"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/654 Esas, 2024/654 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Urla 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/4 Esas, 2022/713 Karar
Taraflar arasındaki 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 23 üncü maddesi uyarınca geri alım istemli davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın hak düşürücü süreden reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin murisi adına kayıtlı olan İzmir ili, ...,........ Mahallesinde 655 parsel sayılı taşınmazın davalı tarafından 18.03.1993 tarihinde Üniversite Kampüsü yapılacağı gerekçesiyle kamulaştırmasız el atıldığını, daha sonra kamulaştırma kararı alındığını, kamulaştırma için takdir edilen bedele karşı tezyidi bedel davası açıldığını ve dava Urla Asliye Hukuk Mahkemesinin 28.03.2013 tarihli ve 2007/442 Esas 2013/132 Karar sayılı kararı ile neticelendiğini, söz konusu kararın 08.04.2014 tarihinde Yargıtay onama kararı ile kesinleştiğini, 18.03.1993 tarihinde kamulaştırmasız el atılan ve daha sonra kamulaştırılan müvekkillerinin murisi Halil Sakarya adına kayıtlı, dava konusu taşınmazın müvekkillere iadesine, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı tarafa hükmedilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz hakkında İzmir Valiliği İdare Kurul tarafından Enstitü Kampüsü kurulması amacı ile 28.01.1993 tarihli ve 11/1993-29 sayılı kamu yararı kararı alındığını, Gülbahçe Mahallesi 655 parselin 03.03.2016 tarihinde 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun (3402 sayılı Kanun) 22/A maddesi gereğince Kadastro yenilemesi sonucunda aynı mahalle 391 ada 1 parsel olarak tescil edildiğini, Enstitü Kampüs alanında kaldığını, davacının 253000/14939000 hissesine malik olduğu ve kamulaştırdığını, dava konusu parselin bulunduğu bölgede "yenilenebilir Enerji Araştırma Merkezi ve Açıkhava Laboratuvarı", "Yaşam Bilimleri Merkezi" projeleri devam ettiğini, kampüs alanı içerisinde kamulaştırılan taşınmaz mallar Enstitünün amaçları dahilinde projelerin geliştirilmesi için kampüs bütünlüğü ve güvenliğinin sağlanması amacıyla önem arz ettiğini, davanın zamanaşımı nedeniyle reddine karar verilmesine, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın hak düşürücü süreden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırmasız el atma tarihinden bugüne kadar üzerinde hiçbir işlem ve tesisat yapılmadığını ve yine kamu yararına yönelik bir ihtiyaca tahsis edilmediğini, kamulaştırmasız el atma tarihinden bugüne kadar atıl durumda bulunduğundan idarece geri alım için davacılara bildirim yükümlülüğünü yerine getirilmediğini, hak düşürücü süreden dolayı davanın usulden reddinin hukuka aykırı olduğunu, mülkiyet hakkının kısıtlandığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 2942 sayılı Kanun'un 23 üncü maddesine göre mal sahibinin taşınmazı geri alma davası açabilmesi; kamulaştırma bedelinin kesinleşmiş olması, 5 yıllık bekleme süresinin dolmuş olması davanın 1 yıl içinde açılmış olması, taşınmaz malın olduğu gibi bırakılması ve ödenen kamulaştırma bedelinin faizi ile iade edilmesi şartlarına bağlıdır. Dosya içeriğinden, dava konusu taşınmazın İzmir Valiliği İdare Kurul tarafından Enstitü Kampüsü kurulması amacı ile 28.01.1993 tarihli ve 11/1993-29 sayılı kamu yararı kararı alındığını, Gülbahçe Mahallesi 655 parsel, 03.03.2016 tarihinde 3402 sayılı Kanun'un 22/A maddesi gereğince Kadastro yenilemesi sonucunda aynı mahalle 391 ada 1 parsel olarak tescil edildiğini, dava konusu taşınmazın Enstitü Kampüs alanında kaldığını, davacının 253000/14939000 hissesine malik olduğu, ..., Gülbahçe Mahallesi 655 parsel sayılı 15.156,00 m² taşınmazı kamulaştırdığını, dava konusu parselin bulunduğu bölgede "Yenilenebilir Enerji Araştırma Merkezi ve Açıkhava Laboratuvarı" , "Yaşam Bilimleri Merkezi" projeleri devam ettiği anlaşılmakla İlk Derece Mahkemesi kararında usul ve esas yönünden kanuna aykırılık görülmediğinden davacıların istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesini tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak kamulaştırma yolu ile idareye devredilen; ancak davalı tarafından kamulaştırma ve devir amacına uygun hiçbir işlem veya tesisat yapılmayarak olduğu gibi bırakılan taşınmazın iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 23 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.