"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/264 E., 2022/462 K.
DAVA TARİHİ : 28.12.2018
HÜKÜM/KARAR : Davanın Esastan Reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Konya 4. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2020/462 E., 2022/22 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında 12/03/2017 tarihinde imzalanan sözleşme gereğince müvekkiline ait taşınmazda mühendislik, sertifikasyon, bitki pasaportu, eleme, boylama, ilaçlama ve paketleme işleri davalı şirkete ait olmak üzere, davalı şirketin fasülye (08/03 ve perolar) tohumluk çeşitlerinin üretim ve teslimini taahhüt ettiğini, müvekkilinin üretim sorumlusu tarafından davalının ekim sahalarında yapılan denetimlerde bir çok alanda bakteriyel bir hastalığın varlığı konusunda oluşan şüpheye düşüldüğünü, yapılan analiz numunelerinde "bakteriyel enfeksiyonla pozitif" sonucuna ulaşıldığını, sözleşmenin 5. maddesine aykırı olarak üretilen tohumluğun satışının da mümkün olmadığını, müvekkilinin hem ürünü almadığından dolayı hem de almadığı ürüne karşı yaptığı avans ödemesinden dolayı zararının bulunduğunu ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere davalı şirkete avans olarak ödenen 640.000,00 TL’nin 21/03/2018 tarihinden itibaren temerrüt faizi ile birlikte tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; ayıp ihbarının süresinde yapılmadığını, davacı yanın hasat anında mahkeme aracılığı ile tespit yaptırmadığını, davacı şirketin gerçeği yansıtmayan bahanelerle ürünleri teslim almadığını, davacının müvekkili şirkete 638.826,10 TL ödeme yaptığını, bu ödemeden 84.082,50 TL ve 15.930,00 TL perolar cinsi fasulyenin ödemesi olarak düşüldügünü, 29.500,00 TL’sinin de depo kira bedeli olarak düşüldüğünü, dolayısıyla müvekkili şirketin avans olarak eline geçen net paranın 509.313,60 TL olduğunu savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Konya BAM 5. Hukuk Dairesinin 19/12/2020 tarihli kaldırma kararı sonrası yapılan araştırma ve kaldırma kararı gereğine Bursa Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesi kanalı ile alınan 04/06/2021 tarihli rapor ve 05/11/2021 tarihli ek raporlara göre; Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Ankara Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü ile Antalya Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Bitki Sağlığı Bölüm Başkanlığı tarafından yapılan testlere göre davaya konu edilen 08/03 çeşidi fasulye tohumlarının, çimlenme oranlarının standartların gerektirdiği minimum çimlenme oranı olan %75 değerinin altında kaldığının tespit edilmesi karşısında, davalı tarafından üretilen 08/03 fasulye tohumlarının taraflar arasında düzenlenen 12/05/2017 tarihli sözleşmenin 5. maddesinde belirtilen kalite standartlarında bulunmadığı gerekçesiyle davalı yüklenicinin MK 471. maddesi gereğince edimini tam olarak yerine getirmediği, ayıplı ürün teslim ettiği, bu nedenle avans olarak aldığı bedeli iade etmek yükümlülüğünde olduğu gerekçesiyle davacının davasının kabulüne, 640.000,00 TL'nin temerrüt tarihi olan 05/11/2018 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacı yanın davasının yasal ihbar sürelerine uyulmadan açıldığı için öncelikle usulden reddedilmesi gerektiğini, TTK.23/1 gereğince hak düşürücü süre içerisinde ayıp ihbarı yapılmadan dava açıldığını, hükme esas alınan 04.06.2021 tarihli ve 05.11.2021 tarihli ek rapor ile, 30.03.2020 tarihli önceki hükme esas alınan raporun çeliştiğini, çelişki giderilmeden karar verildiğini, davacının müvekkili şirkete 638.826,10 TL ödeme yaptığını, bu ödemeden 84.082,50 TL ve 15.930,00 TL perolar cinsi fasulyenin ödemesi olarak düşüldügünü, 29.500,00 TL’sinin de depo kira bedeli olarak düşüldüğünü, dolayısıyla müvekkili şirketin avans olarak eline geçen net paranın 509.313,60 TL olduğunu, davacı yanın paketleme malzemesini göndermediği için ürünün final temizliği yapılıp ilaçlanıp paketlenemediğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosya kapsamına ve toplanan delillere göre, mevcut delillerin takdirinin ve kararın dayandığı gerekçenin usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, tohumluk fasülye üretim sözleşmesinden kaynaklanan alacak talebine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı TBK 470-486 maddeleri
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. İstinaf mahkemesinin kaldırma kararı sonrasında; dosya kapsamındaki bilirkişi raporları çeliştiğinden farklı bir heyetten bilirkişi raporu alınmış, bu raporda; Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Ankara Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü ile Antalya Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Bitki Sağlığı Bölüm Başkanlığı tarafından yapılan testlere göre davaya konu edilen 08/03 çeşidi fasulye tohumlarının, çimlenme oranlarının standartların gerektirdiği minimum çimlenme oranı olan %75 değerinin altında kaldığının tespit edilmiş, bu nedenle davalı tarafından üretilen 08/03 fasulye tohumlarının taraflar arasında düzenlenen 12/05/2017 tarihli sözleşmenin 5. Maddesinde belirtilen kalite standartlarında bulunmadığı anlaşılmıştır.
Davalı temyizinde tohumluk işleme teknolojisinde çimlenme testleri eleme, gravite (hafif tane temizliği), sortex (farklı renkteki tanelerin ayrılması) ve boylama işlemleri yapılan ilaçlanmamış ve ambalajlanmamış saf tohumlar üzerinde yapılmış olmasının çimlenme oranları üzerinde etkisi olmayacağı, dolayısıyla davacı tarafça ambalaj teslim edilmemesinin davalının ayıplı üretim yapması sonucunu doğurmayacağı tespit edildiğinden ve davalı depolarından alınan numunelerin Konya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü elemanlarınca alındığı göz önüne alındığında ve söz konusu işlemlerin hukuka aykırı yapıldığı, kaldı ki numune alma işlemi davalı yüklenicinin iddia ettiği gibi doğru olmasa bile, bu hususun çimlenme oranına etkisinin olmadığı yukarıda anlatılan bilirkişi raporuyla sabittir. Bu husustaki davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
Yine davalı vekilince 19.03.2018 tarihli fatura karşılığı perolar fasulye bedeli olan 84.082,50 TL, 19.03.2018 tarihli fatura karşılığı Perolar fasulye işleme bedeli olan 15.930,00 TL ve 28.05.2018 tarihli fatura karşılığı depo kira bedeli olan 29.500,00 TL olmak üzere toplam 129.512,50 TL bedelin, dava konusu fasulyeler için değil, sözleşmede belirtilen pero cinsi fasulyeler için yapıldığı ileri sürülmüş ise de; davacı tarafından bu faturaların bedelinin 30.06.2022 tarihinde ayrıca ödendiği her iki tarafın da kabulündedir. Bu nedenle sonuç itibariyle 08.03 cinsi fasülyelerin ayıplı olması nedeniyle davacıdan alınan avansın davalıdan tahsiline karar verilmesi yerinde olup davacının bu husustaki itirazlarının da reddi gerekmiştir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanunun 370 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.