"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/870 E., 2022/597 K.
DAVA TARİHİ : 27.12.2018
HÜKÜM/KARAR : Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 10. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2018/745 E., 2020/885 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 03.10.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde davalı vekili Avukat .. ile davacı vekili Avukat ...'nın gelmiş olmalarıyla duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde;
Davalının hizmet alanında mevcut olan Akdeniz İnşaat A.Ş.-Andromeda Gold Projesine ait" 8493 no.lu TM ve YG yer altı kablosu tesisi" işine ait geçici kabul işlemlerinin 26/07/2013 tarihinde yapıldığını, tanzim edilen geçici kabul tutanaklarının 25/10/2011 tarihinde onaylandığını ve müdürlüklerine sunulduğunu, söz konusu dağıtım varlığının Mülga Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 38. Md ve 28.01.2014 tarihli 28896 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Elektrik Piyasa Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği’nin 21. maddesine dayanılarak hazırlanan 27/08/ 2014 tarih ve 5187 -2 karar nolu EPDK Kurul Kararı ile yayımlanan metodoloji ve sair meri mevzuat gereği yatırım bedelinin iadesinin gerektiğini, Davalı şirket yetkilileriyle çeşitli aşamalarda sözlü görüşmeler yapıldığını, 15/10/2018 tarih ve 9223246401 sayı ile yatırım bedelinin iadesi yönündeki taleplerinin " 06/11/2018 tarih ve 2018/815 sayı ile Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun 24/06/2016 tarih ve E.33833 sayılı yazısı gereği yatırım bedellerinin kat maliklerine ödeneceği bu nedenle kat maliklerinin kimler olduğuna dair taraflarına bilgi verilmesi istenildiği ve davacı müvekkilinin iade talebinin yerinde olmadığı" yönünde değerlendirme yapılarak reddedildiğini, davalı şirketin red cevabına karşılık 01/12/2018 tarihinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'na yapılan yazılı başvuruya dava tarihine kadar herhangi bir yanıt verilmediğini beyanla, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydı ile, davalının hizmet alanında mevcut olan ‘Akdeniz İnşaat A.Ş.-Andromeda Gold Konutları'na ait 8493 nolu TM ve YG yer altı kablosu tesisi’ işine ait 679.131,21 TL yatırım bedelinin 21/10/2011 tarihinden itibaren aylık TFE oranında faiz güncellemesi yapılarak dava tarihindeki güncel bedelinin tespiti ile yasal faiziyle birlikte davacı şirkete ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının talebinin hali hazırda mülga olan ancak davacının müvekkili şirkete müracaat ettiği 2012 yılında yürürlükte olan 04/08/2002 tarihli ve 24836 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan mülga Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin “Sisteme Erişim ve Sistem Kullanım Hakları” başlıklı 38/6. maddesi hükmüne dayandığını, İşbu madde uyarınca, müvekkili şirket tarafından "bağlantı" görüşü verildiğini, 04/08/2002 tarihli ve 24836 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Yönetmeliği'nin 02/11/2013 tarihli 28809 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırıldığını, 28/01/2014 tarihli ve 28896 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği’nin ‘Dağıtım Varlıkları’ başlıklı 21/1 maddesi hükmüne, 27/08/ 2014 tarih ve 5187-2 sayılı EPDK Kurul Kararı ile oluşturulan “Kullanıcı Tarafından Dağıtım Varlıklarının Tesis Edilme Metodolojisi’nin ‘Dağıtım Varlıklarının Tesis Edilme Süreci’ başlıklı 5/4. Md Hükmüne amir olduğunu; Ayrıca Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun 27/11/2014 tarih ve 69959 sayılı yazısının 2 nolu maddesinde “Mülga Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 38. maddesi çerçevesinde inşa edilmiş / edilmekte ve geri ödemesi başlamamış olan dağıtım tesisi tanımı kapsamındaki tesislere ilişkin uygulamanın” dava konusu talebe ilişkin yapılması gereken uygulamanın ne olduğunun açıkça belirtildiğini, davacı tarafından talep edilen “yatırım bedeli” EPDK ve ilgili mevzuat kapsamında yalnızca “geri ödeme başvurusunun yapıldığı tarihte kullanım yeri maliki” tarafından talep edilebileceğini, bu kapsamda, davacının mülkiyetini ispat edici belge sunması, aksi takdirde işbu davanın aktif husumet yokluğundan reddi gerektiğini, İşbu dava konusu yatırım bedeline ilişkin olarak, müvekkili şirket tarafından, EPDK tarafından belirlenen kurallara uygun hareket edildiğini, şirketlerinin dava konusu ödeme taleplerinin kapsamının belirlenmesinde herhangi bir tasarrufu bulunmadığını, düzenleyici kurum Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu kurallarına ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun şekilde işlem tesis edildiğini, Müvekkili şirketin Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından verilen elektrik dağıtım lisansı kapsamında, İstanbul İli Anadolu Yakası Dağıtım Bölgesi’nde yer alan ilçeler kapsamındaki elektrik dağıtım şebekesi inşa, bakım ve işletme faaliyetlerinde bulunduğunu, sorumluluk alanı genelinde ana hedefi olan sürdürülebilir ve kaliteli enerji sağlamak adına tüketicilere kaliteli ve kesintisiz enerji sağlamaya ilişkin faaliyetlerinin de tabi olduğu mevzuat hükümleri doğrultusunda yürütüldüğünü, dava dilekçesindeki haksız iddiaların kabulünün mümkün olmadığını beyanla davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile "... eserin tamamlanıp davalıya eksiksiz olarak teslim edildiği dosya kapsamındaki belgelerden anlaşılmıştır. Eser sözleşmesi feshedilmemiştir. Kaldı ki feshedilmiş dahi olsa uygulanacak zamanaşımı hükümleri yukarıda atıf yapılan emsal kararlar da dikkate alındığında sebepsiz zenginleşme hükümleri değil eser sözleşmesine dair hükümlerdir. Eser sözleşmelerinde zamanaşımın başlangıç anı alacağın muaccel olduğu andır.Mezkur yönetmeliğin 38/6 madde ve fıkrası incelendiğinde kesin kabulün yapılması gerektiği anlaşılmıştır.Söz konusu eserin eksiksiz olarak meydana getirilmesine ve yıllardır davalının kullanımında olmasına rağmen davalı yanca kesin kabulünün yapılmadığı görülmüştür. Kesin kabulün bu kadar uzun süre davalı takdirine bırakılamayacağı anlaşılmıştır. Yine yönetmeliğin 38/6. maddesi 'Söz konusu dağıtım tesisinin dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından geçici kabulünün yapıldığı ayı takip eden aydan itibaren, geri ödemenin yapılacağı ilk taksit tarihine kadar geri ödemesi yapılmamış tutar Tüketici Fiyat Endeksi oranında güncellenir. Vadesinde geri ödemesi yapılmamış tutara 4/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun hükümlerine göre uygulanacak kanuni faiz oranı uygulanır' hükmünü getirmiştir. Bilirkişi raporunda yapılan hesaplama doğrudur ve denetime uygundur. Yukarıda atıf yapılan İst BAM 15. HD.: 2018/1706 E, 2018/1572 K. Sayılı ilamında belirtildiği üzere taraflarca yapılmış bir kesin hesap, kesin kabul bulunmamaktadır. Davacının talebi de zaten kesin hesabın çıkartılarak alacağın tespitidir. Bu nedenle ıslah ile arttırılan kısım için zamanaşımının başladığından da söz etmek mümkün değildir.Davalı vekilinin karar duruşmasından 2 gün evvel 14.12.2020 tarihli beyan dilekçesinde ileri sürdüğü hususların bir çoğu da savunmanın genişletilmesi mahiyetindedir. Öte yandan geçici kabul tutanağında projede gösterilenler ile yerinde kurulan tesisin aynı olduğu davalının kendi mühendislerinden oluşturulan geçici kabul heyeti tarafından imzalanan geçici kabul tutanağından anlaşıldığından davalının beyanlarına itibar edilmemiştir. Yukarıda yapılan tüm açıklamalar, yönetmelik hükümleri, EPDK yazı cevabı, davacının iddiası, davalının savunma dilekçeleri, bilirkişi kök ve ek raporu, yukarıda atıf yapılan emsal kararlar bir bütün olarak değerlendirilmiş davanın kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur." gerekçesiyle "davanın kabulüne, 1.203.799,11 TL alacağın, 679.131,21 TL’sine dava tarihi olan 27/12/2018 tarihinden, 524.667,90 TL’sine ise ıslah tarihi olan 06/10/2020 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiliyle davacıya verilmesine" karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesince dava eser sözleşmesi kapsamında değerlendirilmiş ise de, taraflar arasındaki hukuki ilişkinin "eser sözleşmesi" olarak nitelendirilemeyeceğini, gerekçeli kararın bir çok yerinde "davalının savunmanın genişletilmesi yasağı"na aykırı şekilde beyanda bulunduğunun belirtildiğini, ancak müvekkilinin cevap ve 2. cevap dilekçelerinde açıkça aktif husumet yönünden itirazda bulunduğunu, dilekçeler aşamasından sonra ortaya çıkan ve öngörülemeyen olaylar ile vakıalar zincirine bağlı hususların ileri sürülmesinin savunmasının genişletilmesi kapsamında sayılamayacağını, mahkemenin kararında bir yandan EPDK kararının bir dayanağı bulunmadığını belirtirken, bir yandan EPDK kararlarına atıf yapılarak çelişki yarattığını, müvekkili şirketin EPDK kararlarına uymakla yükümlü olduğunu, yatırım bedelinin de bu kapsamda belirlenmesi gerektiğini, dava konusu alacağın zamanaşımına uğradığını, davacı lehine vekalet ücreti ve yargılama giderine hükmedilmesinin de usul ve yasaya aykırı olduğunu beyanla kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile "Davalı Dağıtım şirketi tarafından, dava konusu tesislerin yapım koşullarının belirlendiği, projelerinin onaylandığı, geçici kabulünün yapıldığı, tesisin işletmeye alındığı ancak davacı ile davalı kurum arasında 38.-6 madde kapsamında yapılmış bir sözleşmenin dosyaya sunulmadığı anlaşılmıştır. 28/01/2014 tarih 28896 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği'nin “21. maddesinin ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun 27/08/2014 5187-2 tarihli kurul kararı ile belirlenen 'Kullanıcı Tarafından Dağıtım Varlıklarının Tesis Edilme Metodolojisi'nin ' yürürlük tarihleri; dava konusu tesisin, davacı kurumdan izin alınması, geçici kabulü, işletmeye alınması tarihinden sonraki tarihleri kapsadığından değerlendirmeye alınmamış, işin kabulünün yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan 04/08/2002 tarihli ve 24836 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'nin 38. maddesine göre değerlendirme yapılmıştır. Dava dosyası içerisinde bulunan EPDK'nın 659 sayılı ilgi yazıları ekindeki 14/10/2019 tarih 45531 sayılı “TC. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Denetim Dairesi Başkanlığı” nın yazılarında “.... Söz konusu dağıtım tesisinin dağıtım lisans sahibi tüzel kişi tarafından geçici kabulünün yapıldığı ayı takip eden aydan itibaren, geri ödemenin yapılacağı ilk taksit tarihine kadar geri ödemesi yapılmamış tutar tüketici fiyat endeksi oranında güncellenir. Vadesinde geri ödemesi yapılmamış tutara 04/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun hükümlerine göre uygulanacak kanuni faiz oranı uygulanır" denilmiştir.
Bilirkişi Elektrik Mühendisi M.Yavuz Varoğlu tarafından düzenlenen raporda: "Talep edilen 679.131,21 TL bedelin 05/07/2013 geçici kabul tarihinden 27/12/2018 dava tarihine kadar TÜİK'in “Parasal Değer Güncelleme Raporu”na göre 1.203.799,11 TL olduğu" belirtilmiştir. Dava konusu yatırım bedeli; davacı tarafça fatura karşılığında ödenmiş ve tesisler davalıya devredildiği halde bedelinin ödenmediği, davacının mal varlığındaki azalma ile bağlantılı olarak davalının malvarlığının çoğaldığı ve sebepsiz şekilde zenginleştiği anlaşılmakla açılan davada davacının aktif husumeti, davalının ise pasif husumeti bulunmaktadır. Zamanaşımı def'i ile ilgili olarak; davalı istinaf dilekçesinde alacağın zamanaşımına uğradığını ileri sürmüş ise de; İlk Derece Mahkemesine sunduğu cevap dilekçesinde ve yasal süre içinde zamanaşımı def'i ileri sürmediği tespit edilmekle, HMK 357/1 md. gereğince, istinaf aşamasında ileri sürülen zamanaşımı def'inin dinlenme imkanı bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, İlk Derece Mahkemesince verilen kararda vakıa ve hukuki değerlendirme noktasında, usul ve esasa aykırılık tespit edilmediği" gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde belirtilen gerekçelerle kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, eser sözleşmesinden kaynaklanan alacağın tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 470 ve devamı maddeleri
3. Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Taraflar arasındaki uyuşmazlık eser sözleşmesinden kaynaklanmaktadır. Davacı tarafından sözlü anlaşma gereğince yapılan trafo merkezi ve OG Kablolarının geçici kabulünün yapılarak davalıya teslim edildiği anlaşılmaktadır. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 149. maddesi uyarınca, zamanaşımı alacağın muaccel olmasıyla işlemeye başlar. Yine aynı kanunun 479. maddesinde, eser sözleşmelerinde iş sahibinin edimini oluşturan iş bedelinin muacceliyeti teslim şartına bağlanmıştır. Bu nedenle eser sözleşmelerinden kaynaklanan iş bedelinin tahsili talepli davalarda, zamanaşımı süresinin işin yüklenici tarafından iş sahibine teslim edildiği tarihten itibaren başladığı kabul edilmektedir. Somut olayda dosya kapsamı, taraf beyanları ve 04.08.2002 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 38. maddesi dikkate alındığında, davacı yükleniciye geçici kabul tarihinden sonra peyderpey taksitler halinde ödeme yapılacağı anlaşılmakta olup, davacıya hiç ödeme yapılmadığı gibi iş bedeli ödemelerinin tarihlerinin de belirlenmediği anlaşılmaktadır. Bu durumda alacağın teslim tarihinden sonra ödemelerin yapılacağı tarihlerde muaccel olacağı açık olup, alacak muaccel olmadığı sürece alacaklıdan alacak hakkını talep etmesi beklenemeyeceğinden alacak muaccel oluncaya kadar zaman aşımı işlemez. Bu nedenlerle davalı vekilinin davada zamanaşımının gerçekleştiğine yönelik temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile İlk Derece ve İstinaf mahkemesinin kararlarında belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
17.100,00 TL duruşma vekalet ücretinin davalıdan alınarak Yargıtay duruşmasında vekille temsil olunan davacıya verilmesine,
Aşağıda yazılı onama harcının temyiz eden davalıdan alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
03.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.