"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2185 Esas, 2024/707 Karar
Avukat ...
DAVA TARİHİ : 18.03.2016
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul ili, ..., 510 ada 10 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın değerinin idare tarafından belirlenen bedelden çok daha fazla olduğunu, taşınmaz üzerindeki binanın otel-işhanı olarak kullanıldığını, muhdesatın gerçek değerinin teklif edilenin çok üzerinde olduğunu iddia ederek yapılacak keşifle taşınmazın üzerindeki binanın dava tarihindeki değerinin tespit edilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 24.06.2021 tarihli ve 2019/271 Esas, 2021/504 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin 24.06.2021 tarihli ve 2019/271 Esas, 2021/504 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 21.12.2022 tarihli ve 2022/1245 Esas, 2022/2107 Karar sayılı kararı ile taşınmazın bilirkişi raporunda belirlenen niteliğine göre kamulaştırma bedelinin adil ve hakkaniyete uygun olduğu, istinaf kaldırma kararı doğrultusunda taşınmaz üzerinde bulunan otelin yıldız sayısı araştırılmadan yapı sınıfı abul edilerek ve eskalasyon yapılarak fazlaya hükmedildiği ve tespit edilen bedelin davalılara ödenmesine karar verilmediği anlaşıldığından taşınmaz üzerinde bulunan otelin yapı sınıfı kabul edilmek sureti ile resen hesaplanan toplam 4.455.536,00 TL kamulaştırma bedelinin davacı idareden alınarak davalılara ödenmesi yönünde İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 21.12.2022 tarihli ve 2022/1245 Esas, 2022/2107 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; aynı kamulaştırma kapsamında Dairemize intikal eden ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün parsel sorgulama sitesinden edinilen bilgilere göre dava konusu taşınmaza yakın mesafede bulunan 510 ada 42 parsel sayılı taşınmaz için İstanbul Anadolu 24. Asliye Hukuk Mahkemesi 2019/966 Esas, 2022/168 Karar sayılı dosyasında 28.12.2015 değerlendirme tarihi itibarıyla 50.000,00 TL/m² değer biçildiği, 510 ada 45 parsel sayılı taşınmaz için İstanbul Anadolu 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/1 Esas, 2020/342 Karar sayılı dosyasında 03.02.2016 değerlendirme tarihi itibarıyla 50.000,00 TL/m² değer biçildiği, yine dava konusu taşınmaza bitişik 510 ada 9 parsel sayılı taşınmaz için İstanbul Anadolu 5.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/453 Esas, 2017/350 karar sayılı dosyasında 28.12.2015 değerlendirme tarihi itibarıyla 40.000,00 TL/m² değer biçildiği ve 510 ada 40 parsel sayılı taşınmaz için İstanbul Anadolu 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/114 Esas, 2018/162 Karar sayılı dosyasında 18.03.2016 değerlendirme tarihi itibarıyla 47.000,00 TL/m² değer biçildiği ve bu kararların Dairemiz denetiminden geçerek onandığı dikkate alındığında, dava konusu taşınmaz için 18.03.2016 değerlendirme tarihi itibarıyla 40.000,00 TL/m² değer biçilmesi suretiyle yakın konumda bulunan parsellere ilişkin bedellerden ayrılma nedenleri konusunda bilirkişi heyetinden ek rapor alınıp sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi, dava konusu taşınmazda bulunan yıldızı olup olmadığı ve varsa kaç yıldızlı olduğuna dair İl Kültür ve Turizm Müdürlüğüne yazılan müzekkereye otel adı belirtilmediğinden tesis programından sorgulanamadığı yönünde cevap verilmiş olup, otel adı da belirtilerek yeniden müzekkere yazılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde eksik inceleme ile hüküm kurulması, dava konusu taşınmazın tapu kaydında bulunan haciz şerhinin hükmedilen bedele yansıtılması gerektiğinin düşünülmemesi ve kabule göre de ilk kararla hükmedilen 4.426.653,92 TL kamulaştırma bedelinin, 328.679,06 TL yasal faiziyle birlikte 4.755.332,98 TL olarak depo edildiği ve Bölge Adliye Mahkemesince ilk kararla hüküm altına alınan 4.426.653,92 TL için 18.07.2016 tarihinden ilk karar tarihi olan 16.05.2017 tarihine kadar yasal faiz işletilmesine hükmedildiği anlaşıldığından, davacı idarece fazla depo edilen 272.516,40 TL’ye ilaveten 328.679,06 TL’nin de iadesine karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile uyulan bozma kararı doğrultusunda değerlendirme yapılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; tespit edilen kamulaştırma bedelinin yüksek olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; bozma gerekleri yerine getirilmeden belirlenen metrekare birim bedelinin düşük olduğunu, otel işletmeciliği yapılan binaya mesken olarak değer biçilmesinin hatalı olduğunu, en azından binanın otele çevrilmesi için yapılan masrafların yapı bedeline ilave edilmesi gerektiğini, yasal faiz değerlendirme tarihi ile karar tarihi arasındaki değer kayıplarını karşılamadığından Anayasa Mahkemesince iptal kararı verildiğini, ödenen bedelin iadesinin müvekkilinin mağduriyetine sebep olduğunu, belirlenen kamulaştırma bedelinin düşük olduğunu, faizin iadesine hükmedilmesinin hakkaniyete aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmazın zeminine 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerindeki yapının değerinin ise Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yayımlanan Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkındaki Tebliğe göre “Misafirhaneler, Pansiyonlar ve bu gruptakilere benzer yapılar” için öngörülen III/B grubu yapı olarak değerlendirilip yıpranma payı da düşülerek belirlenmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen kararın bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Buna karşın; dava konusu taşınmazın tapu kaydındaki hacizlerin hükmedilen bedele yansıtılması gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının reddine,
2. Kamu düzeni uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan “payları oranında ödenmesine” ibaresinden sonra gelmek üzere “dava konusu taşınmazın tapu kaydında bulunan haciz şerhinin hükmedilen bedele yansıtılmasına,” cümlesinin eklenmesi suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.