"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/826 E., 2022/313 K.
DAVA TARİHİ : 12.06.2017
HÜKÜM/KARAR : Esastan Red
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 5. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2017/415 E., 2020/220 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince asıl davanın kabulüne karşı davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davalı karşı -davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı - karşı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
ASIL DAVA
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili ile davalı arasında Güvercin Regülatörü ve Hidroelektrik Santrali mühendislik işleri konulu 25/06/2012 tarihli sözleşme imzalandığını, müvekkilinin tamamlanan iş kapsamında düzenlemiş olduğu toplamda 1.400.969,57 TL bedelli 28 adet faturada karşılığı 1.314.920,44 TL ödeme aldığı, bakiye 86.040,13 TL alacağın ihtarnameye rağmen ödenmediği, işletmenin idare tarafından onaylanarak faaliyete geçtiği, 86.040,13 TL bakiye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; müvekkilinin santral yapım işi için teknik danışman Ahad Berkin’den danışmanlık aldığını ve bu şahsın davacı şirketin de ortağı olan Enya Ltd. Şti. üzerinden danışmanlık hizmeti sunduğunu, İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 2016/118386 soruşturma numaralı dosyasında Ahad Berkin’in de aralarında bulunduğu şüphelilerin yapılmayan işleri yapılmış gibi göstererek müvekkilinden fazla ve yersiz olarak 4.392.499,83 TL alındığının rapor ile tespit edildiğini, davacının alacağının olup olmadığının yapılacak incelemede belirlenebileceğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
KARŞI DAVA
I.DAVA
Karşı davada davacı vekili; asıl dosyadaki cevap dilekçesinde belirtilen fazla ödemenin karşı davalı şirketin sebepsiz zenginleşmesine sebebiyet verdiği, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 1000,00 TL’nin karşı davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Karşı davada davalı vekili; sözleşme konusu santralin tüm onaylardan geçerek 2016 Haziran ayında elektrik üretimine başladığının ihtilafsız olduğunu, dava dışı Ahad Berkin ile karşı davacının aralarındaki sözleşme ilişkisinin eldeki davaya etki etmeyeceğini, karşı davacının bir alacağı bulunması halinde bunu sözleşme ilişkisi içerisinde olduğu bu kişiden talep etmesi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile " ... iddia, savunma, toplanan deliller,hüküm kurmaya ve denetime elverişli bilirkişi raporları ve tüm dosya kapsamına göre; taraflar arasında Güvercin Regülatörü ve Hidroelektrik Santrali Mühendislik İşlerine ilişkin 25/06/2012 tarihli sözleşmenin akdedildiği konusunda uyuşmazlık bulunmadığı, tarafların birbiri ile uyumlu olan ticari defter ve kayıtlarına göre asıl davada davacının anılan sözleşme nedeniyle bakiye 86.049,13 TL alacaklı olduğu, bu durumun asıl davada davacının sözleşme ile üstlendiği edimi sözleşmeye uygun olarak yerine getirdiğine karine teşkil ettiği, davalı-karşı davacının revize projelerin bedelsiz olduğu savunmasının sözleşmenin 5. maddesi karşısında yerinde olmadığı, asıl davada davalı karşı davada davacının taraflar arasındaki sözleşmeyle ilgisi bulunmayan ve ancak davacı şirket yetkilisi hakkında davacı şirketin taraf olmadığı başka sözleşmelerden kaynaklanan açılan soruşturma dosyası nedeniyle oluşan şüphe nedeniyle davacının yaptığı işten fazla fatura düzenleyip düzenlemediğinin tespitine yönelik iddiasının taraflar arasındaki sözleşmenin 8.2,8.3 ve 8.5 maddeleri karşısında yerinde olmadığı, zira anılan sözleşme maddlerinde davacı tarafından hazırlanan projelerin davalının onayına sunulup onayından sonra müteakip işlemlerini gerçekleştirileceğinin düzenlediği, yine asıl davada davalının işbu davanın açılmasına kadar asıl davada davacının yaptığı işlere yönelik, karşı davadaki iddiaları ile herhangi bir ihtarda bulunmadığı , açıklanan nedenlere asıl davada davacının sözleşmeye konu işi sözlemeye uygun olarak yerine getirdiğinin kabulü gerektiği, asıl davada davacının davalıdan 86.049,13 TL alacaklı olduğu, asıl davada davacının anılan miktarı, 06/02/2017 tarihli davalıya gönderdiği ihtarında davalıya tanıdığı 3 günlük atıfet mehli sonu olan 11/02/2017 tarihinden itibaren değişen oranlarda, tarafların sıfatı gereği, avans faiziyle talep edebileceği..." gerekçesiyle "...Asıl davanın kabulü ile, 86.049,13 TL'nin 11/02/2017 tarihinden işleyecek değişen oranlarda avans faizi ile davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, Karşı davanın reddine..." karar vermiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı karşı davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı- karşı davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkemenin gerekçesini teşkil eden karinenin aksinin taraflarınca ispatlandığı, davacının hilesi nedeniyle defter kayıtlarına itibar edilemeyeceği, davacı- karşı davalının teknik ve mesleki kurallara aykırı olarak uygulama projelerini büyük ölçekli çizerek pafta sayılarını arttırmak suretiyle haksız ve sebepsiz zenginleştiği, davacının alacaklarının önemli bir kısmının proje revizesinden kaynaklandığı, bilirkişi raporunda müvekkillinden 4.392.499,83 TL fazla tahsilat yapıldığının belirlendiği, savunmalarının ve karşı davadaki iddialarının bilirkişi raporuyla kanıtlandığı nedenleriyle mahkeme kararının kaldırılmasını, asıl davanın reddi ile karşı davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Somut olayda davacı- karşı davalı yüklenici, davalı- karşı davacı iş sahibi olup, tarafların 25.06.2012 tarihli HES inşaatına ilişkin kesin ve uygulama projelerinin hazırlanmasına dair eser sözleşmesi akdettikleri çekişmesizdir. Sözleşmede davacı kesin ve uygulama projelerinin hazırlanmasını üstlendiği, kesin projelerin A3 boyutunda ve uygulama projelerinin ise A1 boyutunda belirtilen takım sayısınca hazırlanarak davalının onayına sunulmasının (3/3, 8.3), sözleşmenin 5.2 maddesinde her bir iş kalemi için birim fiyatların belirlenerek yüklenicinin hatasından kaynaklanmayan nedenlerle revizyon gerektirecek uygulama projesi paftalarında yapılacak revizyonlarda belirlenen birim fiyatının yarısının uygulanmasının kararlaştırıldığı, davalı şirketin şikayeti üzerine Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığının 2016/118386 sayılı şüpheliler ....ve ...hakkında örgütlü sahte belge düzenlemek ve kullanmak suretiyle dolandırıcılık suçundan başlatılan soruşturmada dava dışı, yüklenici olan adi ortaklığın temsilcisi .... ile teknik danışman Ahad Berk'in ve davalının proje müdürü olan ...'in birlikte hareket ettikleri, şüpheliler .... ve ...'in hakedişleri kontrol ederek uygun ise davalı şirkete göndermeleri gerekirken yapılmayan işleri hakedişe dahil ederek haksız kazanç sağlanmasını temin ettiklerinin öne sürüldüğü, bilirkişi heyetinin fazla ve yersiz ödeme miktarının 4.392.499,83 TL olduğunu rapor ettiği, soruşturmaya konu eylemlerin inşa aşamasına ilişkin olduğu, taraflar arasında akdedilen sözleşmede kararlaştırılan kesin ve uygulama projelerinin hazırlanmasıyla ilgili olmadığı, mahkemece alınan bilirkişi raporuna göre taraf defter ve belgelerinin usulüne uygun tutulduğu ve davacının bakiye alacağının 86.049,13 TL olduğu, ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkeme kararında usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla, davalı- karşı davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK 353/1-b.1 madde gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı karşı davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı karşı davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve re'sen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, eser sözleşmesinden kaynaklanan bakiye alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun (6100 sayılı Kanun) 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 6098 sayılı TBK 470-486 maddeleri
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Taraflar arasında 25/06/2012 tarihli, Güvercin Regülatörü ve Hidroelektrik Santrali Mühendislik İşlerinin sözleşmede öngörülen sürede, sözleşme ana metninde ve eklerinde belirtilen esaslara uygun olarak tamamlanması konulu, birim fiyatlı sözleşme imzalanmıştır.
-Sözleşmenin 3. maddesindeki detaylı açıklamaya göre; işbu sözleşmenin konusu; mevcut fizibilite raporu içeriğinde yer alan güvercin Regulatör ve HES projesinin formulasyonunun yeniden değerlendirilerek, işveren ile mutabık kalınacak revize fizibilite raporunun hazırlanması ve revize fizibilite raporunda veya mevcut fizibilite raporunda yer alan proje formulasyonuna ait kesin ve uygulama projelerinin hazırlanması ile inşaat dönemi müşavirlik hizmetleridir. Gerekli ve ekonomik görülmesi durumunda hazırlanacak olan revize fizibilite raporu toplam 6 takım revize fizibilite raporu halinde işverene sunulacaktır. Yukarıda belirtilen hususlar dahilinde; yapılacak kesin ve uygulama projeleri; kesin projeler A3 boyutunda 2 takım, uygulama projeleri ise A1 boyutunda ve 3 takım halinde işverene sunulacaktır. Hazırlanan uygulama projelerinin geçici kabul işlemlerinin zamanında başlaması için ilgili kamu kurumlarına uygun zamanlarda onaylatılması, dahil iş bu sözleşme ana metni ve eklerde belirtilen tüm işlerin yapılmasını kapsar.
-Sözleşmenin 5.2 maddesine göre sözleşmenin bedeli; işbu sözleşme teklif birim fiyat sözleşme olup, toplam bedeli 510.000TL.+KDV dir. Revize fizibilite bedeli, vergi, resim ve harçlar hariç toplam 20.000 TL+KDV, kesin kesin proje bedeli 250.000TL+KDV ve kesin projelere dayalı olarak hazırlanacak Al pafta boyutunda uygulama projeleri bedeli 240.000TL+KDV olup, uygulama projelerinin 400 adet uygulama paftasını geçmesi halinde; vergi, resim ve harçlar hariç pafta adet fiyatı 600 TL/pafta üzerinden akdedilmiştir. Yüklenicinin hatasından kaynaklanmayan nedenlerden ötürü revizyon gerektirecek uygulama projesi paftalarında yapılacak revizyonlarda ise; pafta birim fiyatının 600TL.+KDV %50'si revizyon pafta bedeli olarak yükleniciye ödenecektir.
- Sözleşmenin 8.2. maddesine göre; yüklenici; mevcut fizibilite raporunda yer alan proje formülasyonunu teknik, ekonomik ve yapılabilirlik açısından inceleyerek, daha uygun bir proje formülasyonu geliştirebiliyor ise yaptığı su temini, işletme ve ekonomik değerlendirme raporunu mukayeseli haliyle işverene takdim edecektir. Devamında ise; işverenin uygun bulduğu formülasyonu içeren revize fizibilite raporunu hazırlayacaktır.
8.3. Yüklenici; işveren ile mutabık kalınan proje formülasyonu dahilindeki tesislere ait tüm saha çalışmalarının (sondaj, ilave harita vb.) tamamlanmasından sonra; kesin projeleri 3 ay içerisinde hazırlayacak ve işverenin onayına sunacaktır.
8.5. Sözleşme kapsamındaki işlerin bitim tarihi; tesisin geçici kabul aşamasına hazır hale gelmesi ile gerçekleşecektir.
2.1. İlk derece mahkemesinin 24/06/2019 tarihli celsedeki ara kararı ile İstanbul Anadolu C. Başsavcılığına müzekkere yazılarak soruşturma dosyasının akıbeti sorulmuş, gelen cevabi yazıda soruşturma dosyasının halen derdest olduğu, dosya kapsamında alınan bilirkişi raporunun UYAP üzerinden gönderildiği anlaşılmıştır.
2.2. 2016/118386 sayılı soruşturma dosyasında alınan, mali müşavir ve Sayıştay baş- denetçisi tarafından düzenlenen 28/12/2016 tarihli bilirkişi raporunun incelenmesinde;
- Davalı karşı davacının, üretim lisansına sahip olduğu Güvercin Regülatörü ve Hidroelektrik Santarlinin inşası hususunda dava dışı Hitit Akeli Adi ortaklığı ile Güvercin Hes İnşaatı İşleri yapım sözleşmesi konulu 03/01/2014 tarihli sözleşme imzalandığı, sonrasında Hitit San. Ltd.Şti’nin adi ortaklıktan ayrıldığı, davalı karşı davacının şikayetçi olduğu, şüphelilerin ise.... olduğu, iddia olunan suçun örgütlü olarak sahtecilik ve dolandırıcılık olduğu, yüklenici tarafından yapılan işler karşılığında ayda bir düzenlenen hakedişlerin dışarıdan teknik danışman ...ve bordrolu çalışanı proje müdürü... tarafından kontrol edildiği, hakedişin uygun bulunması ile belirtilen kişilerin imzası ile şirket merkezine gönderildiği ve onay prosedürüne ulaşmış olan hakedişlerin ödemeye geçtiğini, teknik danışman Ahad Berkin’in işleri Enya Enerji Danışmanlığı Ltd. Şti. üzerinden yürüttüğünü ve adı geçen şüphelilerin yapılmayan işleri yapmış gibi göstererek hakedişlere sokulduğu ve yüklenici ASG AK-ELİ adi ortaklığına fazladan ödeme yapıldığı, fazla ödemelerin iletim tünelinin yapılması, santral binasının yapımı, cebri boru imalatı, regülatör ve su alma yapısı imalatındaki fazla ödemelerden kaynaklandığı, toplamda yükleniciye 4.392.499,83TL fazla ödeme yapıldığının belirtildiği görülmüştür.
2.3. Davalı karşı davacı vekilince, ceza soruşturma dosyasında müvekkilince fazla ödeme yapıldığı iddiasının tespit edildiği iddia edilmiş ise de ceza soruşturma dosyasında fazla ödeme yapılan yüklenicinin dava dışı adi ortaklık olduğu, fazla ödeme yapılan işlerin iletim tünelinin yapılması, santral binasının yapımı, cebri boru imalatı, regülatör ve su alma yapısı imalatındaki fazla ödemelerden kaynaklandığı, eldeki dosyadaki sözleşme konusu işin ise fazla ödeme yapıldığı tespit edilen iş kalemlerinden farklı olduğu, davacı karşı davalının düzenlemiş olduğu faturaların davalı karşı davacının ticari defterlerine kayıtlı olduğu ve tarafların ticari defter kayıtlarının karşılıklı olarak birbirini doğrular nitelikte davacı karşı davalının alacaklı olduğunu gösterdiğinin anlaşılması karşısında asıl davanın kabulü ile karşı davanın reddine karar verilmesinde hukuka aykırı bir yan bulunmadığı anlaşılmıştır.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı karşı davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanunun 370 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz edenden alınmasına,
Dosyanın ilk derece mahkemesine, karardan bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30/10/2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.