şirketin...ilinde olan şubesinde "de" çalıştığını beyan etmesi karşısında...ilindeki çalışmaları için adli yardımlaşmada bulunulabileceği, nitekim, kesin olmayan yetki kuralı gereği iptal işlemini yapan yerin ve davacının sigortalılık sicil dosyasının tutulduğu yerin Kütahya olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Kanunu’nun 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 7036 sayılı İş Mahkemeleri Hakkında Kanun'un (7036 sayılı Kanun) “Yetki” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
" İş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.”
3. 6100 sayılı Kanun’un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ıncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
4. 6100 sayılı Kanun'un “Şubeler ve tüzel kişilerle ilgili davalarda yetki” başlıklı 14 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir.”
5. 6100 sayılı Kanun'un “Yetki itirazının ileri sürülmesi” başlıklı 19 uncu maddesi şöyledir:
“(1) Yetkinin kesin olduğu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadığını, davanın sonuna kadar kendiliğinden araştırmak zorundadır; taraflar da mahkemenin yetkisiz olduğunu her zaman ileri sürebilir.
(2) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz.
(3) Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir.
(4) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hâle gelir.”
C. Değerlendirme
1. Dosya kapsamından, uyuşmazlığın hizmet tespiti istemine ilişkin olduğu, dava dilekçesi ve dosya kapsamından kesin yetkinin söz konusu olmadığı anlaşılmaktadır.
2. Hizmet tespiti istemine ilişkin davalarda yetki konusunda özel bir düzenleme bulunmadığına göre, yetkili mahkeme birinci olarak 7036 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi gereğince işin (hizmetin) yapıldığı yer mahkemesi, ikincisi, yine 7036 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi ile genel yetki kuralını düzenleyen 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi gereğince işverenin (davalının) ikametgahı mahkemesi, üçüncüsü genel yetki kuralını düzenleyen 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi gereğince Sosyal Güvenlik Kurumu'nun merkezi bulunduğundan Ankara Mahkemeleri, dördüncüsü ise 6100 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesi gereğince hizmetin geçtiği yerin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Kurumu şubesinin bulunduğu yer mahkemesidir.
3. Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer.
4. 7036 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin ikinci fıkrası "Hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talebi ile işveren aleyhine açılan davalarda, dava Kuruma resen ihbar edilir. İhbar üzerine davaya davalı yanında ferî müdahil olarak katılan Kurum, yanında katıldığı taraf başvurmasa dahi kanun yoluna başvurabilir. Kurum, yargılama sonucu verilecek kararı kesinleştikten sonra uygulamakla yükümlüdür.” düzenlenmesini içermektedir. Söz konusu madde ile hizmet tespit davalarının Sosyal Güvenlik Kurumuna ihbar edilmesi mecburiyeti getirilmek suretiyle Kurumun yasal hasım olarak gösterilmesi yerine, işveren yanında feri müdahil olarak katılması öngörülmüş ve bu arada taraf olmaktan çıkartılarak hükmün infazında görevli olarak, kendine özgü bir statü ile yanında katıldığı taraf başvurmasa dahi ondan bağımsız olarak kanun yoluna başvurabilmesi mümkün kılınmıştır. Ne var ki, anılan yasal düzenleme ile Sosyal Güvenlik Kurumu, taraf olmaktan çıkartıldığı için, bir davanın taraflarının bu sıfatla yapabileceği usuli işlemlerden olan yetkisizlik itirazında bulunabilme hakkının varlığını söylemeye olanak yoktur.
5. Somut olayda, feri müdahil konumunda olan Sosyal Güvenlik Kurumu vekilinin yetki itirazında bulunduğu anlaşılmakla, uyuşmazlığın davanın ilk açıldığı Kütahya 3. İş Mahkemesinde görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Kütahya 3. İş Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
29.04.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.