"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1561 E., 2022/1335 K.
DAVA TARİHİ : 17.09.2015
HÜKÜM/KARAR : Davacının İstinaf Başvurusunun Esastan Reddi, Davalının İstinaf
Başvurusunun Kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kütahya 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2015/511 E., 2020/147 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraflar vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacının istinaf başvurusunun esastan reddine, davalının istinaf başvurusunun kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraflar vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin davalı ... Hizmet Binası inşaatı işinin ihalesini aldığını ve taraflar arasında 23/02/2011 tarihli 6.332.000,00.-TL bedelli sözleşmenin imzalanarak 28/02/2011 tarihli tutanak ile yer tesliminin yapıldığını, müvekkili şirketin işleri tamamlayarak tesliminin yapıldığını, ancak yapım işinden dolayı müvekkili şirketin kesin hakediş alacağı, fazla yapılan imalat bedelleri, fiyat farkı ve yaklaşık maliyetin eksik gösterilmesi ve benzeri kalemlerden dolayı ödenmeyen KDV dahil toplam 1.374.592,93.-TL’nin fazlaya ilişkin haklarının saklı tutularak, idarenin yaptığı kesin hakedişin müvekkiline tebliğ tarihi olan 10/04/2015 tarihinden itibaren ticari faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, dava dilekçesinde belirtilen hususları kabul etmediklerini, yetki, görev, zamanaşımı, iş bölümü ve hukuki yarar itirazında bulunduklarını, sözleşmenin anahtar teslimi götürü bedel olduğunu, basiretli bir tacir gibi davranması gereken şirketin imalat süresini ve maliyetini bildiği ihale yöntemi ile yapılan ihalede düşük fiyat teklif edip, ihaleyi alması ve sonrasında bu durumdan bahisle alacak talebinde bulunmasının sözleşmeye uygun olmadığını, iyi niyetli davranmadığını, dış cepheye mekanik doğal taş kaplama yapılması hususunda taraflar arasında 10/10/2012 tarihli tutanak imzalandığını, tutanakta ek ücret talep edilmeyeceğinin kararlaştırıldığını belirterek, davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı tarafından sözleşme eki uygulama projelerinde blok taş olarak gösterilen dış duvarlarda, davalı idare tarafından yapılmış proje değişikliği nedeni ile onaylanan revize projeleri ve detaylarında mekanik sistem doğal taş kaplama imalatına geçildiği, bu değişiklik sırasında her ne kadar davacı tarafından 10/10/2012 tarihli tutanak imzalanmış ise de, tutanak içeriğinin davacı tarafından işin geldiği nokta dikkate alınarak işe devam edilebilmesi için imzalandığının kabulü ile mekanik sistem doğal taş kaplama imalatı ve doğal taş dış cephede bezeme, korniş, söve ve 10'luk bant yapılması imalatı bedelinin de, bilirkişi ek raporunda belirtilen ilave imalatlar bedeli içerisinde olduğu kabul edilerek davanın kısmen kabul kısmen reddi ile 1.250.521,94 TL’nin dava tarihi olan 17.09.2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraflar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bilirkişi raporu ile dosyadaki mevcut bilgi ve belgeler göre, 262.097,49.-TL ilave iş bedeli, 191.808,73.-TL kesin hak edişten eksik ödenen bedel, 208.625,63.-TL fiyat farkı alacağı, 167.841,84.-TL geçici kabul kesintileri olmak üzere davacının davalıdan 830.373,69.-TL alacaklı olduğunun kabulü gerektiği, bilirkişi raporları ile mahkemenin takdirine bırakılan davalı idarenin proje değişikliği nedeniyle gerçekleştirilen dış duvarlarda yapılan doğal taş dış cephe mekanik kaplama yapımı ve doğal taş bezeme korniş söve ve 10'luk bant yapımı işine ilişkin (485.968,00.-TL + 350.812,00.-TL) alacak yönünden ise, ek maliyet getiren bu ödemeye yönelik taraflar arasında imzalanan sözleşmenin eki olan 10/10/2012 tarihli tutanak ile, yüklenici vekili ... tarafından aynı konuda imzalanan taahhütname isimli belgede, davacı yüklenicinin mekanik sistem doğal taş kaplama imalatı nedeniyle ilave imalatların bedelinin talep edilmeyeceği kararlaştırıldığından davacının bu hususa yönelik alacak talebi yerinde olmadığı gerekçesiyle, davacı vekilinin istinaf başvurusunun reddine, davalı vekilinin istinaf başvurunun kabulü ile; davanın 830.373,69.-TL alacağın dava tarihi itibariyle faizi ile birlikte kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraflar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; taraflar arasında imzalanan 10.10.2012 tarihli sözleşmenin işin devamının sağlanması amacıyla yapıldığını, davacı tarafından gayri iradi olarak imzalandığını, taleple bağlılık ilkesini gerekçe göstererek bir kısım alacaklarının reddedilmesinin yerinde olmadığını, dava dilekçesinde her bir alacağın ayrı ayrı belirtilmediğini toplam olarak belirtildiğini beyan ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; fazla iş bedeli yönünden idarenin iş artış olurunun olmadığını, kamu ihale mevzuatına göre iş artışı eğer sözleşme bedelinin %10'unu geçmeyecekse idare tarafından onay verilebileceğini, bilirkişi raporlarının çelişkili olduğunu, fiyat farkı hesaplamasının hatalı hesaplandığını, bilirkişi raporunda kesin hak edişten eksik ödenen bedel olarak belirtilen 191,808,73 TL jeneratör bedelinin de sözleşme kapsamı içerisinde olduğunu, tüm alacak kalemlerinin bir arada hesap edilerek faiz işletilmesinin de doğru olmadığını beyan ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak hususundadır.
2.İlgili Hukuk Maddeleri
818 sayılı BK'nın 355. ve devamı maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Taraflar arasında 23/02/2011 tarihinde Kütahya İl Özel İdare Hizmet Binası Yapım İşine dair 6.332.000,00 TL götürü bedel üzerinden sözleşme imzalanmış olup, davacı yüklenici sözleşme kapsamında jeneratörün bulunmadığını, pursantaj cetvelinde de jeneratör için öngörülen bir ödemenin bulunmadığını belirterek, sözleşme dışında kalan jeneratör bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmiş, istinaf mahkemesince jeneratörün yüklenici tarafından takıldığı ve bu imalatın sözleşme dışı imalât olduğu belirtilerek jeneratör için davalı idare tarafından yapılan 191,808,73 TL hak ediş kesintisinin yükleniciye ödenmesine karar verilmiştir.
Taraflar arasında sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan ve zaman bakımından uygulanması gereken mülga 818 sayılı BK'nın 355. ve devamı maddelerinde düzenlenen "eser " sözleşmesi ilişkisi bulunduğu anlaşılmaktadır. Eser sözleşmelerinde iş götürü kararlaştırılmış ise yüklenici yapılacak şeyi teklif ettiği fiyattan yapmak zorundadır ( BK. m. 365 ). Sözleşmeye bağlılık ilkesi uyarınca da götürü bedelle yapılacak sözleşmelerde, iş tahmin edilenden fazla emek ve masrafı gerektirse dahi yüklenici bu işi sözleşme bedeli ile yapma yükümlülüğü altındadır. Uyuşmazlığa konu sözleşme de götürü bedelle yapılmış olup sözleşmenin 8. maddesinde sözleşmenin ekleri sayılmış uygulama projesi ve teknik şartname sözleşmenin eki niteliğindedir. Uygulama projesinde 600 KW jeneratörün de yapılması öngörülmüş, işin teknik şartnamesinde ise 600 Kva otomatik devreye girme tertibatlı dizel jeneratör olduğu belirtilerek jeneratörün özellikleri yazılmıştır. Bu nedenle yapılan bu imalâtın fazla imalât olarak değerlendirilmesi mümkün olmayıp istinaf mahkemesince hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde davanın kabulü doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1- Yukarıda 1 no.lu paragrafta açıklanan nedenlerle davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE,
2-2 no.lu paragraflarda açıklanan nedenlerle temyiz olunan Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin kararının davalı yararına BOZULMASINA,
Aşağıda yazılı harcın davacıdan alınmasına,
Peşin alınan harcın istek hâlinde davalıya iadesine,
Dosyanın kararı veren Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesine gönderilmesine,
07.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.