"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2024/257 Esas, 2024/334 Karar
u
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Çorum 2. İş Mahkemesinin 16.01.2024 Tarihli ve 2023/195 Esas, 2024/37 Karar Sayılı Kararı
Davacının işyerinin bulunduğu yer veya davalının ikametgahının bulunduğu yerlerden birinde dava açmakta serbest olduğu, dava dilekçesinde çalışıldığı iddia edilen iş yerine ilişkin dosyaya sunulan işe giriş bildirgesinden de anlaşılacağı üzere davalı şirketin adresinin............./İstanbul olduğu, feri müdahil vekilinin cevap dilekçesinde de yetki itirazında bulunulmuş olduğu, kaldı ki iş mahkemelerinde yetki hususu kamu düzeninden olup taraflarca ileri sürülmese bile mahkemece resen dikkate alınacağı, davanın görevli ve yetkili olan İstanbul Anadolu İş Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. İstanbul Anadolu 21. İş Mahkemesinin 10.05.2024 Tarihli ve 2024/257 Esas, 2024/334 Karar Sayılı Kararı
Davalı kurum vekilinin davacının tüm çalışmalarının ve SGK işlemlerinin İstanbul İl Müdürlüğü tarafından yapıldığı, sayın mahkemenin bu dava da yetkisiz olup, yetkisizlik kararı verilerek dosyanın yetkili mahkemeye gönderilmesini talep ettiği, yetkisizlik itirazında açıkça yetkili mahkemeyi belirtmediği, yine davalı şirket vekilinin huzurdaki davada yetkili mahkemenin müvekkil şirketin ve diğer davalı şirketlerin ikametgâhı olan İstanbul İş Mahkemeleri olduğu beyanında bulunduğu, İstanbul'da birden çok yetki çevresi bulunduğu göz önüne alındığında Anadolu Mahkemelerinin açıkça yetkili olarak belirtilmediği, bu halde, davalılarca yapılan yetki itirazının usulüne uygun olmadığı, usulüne uygun bir yetki itirazı bulunmadığından mahkemece davanın niteliği itibariyle resen yetkisizlik kararı verilemeyeceği, Çorum 2. İş Mahkemesi'nin yetkili hale geldiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 5510 sayılı Kanun'un geçici 7 nci maddesi gereğince 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu (506 sayılı Kanun) uyarınca sigortalılık başlangıcının tespiti istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 7036 sayılı Kanun’un “Yetki” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.”
3. 6100 sayılı Kanun'un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
4. 6100 sayılı Kanun'un “Şubeler ve tüzel kişilerle ilgili davalarda yetki” başlıklı 14 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir.”
5. 6100 sayılı Kanun'un “Yetki itirazının ileri sürülmesi” başlıklı 19 uncu maddesi şöyledir:
“(1) Yetkinin kesin olduğu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadığını, davanın sonuna kadar kendiliğinden araştırmak zorundadır; taraflar da mahkemenin yetkisiz olduğunu her zaman ileri sürebilir.
(2) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz.
(3) Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir.
(4) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hâle gelir.”
C. Değerlendirme
1. Dosya kapsamından, uyuşmazlığın hizmet tespitinin bir türü olan sigortalılık başlangıç tespiti istemine ilişkin olduğu ve dava dilekçesi ve dosya kapsamından kesin yetkinin söz konusu olmadığı anlaşılmaktadır.
2. Sigortalılık başlangıcının tespiti istemine ilişkin davalarda yetki konusunda özel bir düzenleme bulunmadığına göre, yetkili mahkeme birinci olarak 7036 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi gereğince işin (hizmetin) yapıldığı yer mahkemesi, ikincisi, yine 7036 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi ile genel yetki kuralını düzenleyen 6100 sayılı Kanunu'nun 6 ncı maddesi gereğince işverenin (davalının) ikametgahı mahkemesi, üçüncüsü genel yetki kuralını düzenleyen 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi gereğince Sosyal Güvenlik Kurumu'nun merkezi bulunduğundan Ankara Mahkemeleri, dördüncüsü ise 6100 sayılı Kanunu'nun 14 üncü maddesi gereğince hizmetin geçtiği yerin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Kurumu şubesinin bulunduğu yer mahkemesidir.
3. Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer.
4. Somut olayda, sigortalılık başlangıcının tespiti istemine ilişkin çalışmanın Ataşehir/İstanbul'da geçtiği, yine davacının sigortalılık başlangıcına ilişkin kayıtların düzeltilmesine dair başvurusu hakkında Ataşehir Sosyal Güvenlik Merkezi tarafından red cevabı verildiği, davalı şirketin adresinin Beşiktaş/İstanbul'da bulunduğu, dolayısı ile birden çok mahkemenin yetkili olduğu ve kesin yetki kuralının bulunmadığı bu davada, Çorum ilinde yetkisiz bir mahkemede davacının dava açtığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca seçme hakkı davalıya geçmiş ve davalı vekilince de süresinde ve usulüne uygun olarak davalı şirketin yerleşim yerinin bulunduğu İstanbul İş Mahkemelerinin yetkili olduğuna ilişkin itirazında bulunduğu anlaşılmaktadır. İstanbul İş Mahkemeleri tarafından verilmiş bir yetkisizlik kararı yoksa da Çorum 2. İş ve İstanbul Anadolu 21. İş Mahkemelerinin verdikleri yetkisizlik kararları ile davadan el çektikleri ve işin görülmesinin sürüncemede bırakılmaması ve Yargıtayca yargı yeri belirlenmesi gerektiği anlaşıldığından uyuşmazlığın İstanbul Nöbetçi İş Mahkemesince çözümlenmesi gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince İstanbul Nöbetçi İş Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
10.02.2025 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.