"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve temyiz incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı yüklenici vekili dava dilekçesinde özetle; davacı müvekkilinin taraflar arasında imzalanan 30.06.2015 tarihli sözleşme ile “... ... Binası ve Müştemilatının Tadilatı” işini üstlendiğini, sözleşme dışı fazla ... yapmasına rağmen bedelinin ödenmediğini, davalı idare tarafından haksız gecikme cezası kesildiğini, işin diğer yıla sarkmasına rağmen fiyat farkı verilmediğini, taraflarına ait olan televizyonun davalı elemanları tarafından kırıldığını, ancak bedelinin ödenmediğini, davalı idarenin fikir değişikliği nedeniyle kullanılamayan meşe kereste bedelinin de ödenmediğini iddia ederek tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... sahibi idare vekili cevap dilekçesinde özetle; işin geç teslim edilmesi nedeniyle gecikme cezası kesildiğini, sözleşme dışı yapılan ... bedelinin keşif artışı ile ödendiğini, fiyat farkı verilmesini gerektirir bir durumun olmadığını, televizyonun kırılmasında taraflarına atfedilecek bir kusurun bulunmadığını, ahşap doğramaların meşe olması konusunda davacı yükleniciden bir taleplerinin olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİNİN İLK KARARI
... 3. Asliye Hukuk Mahkemesi 2016/996 Esas, 2017/554 Karar ve 07.11.2017 tarihli kararı ile özetle; davanın kısmen kabulü ile 182.832,85 TL’nin davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararını süresi içinde davalı vekili istinaf etmiştir.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BİRİNCİ BOZMA İLAMI
A. Bozma İlamı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararını süresi içinde davalı vekili temyiz etmiştir.
2. Yargıtay (Kapatılan) 15. Hukuk Dairesinin 2019/2205 Esas, 2019/3764 Karar ve 03.10.2019 tarihli kararı ile özetle; taraflar arasındaki sözleşmenin 8.2. maddesinde Uygulama İşleri Genel Şartnamesinin sözleşmenin eki olduğu, şartnamenin 39 ve 40. maddelerinde ara ve kesin hakedişlere itirazın düzenlendiği, yüklenicinin belirtilen şekilde itirazlarını bildirmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılacağı, şartnamenin 39 ve 40. maddelerindeki bu düzenlemelerin 6100 sayılı Hukuk Muhakemesi Kanununun 193. maddesi uyarınca delil sözleşmesi niteliğinde olup mahkemece re'sen gözetilmesi gerektiği, davacı yüklenici dava dilekçesinde diğer taleplerinin yanında, çimento esaslı sıva yerine binanın tarihi eser olması nedeniyle kireç esaslı sıva kullandığını, ancak bedelinin çimento esaslı sıva pozundan ödendiğini, sözleşmede kararlaştırılandan daha fazla kumlama ve parke yaptığını belirterek bu imalâtlar bedelinin ödenmesini de talep ettiği, mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporu incelendiğinde bilirkişilerin, davacı yüklenicinin 352,15 m² derzli laminant parke yapmasına rağmen davalının 15,64 m² üzerinden ödeme yaptığını, 18.743,61 TL’nin ödenmesi gerektiğini, aynı şekilde 2643,09 m² kumlama yapmasına rağmen davalının 1653,84 m² üzerinden ödeme yaptığını, 30.176,18-TL’nin ödenmesi gerektiğini, 2522,84 m² sıva altı dolgusu yapmasına rağmen davalının 1885,83 m² üzerinden ödeme yaptığını, 22.919,77 TL’nin ödenmesi gerektiğini, aynı şekilde 2522,84 m² hidrolik sıva yapmasına rağmen davalının 1885,83 m² üzerinden ödeme yaptığını, 42.783,51 TL ödenmesi gerektiğini belirttiği, ancak mahkemece şartnamenin ilgili maddeleri uyarınca, imalâtların ara ve kesin hakedişlere girip girmediği, girmiş ise hakedişlere usulüne uygun itiraz olup olmadığı, imalâtların sözleşme kapsamında bulunup bulunmadığı hususlarında inceleme yapılmadığı gibi söz konusu imalatların sözleşme kapsamında bulunmayıp “ilave ...” olarak nitelendirilmesi halinde şartnamenin 21. maddesine göre de bir incelemenin yapılmadığı, bu nedenlerle mahkemece hükme esas alınan bilirkişi kurulundan davacı yüklenici tarafından bedeli talep edilen laminant parke, sıva, sıva altı dolgusu ve kumlama imalatlarının sözleşme kapsamında olup olmadığı, sözleşme kapsamında ise taraflar arasında düzenlenen ara ve kesin hakedişlere girip girmediği, ara ve kesin hakedişlere girmiş ise usulüne uygun itiraz olup olmadığı hususlarında şartnamenin 39 ve 40. maddelerine göre inceleme yapılması, talep edilen imalâtların ilave ... olarak nitelendirilmesi durumunda taraflar arasındaki keşif artışı da gözetilerek keşif artışına girip girmediği, keşif artışına girmiş ise ara ve kesin hakedişler kapsamında bedelinin ödenip ödenmediği, keşif artışına girmemiş ise şartnamenin yukarıda belirtilen 21. maddesine göre keşif artışı da gözetilerek yapılan imalatlar bedelinin sözleşme bedelinin %50’sine kadar olan oran dahilinde sözleşme fiyatlarıyla, %50’yi aşan ilave ... yapılmışsa aşan kısmın bedelinin işin yapıldığı tarihteki serbest piyasa fiyatlarıyla hesaplanması için ek rapor alınması gerektiği, ayrıca davacı dava dilekçesinde laminant parke bedeli olarak 16.717,00 TL talep etmesine rağmen 18.743,61 TL’ye hükmedilmesi, aynı şekilde kumlama bedeli olarak 18.880,49 TL talep etmesine rağmen 30.176,18 TL’ye hükmedilmesinin de HMK’nın 26. maddesinde düzenlenen taleple bağlılık ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle kararın bozulduğu anlaşılmıştır.
VI. İLK DERECE MAHKEMESİNİN İKİNCİ KARARI
... 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/341 Esas, 2020/263 Karar ve 22.09.2020 tarihli kararı ile özetle; davanın kısmen kabulü ile 162.726,91 TL alacağın davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
VII. İKİNCİ BOZMA İLAMI
A. Bozma İlamı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararını süresi içinde davalı vekili temyiz etmiştir.
2. Dairemizin 2021/2484 Esas, 2021/2525 Karar ve 23.12.2021 tarihli kararı ile özetle; davacı tarafça talep edilen sıva, sıva altı dolgusu ve kumlama yapılması imalatlarının 2, 3 ve 4 no.lu ara hakedişlere girdiği, davacı yüklenicinin bu ara hakedişleri çekincesiz olarak imzaladığı anlaşıldığından, sözleşmenin eki olan Uygulama İşleri Genel Şartnamesinin 39. maddesi uyarınca hakedişlere giren miktar ve metrajlar kesinleşmiş sayılacağından mahkemece bu imalatlar bedeline hükmedilmesinin doğru olmadığı, davacı tarafça talep edilen laminant parke yapılmasının ara hakedişlere girmeyip kesin hakedişe girdiği, davacının kesin hakedişe usulüne uygun olarak itiraz ettiği, böylelikle kesin hakedişin davacı aleyhine kesinleşmediği anlaşıldığından fazla yapılan bu imalat bedeli olarak hesaplanan 18.507,48 TL’yi talep etmekte davacının haklı olduğu, böylelikle mahkemece bozma kapsamı dışında kalarak kesinleştiği anlaşılan 5.819,91 TL fiyat farkı alacağı, 74.000,00 TL haksız kesilen ceza miktarı ile 18.507,48 TL laminant parke yapım bedeli toplamı 98.327,39 TL üzerinden davanın kabulü gerektiği gerekçesiyle kararın bozulduğu anlaşılmıştır.
VIII. İLK DERECE MAHKEMESİNİN SON KARARI
... 3. Asliye Hukuk Mahkemesi 2022/161 Esas, 2022/177 Karar ve 29.03.2022 tarihli kararı ile özetle; bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulü ile 98.327,39 TL alacağın davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
IX. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararını süresi içinde, davalı vekili temyiz etmiştir.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunun yetersiz olduğu, işin geç tesliminin davacının kusurundan kaynaklandığını belirterek kararı temyiz etmiştir
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, eser sözleşmesi uyarınca haksız kesilen cezanın iadesi, sözleşme dışı yapılan fazla işin tahsili, fiyat farkı, kırılan televizyon bedelinin tahsili istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Türk Borçlar Kanununun 470 inci maddesi, Sözleşme, Uygulama İşleri Genel Şartnamesi 21, 39 ve 40 ıncı maddeleri, Yargıtay 4/2/1959 tarih ve 1953/13 Esas, 1959/5 Karar sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen ilk derece mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
X. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın
ONANMASINA,
Aşağıda yazılı onama harcının temyiz eden davalıdan alınmasına,
17.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.