"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/514 Esas, 2024/246 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle;, Diyarbakır ili, ..., ...Mahallesi, 434 Parsel (ifraz öncesi 12 nolu parsel) sayılı taşınmazın kamulaştırılmasına karar verildiğini, taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II.CEVAP
Davalı taraf süresinde cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 26.01.2021 tarihli ve 2020/46 Esas, 2021/82 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 26.01.2022 tarihli ve 2021/895 Esas, 2022/194 Karar sayılı kararı ile istinaf istemlerinin esastan reddine karar verilmiştir.
V.BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Bölge Adliye Mahkemesinin 26.01.2022 tarihli ve 2021/895 Esas, 2022/194 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; arazi niteliğindeki Diyarbakır ili, ..., ...Mahallesi, 434 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 11 inci maddesinin (f) bendinin birinci fıkrası uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesine ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmemiş, Ancak, taşınmazın kuru tarım arazisi niteliği, konumu ve yüzölçümü dikkate alındığında değeri belirlenirken kapitali zasyon faiz oranının % 5 uygulanması gerekirken, bu oranın %4 kabulü ile fazla bedel tespiti, değerlendirmeye esas alınan bostan (kavun karpuz) ürününe ait 2010 yılı itibarıyla kuru şartlarda dekar başına asgari ve azami verim miktarını, ayrıntılı üretim giderini (harcama kalemlerini tek tek gösteren) ve kg başına toptan satış fiyatlarını gösteren veri cetvelinin İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden getirtilerek raporun denetlenmemesi doğru görülmeyerek İlk Derece Mahkemesinden verilen karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen karan ile bozma kararı gereğince inceleme ve işlem yapılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kapitalizasyon faiz oranının hatalı alındığını, metrekare birim bedelinin hatalı olduğunu, verilerin ve objektif değer artış oranının yüksek alındığını, faize hükmedilmemesi gerektiğini ve idare yararına vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
2.Davalılar vekilleri, bedelin düşük olduğunu, mülkiyet hakkının ihlal edildiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C.Gerekçe
1.Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2.İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ve 11 inci maddesi.
3.Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Bağlar İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün 11.04.2023 tarihli yazısında 2010 yılında bostan (karpuz, kavun) kuru şartlarda ekonomik anlamda yetiştiriciliğinin yapılmadığı belirtilmiş olup hükme esas alınan bilirkişi raporunda buğday, bostan münavebesine göre kamulaştırma bedeli tespit edildiğinden rapor inandırıcı görülmemiştir.
3. Kuru şartlarda mutad münavebe ürünlerinin verim, fiyat ve ayrıntılı masraf cetvelleriyle birlikte İlçe Gıda ve Tarım Müdürlüğünden getirtildikten sonra taşınmazın bedelinin belirlenmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
4. Kabule göre de, bozma önceki kararı sadece davacı idare vekilinin temyiz ettiği, davalı tarafın temyiz etmediği anlaşıldığından, davacı idare yararına oluşan usulî kazanılmış hak gözetilmeksizin fazlaya hükmedilmesi bozmayı gerektirir.
VII.KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan hükmün açıklanan nedenlerle BOZULMASINA,
06.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.