"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/290 E., 2021/696 K.
DAVA TARİHİ : 24.12.2010
HÜKÜM/KARAR : Kısmen Kabul
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay(Kapatılan) 15.Hukuk Dairesince İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi davalı vekilince tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davalı Sincik Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği tarafından 21/04/2008 tarihinde yapılan "Sincik Öğretmenevi ve Sosyal Tesis Yapımı işinin işçilik gideri" işine ait ihalenin belirtilen her bir iş kalemi için teklif ettiği birim fiyatlar üzerinden KDV hariç toplam 110.000,00-TL bedel karşılığında müvekili olduğu şirketin uhdesinde kaldığını, ancak bu hususta fazladan işler yaptırıldığı, bu husus için 2010/1 d.iş sayılı dosyası ile tespit yaptırdıkları, öncelikle müvekkili olduğu şirket tarafından fazladan yapılan ince inşaat iş bedelleri ile şartnamede belirtilen metrajdan fazla olan kısım için yapılan işçilik bedelleri için şimdilik 267.260,00-TL'nin davalıdan alınarak müvekkiline verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle;öncelikle açılan davanın zaman aşımına uğradığını, bu nedenle bu yönden reddine karar verilmesi gerektiğini, davacı şirketin belirttiği işleri yaptırdığı yeterli sigortalı işçi çalıştırmadığını, usulsüz ve yersiz açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III.İLK MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 09/04/2013 tarihli ve 2010/486 Esas, 2013/539 Karar sayılı kararıyla; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A.İlk Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraflar vekilince temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay(Kapatılan)15.Hukuk Dairesi 04.03.2015 tarih 2015/377 Esas ve 2015/1161 Karar sayılı ilamında " 6100 sayılı HMK'nın 266 ve devamı madde hükümlerine uygun seçilecek uzman bilirkişiler kurulu aracılığıyla gerektiğinde yerinde keşif yapılmak suretiyle bilirkişiden, mahkemenin ve Yargıtay'ın denetimine elverişli rapor alınarak, davacı yüklenicinin sözleşme kapsamında kalan işleri sözleşmede belirlenen götürü bedel karşılığı yaptığının kabulü ile davacı tarafından yapılan işlerden tarafların aralarındaki sözleşme kapsamı dışında kalan işler bakımından ise, iş bedelinin yapıldığı yıl piyasa rayiçlerine göre bedelin belirlenmesi, böylece toplam yüklenici hakedişi saptanmalı, saptanan bu bedelden davacı tarafından yapıldığı ispatlanabilen ödemeler ile davacının kabulünde olan ödemelerin mahsubuyla varsa kalan bakiyenin tahsiline hükmetmekten ibarettir. " gerekçesi ile hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B.İkinci Bozma Kararı
1.İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde 09/05/2017 tarih 2015/219 Esas ve 2017/230 karar sayılı kararında davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Karara karşı davalı vekilince süresi içinde temyiz isteminde bulunulmuştur.
2.Yargıtay(Kapatılan)15.Hukuk Dairesi 21.01.2019 tarih 2017/2417 Esas ve 2019/232 karar sayılı ilamında "Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulu’nun 09.05.1960 tarih ve 21/9 sayılı kararı uyarınca bozma ilamına uyulmakla lehine bozulan taraf yararına kazanılmış hak oluşur ve bu doğrultuda değerlendirme yapılmalıdır. Bu nedenlerle mahkemece, 20.04.2016 günlü raporu düzenleyen bilirkişi kurulundan ek rapor alınarak, sözleşme kapsamındaki işler ile sözleşme dışı işlerin ayırımı yapılmak kaydıyla, sözleşme konusu işlerin ( yüzde olarak) fiziki oranının bulunup, bu fiziki oranın sözleşme bedeli olan KDV dahil 129.800,00 TL’ye uygulanmalı, sözleşme kapsamında hak edilen iş bedeli bulunmalı, sözleşme dışı işlerin ise, iş sahibinin yararına olduğu anlaşıldığı taktirde mülga 818 sayılı BK'nın 413. maddesi uyarınca yapıldığı yıl mahalli piyasa rayici ile bedeli (KDV ilave edilmeden) belirlenmeli, bu iki bedel toplanmalı ve yüklenicinin hak ettiği iş bedeli bulunduktan sonra toplam bedelden ödeme mahsup edilerek, kazanılmış haklar gözetilip talebi aşmamak kaydıyla hüküm kurulmalıdır." gerekçesi ile hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
C.Üçüncü Bozma Kararı
1.İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde 16/06/2020 tarih 2017/967 Esas ve 2020/311 karar sayılı kararında davanın kısmen kabulüne ve icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmiştir. Karara karşı taraflar vekilince süresi içinde temyiz isteminde bulunulmuştur.
2.Yargıtay(Kapatılan)15.Hukuk Dairesi 02.06.2021 tarih 2020/2481 Esas ve 2021/2425 karar sayılı ilamında "Mahkemece bozmaya uyulduğu halde, bozma ilamının gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma ilamında tutanaklarda yazılı iş ve imalâtların davalı yüklenici şirket ile yapılan eser sözleşmesi kapsamında kalıp kalmadığı, davalı yüklenici şirket veya davalı iş sahibi belediye yararına olup olmadığı, yararına ise 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 410 ve devamı maddelerince vekâletsiz iş görme hükümleri uyarınca yapıldığı 2007 yılı mahalli piyasa rayiçlerine göre bedeli konusunda rapor alınıp yükleniciyle yapılan sözleşme kapsamında ise yüklenici, yapılan sözleşme dışında ise iş sahibi sorumlu tutulmak sureti ile karar verilmesi gerektiğine değinilmiştir. Mahkemece bozmaya uyulmasına karar verilmesine ve hükme esas 08/10/2019 tarihli bilirkişi heyet raporunda yapılan iş ve işlemlerin davalılar arasındaki eser sözleşmesi kapsamında kaldığı açıkça belirtilmesine ve bozma ilamında yapılan işlerin sözleşme kapsamında bulunması halinde yükleniciden tahsiline karar verilmesi gerektiği belirtilmesine karşın yerel mahkemece davalı işsahibi Eyüp Belediye Başkanlığının da sorumlu tutularak hüküm tesisi hatalı olmuştur. Hükmün belirtilen sebeple davalı Eyüp Belediye Başkanlığı lehine bozulması uygun bulunmuştur.
İtirazın iptâli davalarında İcra ve İflas Kanunu'nun 67/2. maddesi çerçevesinde alacaklı yararına icra inkâr tazminatına hükmedilebilmesi için, usulüne uygun şekilde yapılmış bir icra takibinin bulunması, borçlunun süresi içerisinde itiraz etmesi ve alacaklının icra hakimliğine başvurmadan, alacağını genel mahkemede dava ederek haklı çıkması gerekir. Burada, borçlu itirazının kötü niyetle yapılmış olması ve alacağın bir belgeye bağlanmış bulunması koşulları aranmaz. İcra inkâr tazminatı, hakkındaki icra takibine itiraz ederek durduran ve çabuk sonuçlandırılmasına engel olan borçluya karşı konulmuş bir yaptırımdır.
Bu yasal koşullar yanında, takibe konu alacağın likit olması da zorunludur. Her uyuşmazlığın kendine özgü somut özelliklerine göre değişmekle birlikte, bir uyuşmazlıkta alacağın likit olup olmadığı belirlenirken, alacak ve onun borçlusu birlikte değerlendirilmelidir. Buna göre, likit bir alacaktan söz edilebilmesi için, ya alacağın gerçek miktarının belli ve sabit olması ya da borçlusu tarafından belirlenebilmesi için bütün unsurların bilinmesi veya bilinmesinin gerekmekte olması; böylece, borçlunun borç tutarını tahkik ve tayin etmesinin mümkün bulunması; başka bir ifadeyle, borçlunun yalnız başına ne kadar borçlu olduğunu tespit edebilir durumda olması gerekir. Gerek borç ve gerekse borçlu bakımından, bu koşullar mevcut ise, ortada likit bir alacak bulunduğu kabul edilmelidir (HGK'nın 07.06.2006 tarih 2006/19-295 Esas, 2006/341 Karar sayılı kararı).
Bu ilke ve kurallar ışığında somut olay değerlendirildiğinde; istenebilecek alacak miktarı bilirkişi raporu da alınmak suretiyle yapılan yargılama sonucu belirlenmiştir. Bu durumda likit bir alacak bulunduğundan söz edilemeyeceğinden mahkemece icra inkar tazminatına hükmedilmesi doğru olmamıştır. Hükmün belirtilen sebeple davalı yüklenici İntek İnşaat Malz İmalat ve Paz San Dış Tic. Ltd. Şti lehine bozulması uygun bulunmuştur." gerekçesi ile hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
D. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 22/12/2021 tarih 2019/290 Esas 2021/696 Karar sayılı kararı ile bozmaya uyularak,Yargıtay bozma ilamı doğrultusunda 2008 yılı itibariyle Kdv dahil edilmeden hesaplanan toplam işçilik bedelinin 352.091,35 TL olduğu raporlanmış ve dosya kapsamı itibariyle kaba işçilik bedelinin 110.000,00 TL olduğu tespit edildiği, her ne kadar davacı tarafından 267.260,00 TL üzerinden dava açılmış tahkikat aşamasında talep konusu ıslah edilerek 299.031,00 TL olarak artırılmış ise de dosyaya kazandırılan ek bilirkişi raporunda da yapılan tespit Mahkememizce uygun görülerek işin davanın kısmen kabul kısmen reddi ile, davacının kazanılmış hakları gözetilerek davacı yüklenicinin hak ettiği ince inşaat işçilik bedeli, elektrik tesisatı işçilik bedeli, mekanik tesisatı işçilik bedeli ve kaba inşaat işçilik bedeli olmak üzere yüklenicinin hak ettiği toplam iş bedeli olan 352.091,35 TL bedelden kaba inşaat sözleşme bedelinin mahsubu ile belirlenen 242.091,35 TL tutarındaki işçiliklerin davacı tarafından yerine getirildiği anlaşılmakla; 242.091,35 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalıdan alınarak davacıya verilmesine davacının fazlaya ilişkin taleplerinin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacının basiretli bir tacir olduğunu, bu bedelde fazla imalatın ihaleye çıkılmadan yapılamayacağını bilmesi gerektiğini, işte eksik yapılan imalatlardan dolayı oluşan zararların 3.kişilerce giderildiğini bunun mahsubunun yapılması gerektiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, eser sözleşmesine dayalı olarak açılan alacağa ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun geçici 3 ncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 428 nci maddesi, 438 nci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 ncu maddesinin ikinci fıkrası,
Mülga 818 sayılı Borçlar Kanununun 355 ve devamı maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun geçici 3 ncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanunun 428 nci maddesi ile 439 ncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı, temyiz kapsam ve nedenlerine göre temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
31/10/2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.