"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/3541 Esas, 2023/1905 Karar
DAVA TARİHİ: 31.07.2019
KARAR : Ret
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve yol olarak tapudan terkini istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle;... Mahallesi 1453 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini ve yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; mahallinde incelenmek üzere emsal taşınmaz satışlarını dosyaya sunduklarını, aynı kamulaştırma kapsamında diğer taşınmazlar için ödenmiş kamulaştırma bedellerinin dikkate alınması gerektiğini, emsal olarak sundukları taşınmazın...Mahallesinden D100 karayolu ve TEM otoyoluna mesafesinin 10 km olduğunu ve aynı şekilde bu davaya konu ... Mahallesinin de D100 karayolu ve TEM otoyoluna mesafesinin 9-10 km olduğunun görüldüğünü, benzer özellikte bulunan bu iki bölgeden kamulaştırması daha önce başlayan...Mahallesindeki acele kamulaştırma dosyalarında belirlenen 355,00 TL/m²lik bedelden daha yüksek değer belirlenmesi gerektiğini, bu bölge için 400-500 TL/m² belirlenmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 26.10.2020 tarihli ve 22019/122 Esas, 2020/134 Karar sayılı kararı ile davanın kabulü ile kamulaştırma bedelinin 204.480,00 TL olarak belirlenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 02.12.2021 tarihli ve 2021/412 Esas, 2021/1568 Karar sayılı kararı ile davacı idare vekilince yapılan istinaf başvurusunun reddine, davalı vekilince yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile taşınmazın net gelir metoduna göre tespit edilen metrekare birim bedeline %75 objektif değer artışı uygulanmak suretiyle hesaplanan kamulaştırma bedeli sonrası oluşan fark bedelin davacı idare tarafından 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrasının maddesi uyarınca verilen usulüne uygun yasal sürelere rağmen depo edilmemesi nedeniyle İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın reddine dair 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi gereğince yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 02.12.2021 tarihli ve 2021/412 Esas, 2021/1568 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; davacı idare vekilinin 22.12.2021 tarihli dilekçesi ve ekinde sunulan banka dekontlarına göre; davacı idarenin istinaf karar tarihinden sonra depo kararını yerine getirdiği anlaşıldığından, usul ekonomisi ve taraf beyanları gözetilerek işin esasına girilmek suretiyle karar verilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin 22.12.2022 tarihli ve 2022/3924 Esas, 2022/2066 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 22.12.2022 tarihli ve 2022/3924 Esas, 2022/2066 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; Mahkemece uyulan bozma ilâmında usul ekonomisi gözetilerek tarafların da beyanı alınmak suretiyle sonucuna göre işin esasına girilip karar verilmesi gerektiğinin belirtildiği ve Mahkemece bozma sonrasında davalılar vekilinin 02.01.2023 tarihli dilekçesi ve 22.12.2022 tarihli duruşmadaki bozma kararına karşı direnilmesi yönündeki beyanı gözetildiğinde, davanın reddine karar verilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Üçüncü Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin depo edildiğini, davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; acele kamulaştırma dosyasında belirlenen bedelin iadesine karar verilmemesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen kararın bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma kararının kapsamı dışında kalarak kesinleşen kısımlar hakkında yeniden inceleme yapılamayacağı anlaşılmakla; davacı idare vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yönünden görülmemiştir.
3. Dava konusu taşınmaza ilişkin acele el koyma dosyası ile bloke edilen bedelin davacı kuruma iadesine ilişkin hüküm kurulmaması gerektiğinin gözetilmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin tüm, davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı vekilinin Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kısmen kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (3) numaralı bendinden sırasıyla "204.480,00" ve "230.841,60" sayılarının hükümden çıkarılması ve yerlerine sırasıyla "83.520" ve "109.881,60'' sayılarının yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.