"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2491 Esas, 2023/1398 Karar
KARAR : Esastan ret/Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2012/659 Esas, 2023/323 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Hazine adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçelerinde özetle; Zonguldak ili, ... ilçesi, ... köyü 103 ada 18 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Hazine adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; kamulaştırma işleminin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle idare mahkemesinde dava açıldığını, idare mahkemesinde görülen davanın bekletici mesele yapılması gerektiğini, davanın reddi gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile Hazine adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın nitelikleri göz önüne alındığında objektif değer artışı verilmemesi gerektiğini, kapitalizasyon faiz oranının hatalı belirlendiğini, bedelin fahiş olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunun eksik incelemeye dayalı olduğunu, objektif değer artış oranının hatalı belirlendiğini, bedelin düşük olduğunu, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 16.10.2019 tarihli ve 2019/ 2198 Esas - 2019/4483 Karar sayılı kararı uyarınca kesin olarak acele kamulaştırma kararının iptaline karar verildiğini, bu nedenle davanın reddi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Danıştay 10. Dairesinin 2012/8443 Esas sayılı dosyası ile kamulaştırma işleminin iptali ve Filyos Havzasında yer alan sahanın Filyos Serbest Bölgesi olarak tespit edilmesi ve söz konusu sahada yer alan özel mülkiyete ait taşınmazların acele kamulaştırılmasına ilişkin 01.09.2008 tarihli ve 2008/14087 Bakanlar Kurulu Kararı ile alınan serbest bölge sınırlarının yeniden belirlenmesine ilişkin 25.02.2009 tarihli ve 2009/14730, 05.10.2010 tarihli ve 2010/975 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle dava açıldığı ve Danıştay 10. Dairesince 10.10.2013 tarihinde serbest bölge ilan edilen alanda bulunan taşınmazların 2942 sayılı Kanun'un 27 nci maddesi uyarınca acele kamulaştırılması ilişkin bölümün yürütmenin durdurulmasına karar verildiği, Danıştay 10. Dairesinin 18.12.2018 tarihli ve 2012/8443 Esas, 2018/4030 Karar sayılı kararı ile ise Bakanlar Kurulu Kararında acelelik halinin serbest bölge ilan edilen bölgede tüm taşınmazları kapsayacak şekilde belirlendiği, herhangi bir çerçeve çizilmediği, acelelik halinin somut olarak belirtilmediği gerekçesiyle dava konusu 01.09.2008 tarihli ve 2008/14087 sayılı, 25.02.2009 tarihli ve 2009/14730 sayılı, 05.10.2010 tarihli ve 2010/975 sayılı Bakanlar Kurulu Kararlarının serbest bölge ilan edilen alanda bulunan taşınmazların 2942 sayılı Kanun'un 27 nci maddesi uyarınca acele kamulaştırılmasına ilişkin bölümün oybirliğiyle iptaline karar verildiği ve kararın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 16.10.2019 tarihli ve 2019/2198 Esas, 2019/4483 Karar sayılı onama kararı ile kesinleştiği, dava konusu acele el koyma kararının ve dayanağının hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline karar verildiğinden davanın reddine karar verilmesi gerekirken, (üstelik bekletici mesele yapıldığı halde idare mahkemesi kararının davayı ne şekilde etkilediği gerekçede tartışılmaksızın) davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmediği gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; idare mahkeme kararının acele el koyma kararının iptaline ilişkin olduğunu, iş bu dava ile ilgisi olmadığını bu nedenle davanın esasının görülmesi gerektiğini belirterek istinaf mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Danıştay 10. Dairesinin 18.12.2018 tarihli ve 2012/8443 Esas, 2018/4030 Karar sayılı kararı ile Bakanlar Kurulu Kararında acelelik halinin serbest bölge ilan edilen bölgede tüm taşınmazları kapsayacak şekilde belirlendiği, herhangi bir çerçeve çizilmediği, acelelik halinin somut olarak belirtilmediği gerekçesiyle dava konusu 01.09.2008 tarihli ve 2008/14087 sayılı, 25.02.2009 tarihli ve 2009/14730 sayılı, 05.10.2010 tarihli ve 2010/975 sayılı Bakanlar Kurulu Kararlarının serbest bölge ilan edilen alanda bulunan taşınmazların 2942 sayılı Kanun'un 27 nci maddesi uyarınca acele kamulaştırılmasına ilişkin bölümün oybirliğiyle iptaline karar verildiği ve kararın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 16.10.2019 tarihli ve 2019/2198 Esas, 2019/4483 Karar sayılı onama kararı ile kesinleştiği anlaşılmakla davanın reddine karar verilmesi yerindedir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.