"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/235 E., 2022/79 K.
DAVA TARİHİ : 11.04.2016
HÜKÜM/KARAR : Karar verilmesine yer olmadığına
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen muarazanın giderilmesi ve teminat ipoteği tesis edilmesi istemli davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece, Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; dava konusuz kaldığından esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraflarca temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin de aralarında bulunduğu arsa sahipleri ile davalı yüklenici şirket arasında düzenlenen 22.10.2015 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde, inşaat bitirme garantisi olarak arsa sahipleri lehine 2.000.000,00 TL değerinde taşınmaz ipoteği verileceğinin kararlaştırıldığını, davalı yüklenicinin bugüne değin söz konusu edimini yerine getirmediğini ileri sürerek, bu hususta taraflar arasında çıkan muarazanın giderilmesine, ipotek tesis edilmediği takdirde sözleşmenin feshine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; kat irtifakının tesis edilmesiyle birlikte teminat ipoteğinin tesis edileceğini, davacının diğer tüm arsa sahipleri adına talepte bulunamayacağını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 28.05.2019 tarihli ve 2018/132 Esas, 2019/249 Karar sayılı kararıyla; davanın kabulü ile taşınmazın tapu kaydına davacı lehine 2.000.000,00 TL bedelli 1 yıl süreli faizsiz ipotek tesisi ile tapuya tesciline, taraflar arasındaki muarazanın bu şekilde giderilmesine, sözleşmenin feshi talebi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 22.09.2020 tarih ve 2019/1969 Esas, 2020/885 Karar sayılı kararıyla, her ne kadar davalı taraf iskan ruhsatı alınması nedeniyle teminat ipoteğinin amacının kalmadığını savunmuş ise de her davanın açıldığı koşullara göre değerlendirilmesi gerektiği, iskan belgesinin davadan sonra alındığı, 1 yıllık ipotek süresinin kararından kesinleşmesinden itibaren başlayacağı, ipotek fek koşullarının oluşup oluşmadığının o zaman ayrıca değerlendirileceği gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (kapatılan) 15. Hukuk Dairesinin 01.06.2021 tarih ve 2020/3255 Esas, 2021/2391 Karar sayılı kararıyla, davanın 11.04.2016 tarihinde açıldığı, yargılama sırasında inşaatın tamamlandığı, davacı arsa sahibine isabet eden dairenin 04.04.2017 tarihli tutanak ile teslim edildiği ve 16.05.2018 tarihinde tüm binanın iskan ruhsatının alındığı, bu haliyle, artık inşaat bitirme garantisi olarak teminat ipoteği tesis edilmesinin dayanağı bulunmadığı ve davanın konusuz kaldığı, bu durumda mahkemece, dava konusuz kaldığından, davanın esası hakkında bir karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi, dava tarihi itibarı ile davacının, dava açmakta haklı olduğu gözetilerek, ilgili yasa ve tarife hükümleri uyarınca, davalının, yargılama giderlerinden ve vekalet ücretinden ne oranda sorumlu olacağının belirlenmesi ve sonucuna göre bir hüküm kurulması gerektiği belirtilerek, İlk Derece Mahkemesi kararı davalı yararına bozulmuştur.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile taraflar arasındaki sözleşmenin 8. maddesinde, yüklenicinin, işin bitirilmesinin garantisi olarak, arsa sahipleri lehine olmak üzere kendisine isabet eden daireler üzerine 2.000.000,00 TL değerinde teminat ipoteğı tesis edeceğinin, bu ipoteğin 1.000.000,00 TL’sinin daireler bitirilip teslim edildiğinde, kalan 1.000.000,00 TL’sinin ise iskan ruhsatı alındığında fek edileceğinin kararlaştırıldığı, dava açıldıktan sonra, davacı arsa sahibine isabet eden dairenin teslim edildiği ve iskan ruhsatının alındığı, bu durumda artık teminat ipoteği tesis edilmesine gerek bulunmadığı ve davanın konusuz kaldığı, davacının dava tarihi itibariyle dava açmakta haklı olduğu gerekçesiyle, davanın konusuz kaldığı anlaşılmakla esasa dair karar verilmesine yer olmadığına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinden davalının sorumlu tutulmasına karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz başvuru dilekçesinde; iskan ruhtasının iptali istemiyle idari yargıda dava açtıklarını, İdare Mahkemesince iskan ruhsatının iptal edildiğini, ancak Bölge İdare Mahkemesince usuli nedenlerle kararın bozulduğunu, davanın halen derdest olduğunu, ipoteğin kaldırılması halinde zararlarının giderilmesine imkan kalmayacağını, yapıda onaylı mimarı projeye ayrılıkları bulunduğunu, iskan ruhsatının iptal edilme olasılığının yüksek olduğunu ileri sürerek, kararın bozulmasını istemiştir.
2.Davalı vekili temyiz başvuru dilekçesinde; müvekkil aleyhine vekalet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı muarazının giderilmesi ve teminat ipoteği tesis edilmesi istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan
kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderlerinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.