"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2021/781 E., 2022/140 K.
HÜKÜM/KARAR : Kısmen Kabul Kısmen Ret
Taraflar arasındaki asıl ve birleşen davada tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleşen davada davalı ... ve ... yönünden reddine, asıl ve birleşen davada davalı ... Konut Yapı Koop. yönünden tazminat talebinin kısmen kabulüne, alacak talebinin kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı asıl ve birleşen davada davacı vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; eczacı olan müvekkilinin, Kent Hastanesi yakınında eczane olmaya müsait, tapusu kooperatif adına olan köşe dükkanı görerek, eczane açmak için 28/05/2004 gün 3987 yevmiye no ile tapuda kooperatiften 34.000,00 TL bedel ile satın aldığını, müvekkilinin alım işlemi için İş Bankası Bornova Şubesinden ipotek karşılığı kredi kullandığını, dükkanın eczane olması için gerekli lavabo, fayans, wc yapım işini kooperatifin üstlendiğini, müvekkilinin oturma ruhsatı ve tapu masrafı için de 1.000,00 TL kooperatife para verdiğini, kooperatif başkanı ... ile 2.başkan ...'nın imzaladıkları 28/05/2004 günlü belge ile dükkanı 18/06/2004 günü eksiksiz tamamlayarak teslim etmeyi garanti ve taahhüt ettiklerini, kooperatifin fayans, lavabo, wc işini Haziran 2004 tarihinde bitirip köşe dükkanı müvekkiline teslim ettiklerini, belediyeye iş yeri açılış belgesi almak için giden ...'a numaratajda sorun olduğu söylenerek ruhsatın verilmediğini ve müvekkilinin mağdur olduğunu bildirerek, kooperatif tarafından müvekkiline satılan B.Çiğli 22051 ada (1) parsel sayılı ana taşınmazda bulunan 2211/9 Sok. No:26 girişte C Blok 6/358 arsa paylı C 26 zemin kat 10 (26/B) no.lu dükkanın tapu kaydı üzerine, tarafların ortak kabul beyanları dikkate alınarak takdiren teminatsız olarak 3. kişilere devrinin önlenmesi için tedbir kararı konulmasına, dava konusu bağımsız bölümün bulunduğu 22051 ada 1 parsel C blok zemin kat irtifak tapularının iptali ile fiili duruma uygun olarak yeniden kat irtifakı tesisine, talep kabul edilmediği takdirde müvekkilinin ödediği 35.000,00 TL'nin satışın yapıldığı ve paranın ödendiği 28/05/2004 tarihinden itibaren en yüksek ticari faiz oranları ile kooperatiften ve işlemi yapan yönetim kurulu üyeleri ... ve ...'dan müştereken ve müteselsilen tahsiline, 10.000,00 TL manevi zararın, 5.000,00 TL kira kaybının, 10.000,00 TL çektiği kredi nedeniyle uğradığı zararın kooperatiften ve yönetim kurulu üyeleri ... ve ...'dan müştereken ve müteselsilen yasal faizi ile birlikte, davalı kooperatiften ve yönetim kurulu üyeleri ... ve ...'dan müştereken ve müteselsilen alnmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
2.Birleştirilen Karşıyaka Kapatılan 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2013/195 Esas sayılı dosyasında davacı vekili dava dilekçesi ile; eczacı olan müvekkilinin eczane olarak kullanmak amacıyla davalı kooperatifin müteahhitliğini yaptığı Çiğlideki inşaatlardan kabada bir köşe dükkanı 28.05.2004 günlü satış sözleşmesi ile yöneticiler ... ve ...'ın birlikte imzaladığı sözleşme ile satın aldığını, dükkanın Haziran 2004 de davacıya eksiksiz teslim edilmesi gerekirken teslim edilmediğini, dükkanın halen bitirilmediğini, kullanılamaz olduğunu ve müvekkiline teslim edilmediğini, mahkememizin 2008/47 Esas, 2012/227 Karar sayılı ilamı ile davanın açılıdığı 22.03.2009 gününe kadar 5.000,00 TL kira kaybına hükmedildiğini, 22.03.2009 öncesi fazlaya ilişkin saklı tutulan 17.800,00 TL alacağı bulunduğunu, 22.03.2009-31.12.2012 dönemi için ise 33.750,00 TL kira kaybı alacağı bulunduğunu, Karşıyaka 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2012/68 D. İş sayılı dosyası ile tespit edilen 11.296,50 TL eksik işler alacağı bulunduğunu bildirerek 51.550,00 TL kira alacağının ve 11.246,50 TL diğer alacağın müştereken ve müteselsilen işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
3.Davacı vekili 18/04/2019 havale tarihli ıslah dilekçesi ile birleştirilen dosyada 51.550,00 TL olarak istenilen kira alacağını 8.392,35 TL arttırarak 59.942,35 TL'ye çıkarttığını bildirmiş ve aradaki farkın ıslah tarihinden itibaren tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Kooperatif, ... ve ... vekili asıl dosyaya ve birleştirilen Karşıyaka (kapatılan) 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2013/195 Esas sayılı dosyasına verdiği dilekçeler ile 2009/70 Esas sayılı davadaki iddiaların yersiz olduğunu, müvekkillerine husumet yöneltilemeyeceğini, birleştirilen dava dilekçesinin usulüne uygun düzenlenmediğini, eksik ve ayıplı imalat alacağının zamanaşımına uğradığını, müvekkillerine husumet yöneltilemeyeceğini, müvekkilinin anlaşmaya uygun olarak dava konusu taşınmazı davacıya teslim ettiğini ancak numaratajlarda müvekkilinden kaynaklanmayan sorunlar neticesinde köşe dükkanı alamadığını ve kullanamadığını, dava konusu dükkanın tapuda davacı adına kayıtlı olduğunu ve anahtarının da davacıda olduğunu, istenen kira kaybı bedelinin fahiş olduğunu, davacının dükkanı 34.000,00 TL ye satın almışken mahkememizce 25.000,00 TL maddi tazminata ve 5.000,00 TL kira kaybına hükmedildiğini, davacının kötü niyetli olduğunu, Karşıyaka 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2012/68 D. İş sayılı dosyasına itiraz edildiğini, bu istemin de sebepsiz zenginleşmeye dönük olduğunu bildirerek davaların reddi gerektiğini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 18/07/2019 tarihli 2014/691 Esas 2019/502 Karar sayılı kararıyla; davacının İzmir ili ... ilçesi, ... mahallesi, 22051 ada, 1 parsel C Blok, Zemin kat, irtifak tapularının iptali ile fiili duruma uygun olarak yeniden kat irtifakı tesisine yönelik talebinin bu dosyanın tefrik edildiği asıl dosyada yer alan Yargıtay 18. Hukuk Dairesinin bozma kararı kapsamı, görev konusunun kesinleşmiş olması, tarafların durumları dikkate alınarak bu talebin tefriki ile ayrı bir esasa kaydedilmesine karar vermek gerektiği, davalı kooperatif ve yöneticileri ... ve ...'nın kooperatife ait olmayan arsa sahiplerine ait köşe dükkanı göstermek suretiyle başka dükkanı (9-26/A) davacıya sattıkları, satış öncesinde davacıya gösterilen taşınmazın değerinin tapu kaydına göre satılan taşınmazın değerinden çok fazla olduğu, talebin mahiyetine göre davacı satış bedelini isteyemez ise de, her iki bağımsız bölüm arasındaki değer farkının davacı aleyhine zarar oluşturduğu, bu bağlamda değer farkının 25.000,00 TL olduğu, bu zarardan davalı kooperatifin sözleşme hükümlerine ve fiilleri işleyen kooperatif yöneticileri ... ve ...'ın haksız fiil hükümlerine göre sorumlu oldukları, davacının bu zararını adı geçen davalılardan isteyebileceği, bu kalem masraf talebine mahsus olmak üzere 25.000,00 TL üzerinde kalan kısma ilişkin talebin yersiz olduğu, davalı kooperatifin ve yöneticilerinin satılan bağımsız bölümü sözleşmeye ve fenne uygun şekilde davacıya teslim edememiş bulunmalarına göre, davacının 2008/47 Esas sayılı davayı açmakla bu tarih itibariyle yanlışlığı öğrendiği hususu da dikkate alınarak 18/06/2004-01/02/2008 tarihi arası 16.290,00 TL, 01/02/2008-02/03/2009 tarihi arası 5.550,00 TL kira kaybına uğradığı ve bu zararlardan da davalı kooperatifin ve yöneticilerin müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları, davacının istediği kredi faizlerine ilişkin zararları banka ile olan ilişkiden kaynaklandığı ve tipik zarar kavramı içinde yer almadığı için diğer zarar kalemlerinin hüküm altına alınması da dikkate alınarak bu yöndeki talebi hukuki dayanaktan yoksun bulunduğu, malvarlığına ilişkin zararlardan dolayı manevi tazminatın açılamayacağı, birleşen 2013/195 için dava konusu dükkanın durumu ile ilgili bilginin davacı tarafından ilk dava olan 2008/47 esas sayılı dosyanın açıldığı 01/02/2008 tarihinde öğrenildiği hususları da gözetilerek dava konusu dükkandaki eksik ve ayıplı işler bedelinin davacının öğrenilme tarihi 01/02/2008 tarihi itibariyle 8.001,51 TL olduğu, fazlaya ilişkin eksik ve ayıplı iş bedelinin yersiz olduğu, yukarıda tespit edilen 5.000,00 TL kira kaybı dışında kalan 550,00 ve 16.290,00 TL kira kayıplarına 02/03/2009-31/12/2012 dönemine ilişkin toplam 32.260,00 TL kira kaybı eklendiğinde, birleştirilen işbu dava ile ilgili olarak davacının toplam 49.100,00 TL kira kaybı zararının oluştuğu, ilk davada belirlenen kira kaybı zarar tutarının davacı tarafından kabul edilmesine ve buna göre talepte bulunulmasına göre, 49.100,00 TL'nin üzerinde kalan kira kaybı isteminin yersiz olduğu belirtilerek 2009/70 Esas sayılı dosyası ile açılan dava ile ilgili olarak İzmir ili ... ilçesi,... mahallesi, 22051 ada, 1 parsel C Blok, Zemin kat, irtifak tapularının İPTALİ ile fiili duruma uygun olarak yeniden kat irtifakı tesisine yönelik talebi yönünden dosyanın tefriki ile ayrı bir esasa kaydedilmesine, değer düşüklüğü konusundaki tazminat talebinin kısmen kabulüne, 25.000,00 TL tazminatın ilk davanın açıldığı 01.02.2008 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ... Konut Yapı Kooperatifi, ... ve ...'dan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, kira kaybına ilişkin alacak talebinin kabulüne,
5.000,00 TL'nin dava tarihi 02.03.2009 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ... Konut Yapı Kooperatifi, ... ve ...'dan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, banka kredi faizi ile ilgili zarara yönelik tazminat talebinin ve manevi tazminat isteminin reddine, birleştirilen Karşıyaka (kapatılan) 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2013/195 Esas sayılı dosyası ile açılan dava ile ilgili olarak ıslah dilekçesi de gözetilerek eksik işler bedeli talebinin kısmen kabulüne, 8.001,51 TL eksik iş bedelinin dava tarihi 02.01.2013'ten itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ... Konut Yapı Kooperatifi, ... ve ...'dan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, kira kaybına ilişkin alacak talebinin kısmen kabulüne, 49.100,00 TL'nin dava tarihi 02.01.2013'ten itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ... Konut Yapı Kooperatifi, ... ve ...'dan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemlerin reddine karar vermiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin 18/07/2019 tarihli 2014/691 Esas 2019/502 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davalı Kooperatif, ... ve ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (kapatılan) 15. Hukuk Dairesi 24.12.2020 tarihli 2020/2250 Esas 2020/3330 Karar sayılı ilamında; davalı kooperatifin sair temyiz itirazlarının reddi ile, 2008/47 Esas sayılı dava dosyasında davacı ... Sosyal vekili tarafından verilen ıslah dilekçesi ile “C blok zemin kat irtifak tapularının iptâli ile fiili duruma ve 20.11.2003 tarihli numarataj ve tadilat projesine göre yeniden kat irtifakının tesisi” talep edilmiş olup 18. Hukuk Dairesinin 04.02.2014 tarihli bozma ilamı üzerine, bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda Karşıyaka 3. Sulh Hukuk Mahkemesince dava reddedilerek karar temyiz edilmeksizin kesinleştiğinden (anılan talep ile ilgili kesinleşmiş bir karar mevcut olduğundan) mahkemece eldeki temyize konu asıl davada söz konusu taleple ilgili “İzmir ili ... ilçesi ... Mahallesi 22051 ada 1 parsel C blok zemin kat irtifak tapularının iptâli ile fiili duruma uygun olarak yeniden kat irtifakı tesisine yönelik talebi yönünden dosyanın tefriki ile ayrı bir esasa kaydedilmesine” şeklinde tefrik kararı verilmesi doğru olmadığı, davalılar ... ve ...'nın temyiz itirazlarına gelince davacıya dükkan satımına ilişkin sözleşmenin, davacı ile davalı kooperatif arasında imzalanmış, 28.05.2004 tarihli taahhütnamede de dava dışı müteahhitlerin verdiği taahhütle birlikte kooperatifin de taahhütte bulunduğu belirtilmiş olduğu, kooperatif yöneticisi olan davalıların müşterek borçlu, müteselsil kefil, garanti eden, yahut yüklenici kooperatifin fiilini taahhüt eden şeklinde davalı kooperatifle birlikte borçlu olduklarını gösteren yazılı bir delil ve belge bulunmadığı, bu davalıların haksız fiil hükümlerine göre sorumlu tutulabilmeleri için gereken nedenlerin de yasal delillerle kanıtlanamadığı, bu durumda mahkemece asıl ve birleşen davada davalılar ... ve ... hakkındaki davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanlış değerlendirme sonucu davalı kooperatifle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmalarının doğru olmadığı belirtilerek hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesi, yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararında; her ne kadar Yargıtay bozma ilamında tefrik kararının yerinde olmadığı belirtilmiş ise de, söz konusu tefrik kararı üzerine dosyanın mahkemenin 2019/344 Esasına kayıt edildiği, davanın reddine karar verildiği ve verilen kararın da kesinleşmiş olduğu, davalılar ... ve ... yönünden ise Yargıtay bozma ilamında belirtilen hususlar çerçevesinde bozmaya karşı uyma kararı verildiği de gözetilerek bu davalılar yönünden davanın reddine karar verildiği, mahkemece bozma kararı öncesinde verilen kararda yer alan asıl dosya ve birleşen dosyadaki alacak kalemlerinden kabul ve reddedilen miktarlar yönünden Yargıtay Bozma İlamı içeriği, bozma ilamında bu alacak kalemleri yönünden yapılan temyiz taleplerinin reddine karar verilerek kesinleşmiş olması dikkate alınarak bu hususlarda araştırma yapılmadığı ve bozma öncesi hükümde yer alan miktarlar tekrar edilmekle yetinildiği, tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde davacının davasının davalılar ... ve ... yönünden açılan davaların reddine, davalı kooperatif yönünden açılan davaların ise kısmen kabul kısmen reddine dair hüküm kurulduğu belirtilerek 2009/70 Esas sayılı dosya yönünden davacının davasının davalılar ... ve ... yönünden reddine, davalı .... Konut Yapı Kooperatifi yönünden açılan davaların; değer düşüklüğü konusundaki tazminat talebinin kısmen kabulüne, 25.000,00 TL tazminatın ilk davanın açıldığı 01.02.2008 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... Konut Yapı Kooperatifinden alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, kira kaybına ilişkin alacak talebinin kabulüne, 5.000,00 TL'nin dava tarihi 02.03.2009 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... Konut Yapı Kooperatifinden alınarak davacıya verilmesine, banka kredi faizi ile ilgili zarara yönelik tazminat talebinin reddine, manevi tazminat isteminin reddine, 2013/195 esas sayılı dosyada davacının davasının davalılar ... ve ... yönünden reddine, davalı . ... Konut Yapı Kooperatifi yönünden açılan davaların; eksik işler bedeli talebinin kısmen kabulü ile 8.001,51 TL eksik iş bedelinin dava tarihi 02.01.2013'ten itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı... Konut Yapı Kooperatifinden alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin eksik işler bedeli isteminin reddine, kira kaybına ilişkin alacak talebinin kısmen kabulü ile, 49.100,00 TL'nin dava tarihi 02.01.2013'ten itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı . ... Konut Yapı Kooperatifinden alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin kira kaybı alacağı isteminin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde;
1.Davalı kooperatif yetkililerinin kusurunun, yüklenici kooperatif temsilcilerinin yaptıkları olağan iş ve eylemler sonucunda oluşan bir zarar değil, yöneticilerin doğrudan kendi eylemlerinden kaynaklı kötüniyetli, en azından yönetici olmalarından kaynaklı işlemleri hiç yapmamaları, özen yükümlülüğüne aykırı hareket etmeleri, savsaklamaları nedeniyle oluşan, kendi kusurlarından kaynaklı bir zarar olduğunu, davalılar ... ile ...'ın haksız fiil nedeniyle sorumlu olduklarını,
2.Yüklenici sıfatıyla kooperatifin yöneticileri olan ... ile ...'ın, davacıya yapılan satış sözleşmesindeki borçları olan eksiksiz ve tam teslim borcunun, yapılacak olan numarataj değişikliğini ve takibini sonuçlandırmayı da içerdiğini, oysa, numarataj değişikliği talebini yapan yetkililer olarak ... ile ...'ın yapılan işlemi takip etmeyerek hem özen yükümlülüğünü yerine getirmemiş, hem de basiretli bir iş adamı gibi davranmayıp kendi kusurları ile davacıyı zarara uğratmış olduklarını ve böylece ikinci kez haksız fiil eylemini gerçekleştirdiklerini,
3.Kooperatifler Kanunu madde 62/3'e göre de Yönetim Kurulu üyeleri ve kooperatif memurlarının, kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan sorumlu olduklarını, açıklanan nedenlerle kararın bozulmasını talep etmişlerdir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, asıl davada irtifak tapularının iptâli ile fiili duruma uygun olarak yeniden kat irtifakının mahkemece tespiti ve tesisi, kayden kooperatif ya da arsa sahipleri adına tapuya kayıtlı olduğuna bakılmaksızın mevcut tapu kaydının iptâli ile davacı adına tescili, bu talep kabul görmezse davacının ödediği bedelin, kira tazminatı, maddi zarar ve manevi zararın tazmini ile birleşen davada kira ile eksik imalât ve inşaat bedeli alacağının tazmini istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun geçici 3 ncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun (1086 sayılı Kanun) 427 nci maddesi, 437 nci maddesi, 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 355-370
3. Değerlendirme
1.Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun geçici 3 ncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanunun 427. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Yargıtayın bozma kararına uyan mahkeme, bozma kararı uyarınca işlem yapmak ve hüküm vermek zorundadır. Çünkü, mahkemenin bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına usuli müktesep hak doğmuştur. Usuli kazanılmış hakkın istisnaları ise dosya kapsamında bulunmamaktadır.
3.Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz harcının asıl ve birleşen davada davacıya yükletilmesine,
Karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine, 13.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.