"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki teminat mektuplarının iadesi ve alacak davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince asıl davanın kabulüne, birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı-birleşen dosya davacısı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. ASIL DAVA
Davacı yüklenici vekili dava dilekçesinde; taraflar arasında 05/06/2000 tarihinde ... Merkez 6. Kısım Kalıcı Konutlar Teknik Altyapı İnşaatının yapımına ilişkin sözleşme imzalandığını, müvekkilinin sözleşme konusunu teşkil eden işleri %30 fazlasıyla ile ikmal ettiğini, kesin hesap sonucunda müvekkilinin davalı idareye borçlu çıkmadığı gibi işin kesin kabulünün 03-04/07/2003 tarihinde yapıldığını ve onaylandığını, buna göre müvekkilinin taahhüdü altındaki tüm edimlerini yerine getirdiğini ve söz konusu teminat mektuplarının iadesi şartlarının oluştuğunu, müvekkilinin SSK'dan ilişiksizlik belgesini alarak davalıya sunduğunu ve ancak kesin teminat mektuplarının iade edilmediği, davalı tarafından yaratılan muarazanın men’i ile 499.224.132.035 TL(yeni 499.224,13 TL) tutarlı kesin teminat mektuplarının iadesine, teminat mektuplarının iade edilmemesi nedeniyle gereksiz yere bankalara ödedikleri 2.850.000.000 TL (yeni 2.850,00TL) tutarlı masraf ve komisyonların davalıdan tahsilini istemiş, 10/02/2021 tarihli ıslah dilekçesiyle teminat mektubu komisyon giderlerinden dava tarihine kadar (07.11.2003) ödenen 3.382,06 TL’nın temerrüt tarihinden faiziyle tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Asıl davada davalı ... sahibi vekili cevap dilekçesinde; dava konusu ... Merkez 6. Kısım Kalıcı Konutlar Teknik Altyapı İnşaatı yapımı işinde Teftiş Kurulu Başkanlığı müfettişlerince yapılan incelemede davacıya fazla ödemede bulunulduğunun tespit edildiğini, bu nedenle teminatların iade edilmediğini, tarafların tacir olması nedeniyle ticaret mahkemesi görevli olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
BİRLEŞEN ... 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNİN 2004/764 ESAS SAYILI DOSYASI
I. DAVA
Davacı ... sahibi vekili dava dilekçesinde; taraflar arasında ... Merkez 6. Kısım Kalıcı Konutlar Teknik Altyapı İnşaatı işinin yapımına ilişkin 05/06/2000 tarihinde sözleşme imzalandığını, müvekkili banka teftiş kurulu başkanlığı tarafından yapılan inceleme sonucunda düzenlenen inceleme raporunda kesin depoya taşınması gereken kazı artıklarının teknik şartnamelerin 26 ve 9 maddelerine aykırı olarak kalıcı konutların civarına döküldüğünün tespit edildiğini, davalı yüklenicinin 229.424m3 kazı artığı malzemeyi kesin depoya taşımadığını ve haksız kazanç elde ettiğini, fazla ödemenin iadesinin talep edildiğini, belirterek fazla hakları saklı kalmak kaydıyla davalıya fazladan ödenen toplam (457.312.464.820TL +193.978.822.082TL) 651.291.286.902 TL(yeni 651.291,28TL) asıl alacağın 13/06/2002 olan geçici kabul itibar tarihinden itibaren işletilecek TCMB’nin kısa vadeli avans kredilerine uyguladığı reeskont faizi ve faizin %5 BSMV’si ile birlikte davalıdan tahsiline ve dosyanın ... 21.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2003/828 esas sayılı dava dosyası ile birleştirilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Birleşen davada davalı yüklenici vekili cevap dilekçesinde; müvekkilinin taahhüdü nedeni ile yaptığı kazı işlerinin yaklaşık 2001 yılında tamamlandığını, davacının gösterdiği depo mahalline yine bu tarihte nakledildiğini, bu hususun ara ve kesin hak edişlerle kanıtlandığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalının kazı artığı malzemeleri kesin depoya taşınmamasına rağmen taşınmış gibi tutanak ve hakediş düzenlendiği, ... bedelinin tamamına hak kazanması koşulunun oluşmadığı iddiasının kanıtlanamadığı, bilirkişi heyetince dosyadaki tüm bilgi ve belgelerden davacının kazı artığı malzemenin ne kadarını depoya götürdüğü, burada altyapı inşaatı ile ilgili kazı atığı malzeme bulunup bulunmadığı, var ise ne miktarda ve kimler tarafından ne kadarının buraya döküldüğünü kesin olarak tespit edemediği, buna göre davacıya sözleşme ve şartnameler gereği kesin depo mahalline kazı atığı malzemenin taşınmadığından dolayı kazı nakli farkından toplam 457.312.646.820,00 TL fazla ödeme yapıldığı iddiasının yerinde olmadığı, davacı yüklenicinin taahhüt konusu işini bitirip kesin kabullerini yaptırmış ve SGK'dan ilişiksizlik belgesini almış olması ve de davalı idareye herhangi bir borcunun bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulü ile, toplam 499.224.132.035,00 ETL tutarlı teminat mektuplarının davacıya iadesine, 3.385,06 TL alacağın davalıdan alınarak davacıya verilmesine, birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Asıl davada davacı- birleşen davada davalı vekili istinaf dilekçesinde; Mahkemenin 06/09/2021 tarihli ek kararının istinaf incelemesi ile kaldırılarak talepleri doğrultusunda karar verilmesi gerektiğini, mahkemece, dava dilekçesindeki masraf ve komisyonlardan kaynaklanan menfi zararların hükmen tahsiline bu konuda dava sonuna kadar ödenecek meblağlar nedeni ile haklarının saklı tutulmasına ilişkin taleplerinin dikkate alınmadan hüküm kurulduğunu, böyle olunca, davada ileri sürülen komisyonlardan kaynaklanan menfi zarar ve ıslah yoluyla çoğaltılan mektup komisyon ücretinden 102.911,35TL alacakları ve faizi hakkında karar verilmesi gerekirken mahkemece bu hususun göz ardı edildiğini, davada çoğa ilişkin hakları saklı olmak koşulu ile dava tarihine kadar ödenen teminat mektubu komisyonlarından 2.850,00TL ile işleyen komisyon ücretlerinin de tahsili talep ve dava olduğundan, bilirkişi raporundaki hesaplamaya göre de taleple bağlı kalarak davanın 99.000,00TL'dan ıslah edildiğini ve harcının da mahkeme veznesine yatırıldığını, mahkemece dava dilekçesindeki faiz isteği, dava sonuna kadar ödenecek meblağlar nedeniyle doğan menfi zararlarının hükmen tahsili ve haklarının saklı tutulmuş olduğu dikkate alınmadan ıslah dilekçesindeki talepler reddedilmek suretiyle hatalı olarak hüküm kurulduğunu, kabul etmemekle birlikte faiz isteğinin dava dilekçesinde olmadığı bir an için bile düşünüldüğünde Yargıtay'ın yerleşik içtihatları doğrultusunda yapılması gerekenin istenen faiz miktarının müddeabih haline getirilerek harçlandırılması eksiği varsa tamamlanması ve sonucuna göre karar verilmesi gerektiğini, tüm bu sebeplerle dava ve ıslah dilekçesi dikkate alınmayarak, Yargıtay içtihatları ve bilirkişi raporuyla çelişecek şekilde hatalı olarak hüküm kurulduğunu belirterek, mahkeme kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Asıl davada davalı- birleşen davada davacı vekili istinaf dilekçesinde ;Teftiş Kurulu Başkanlığının 16.12.2003 tarih ve 28 sayılı Olurları ile yapılan müfettişlik incelemesi sonucunda, genel olarak kazı artığı malzemelerin taşınmadığı veya cüzi bir miktar taşınarak taşınmış gibi gösterildiği, kesin depo mahalline taşındığı iddia edilen kazı artığı miktarların milyon m³ (16.5 milyon m³) leri aşan boyutlara varması nedeniyle hazırlanan tahkikat raporunda banka çalışanları hakkında görevlerini yerine getirmede kusurlu davranmaları nedeniyle disiplin cezası verilmesi ve haklarında suç duyurusunda bulunulması, banka hakkı yönünden de 28.373.543,00(yeni TL) fazla ödemenin yasal faizi ile birlikte yüklenicilerden tahsil edilmesinin istenildiğini, haksız kazanç elde eden 44 yükleniciden söz konusu miktarları ödemeleri için süre verilerek yazı yazıldığını, bunlardan ... (Merkez) 6. Kısım Kalıcı Konutlar Teknik Altyapı yüklenici şirkete 457.312,46(yeni TL) TL haksız kazanç elde ettiği ve banka alacağının tahsilinin istenildiğini, yüklenicinin gerek sözleşme gerekse Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca özen ve sadakat borcunun gereği olarak, işin kapsamı içerisinde önemli bir maliyet kalemi teşkil eden kazı artığı malzemenin taşıma mesafesine riayet etmek yükümlülüğü altında olduğunu, sözleşme eki olan Kanalizasyon işlerine Ait Özel ve Teknik Şartnamenin 26. maddesi ile Yapım İşleri Şartnamesinin 38.maddesi ve ayrıca Çevre Kanunu’nun 8.maddesi, Katı Artıkların Kontrolü Yönetmeliğinin 23. Maddesinde konu ile ilgili düzenlemelerin yer aldığını, belirtilen mevzuat hükümleri doğrultusunda kazı artığı malzemelerin nakledileceği kesin depo yerlerinin yükleniciler ile birlikte kontrol teşkilatı tarafından tespit edilerek tutanaklara bağlandığını, şartname hükümlerine göre ödeme yapılmaması gerektiğinin açık olduğunu, nitekim yüklenicinin net ve açık olarak kazı artığı taşıdığına dair hakediş dışında döküm fişi, nakliye fişi, taşımaya ilişkin somut herhangi bir belge ibraz edemediğini, neticede davacı -karşı davalı yüklenici şirketin kendisine kesin depo mahalli olarak bildirilen kesin depo yerine kazı artığı malzemeyi taşımadığının sabit olduğunu belirterek, mahkeme kararının kaldırılmasına ve asıl davanın reddine, birleşen davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile yüklenici şirket yetkilileri ile ... sahibi elemanları haklarında ... 1.Ağır Ceza Mahkemesinin 2013/223Esas-2017/164 K sayılı dosyasında resmi belgede sahtecilik suçu nedeniyle açılan ceza davasının zaman aşımı nedeniyle düşmesine karar verilmiş olduğu, toplanan deliller, alınan bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre kazı atığı malzemenin yüklenici tarafından kesin depo yerine nakledilmeyerek yüklenici şirkete fazla ödeme yapıldığı iddiasının sunulan deliller çerçevesinde kanıtlanamadığı, asıl davada davacı yüklenicinin dava dilekçesinde 2.850,00 TL olarak komisyon alacağını talep ettiği, dava tarihine kadar yüklenicinin talep edebileceği komisyon alacağının 3.382,06 TL olduğu hususlarının belirli olduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı-birleşen dosyada davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı-birleşen dosya davacısı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde belirlen sebepler ve re’sen tespit edilecek nedenlerle kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, asıl davada yüklenicinin eser sözleşmesinden kaynaklanan teminat mektuplarının iadesi ve komisyon bedelinin tahsili, birleşen davada ... sahibinin fazla ödemenin istirdatı istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri, 6098 sayılı TBK 470-486 maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Davacı yüklenicinin taahhüt konusu işini bitirip kesin kabullerini yaptırmış olduğu, alınan bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre kazı atığı malzemenin yüklenici tarafından kesin depo yerine nakledilmeyerek yüklenici şirkete fazla ödeme yapıldığı iddiasının sunulan deliller çerçevesinde kanıtlanamadığı anlaşıldığından Bölge Adliye Mahkemesi kararı yerindedir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı-birleşen dosya davacısı vekili temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanunun 370 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
31.01.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.