"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/433 E., 2022/967 K.
DAVALILAR : 1-... vekili Avukat ... 2-Karabük SGK İl Müdürlüğü vekili Avukat ... 3-Karabük Vergi Dairesi vekili Avukat ... 4-T.C. Ziraat Bankası A.Ş. vekili Avukat ... 5-T Mühendislik Doğalgaz İnş. San. Ve Tic. Ltd. Şti. vekili Avukat ... 6-Türkiye İş Bankası A.Ş. vekili Avukat ... 7-... 8-... 9-... 10-... 11-...
DAVA TARİHİ : 06.08.2019
HÜKÜM/KARAR : Esastan Red
İLK DERECE MAHKEMESİ : Safranbolu 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/249 E., 2022/55 K.
Taraflar arasındaki sözleşmenin feshi, tapu iptali ve tescili ile tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili ve davalılardan SGK, Türkiye İş Bankası A.Ş, ... Hipermarket Gıda Turizm Dayanaklı Tüketim Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Karabük Vergi Dairesi Müdürlüğü vekilleri tarafından
istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ...Ş. vekili tarafından duruşma istemli, davacı vekili ve SGK, ... Hipermarket Gıda Turizm Dayanaklı Tüketim Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Karabük Vergi Dairesi Müdürlüğü vekilleri tarafından temyiz edilmekle kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 06.06.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir..
Belli edilen günde davalı ...Ş. vekili Avukat ..., davalı ... Hipermarket Tic. Ltd. Şti vekili Avukat ..., davalı ... Vergi Dairesi vekili Avukat ... , davacı vekili Avukat ...’in gelmiş olmalarıyla duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili arsa sahibi ile davalılardan yüklenici ... Hiper Market Gıda Turizm Day. Tük. Mad. San. Ve Tic. Ltd. Şti. arasında 13.02.2013 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlendiğini, sözleşme hükümleri çerçevesinde davacının maliki olduğu taşınmazdaki hissesinin tamamını ... duygusuyla, inşaat sözleşmesinin de akdedildiği gün olan 13.02.2013 tarihinde, "bedelsiz" olarak tapuda davalı yükleniciye kat karşılığı olarak devir ve temlik ettiğini, taşınmazın devir tarihinde üzerinde ipotek, haciz vs gibi bir takdiyatın olmadığını, sözleşmenin akdedilmesinin ardından uzun bir süre geçmiş olmasına rağmen, davalı yüklenicinin inşaata başlamadığını, yapılan araştırma sonucunda davalı yüklenicinin dava konusu edilen taşınmaz üzerinde 25.05.2016 tarihinde davalı ...'nın 5.000.000,00 TL bedelli 1. dereceden ipotek tesis ettirdiğinin anlaşıldığını, dava konusu edilen taşınmazın tapu kaydına taraflarca inşaat sözleşmesinde mevcut hükme de uygun olarak 26.11.2018 tarihinde kat karşılığı inşaat sözleşmesi şerhinin tescil edildiğini, dava konusu edilen taşınmaz kaydı üzerine haciz şerhleri işlenmeye başladığını, sözleşmede teslim süresinin sözleşme ve tapu devir tarihinden itibaren 28 ay olacağının kararlaştırıldığını, davacının üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirdiğini, bu olgulara göre sözleşmenin süresinin 13.06.2015 tarihinde bittiğini ancak, davalı yüklenicinin bugüne kadar sözleşmeden doğan inşaat yapma borcunu ifa etmediğini ileri sürerek sözleşmenin geriye etkili olarak feshini, davalı yüklenici adına kayıtlı olan 71 numaralı parselin tapu kaydının iptali ile arsa sahibi davacı adına tüm ipotek ve takyidatlardan arındırılmış olarak tescilini, davacının sözleşmenin ifa edileceğine güvenmekten doğan zarar olarak tanımlanabilecek, sözleşmenin kurulması ve işin görülmesi için yapılan masraflar ile daha elverişli koşullarda sözleşme yapma fırsatının kaçırılmış olmasından doğan zararlar ile sözleşmenin 5. maddesinde düzenlenen cezaların tazmini amacı ile fazlaya dair talep hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL'lik kısmının davalı yükleniciden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılardan Bah-Cem Hipermarket Gıda Turizm Dayanaklı Tüketim Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde; sözleşme gereğince inşaatın teslim tarihinin inşaat ruhsatının alındığı tarihten itibaren 24 ay olarak belirlendiğini, davalının iş bu sözleşme gereğince tapu devrinin gerçekleşmesinin akabinde beklemeksizin Safranbolu Belediyesi'ne inşaat ruhsatının alınabilmesi amacıyla başvuruda bulunduğunu, ancak Safranbolu Belediyesi tarafındaninşaat ruhsatının halen verilmediğini, bu durumun belediyeye bir dönem kayyum atanmasından kaynaklandığını, davalının kusuru dışında vuku bulacak gecikmeler durumunda davalı tarafından davacıya aylık kira bedeli ödenmesi hususunda taraflarca mutabık kalındığını ve davalının her ay kira bedeli ödediğini, inşaat ruhsatı alınamadığı için davacının sözleşmenin feshine yönelik talebinin reddinin gerektiğini, taşınmaz üzerine konulan ipoteğin borcunun davalı tarafça düzenli olarak ödendiğini, davacının bir mağduriyetinin olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalılardan SGK vekili cevap dilekçesinde; dava açıldıktan sonra borçlu yüklenicinin kuruma olan borcun tamamını ödediğini, bahse konu gayrimenkul üzerindeki hacizlerinin kaldırıldığını, müvekkil kurum yönünden davanın konusuz kaldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalılardan Türkiye İş Bankası A.Ş. vekili cevap dilekçesinde; müvekkili banka tarafından borçlu davalı yüklenici hakkında Samsun İcra Müdürlüğü’nün 2019/77551 E. sayılı dosyasından ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ilamlı icra takibi başlatıldığını ve müvekkili bankaya ipotekli anılan taşınmazın satışını teminen Safranbolu İcra Müdürlüğünün 2019/322 Tal. Sayılı dosyasına talimat gönderilerek taşınmazın kıymet takdir işlemlerinin tamamlandığını, tedbirin kaldırılmasını, kaldırılmaması halinde cebri satışa engel olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalılardan Ziraat Bankası A.Ş. vekili cevap dilekçesinde; müvekkil bankanın davalı yüklenici hakkında Sinop 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/114 D. İŞ sayılı dosyası ile ihtiyati haciz kararı alındığını, Sinop İcra Müdürlüğü’nün 2019/2062 E. sayılı dosyası üzerinden takibe geçildiğini, mezkur dosyadan yapılan malvarlığı sorgularında borçluya ait dava konusu Karabük, Safranbolu, Yeni Mah. 604 ada 71 parsel no’lu taşınmazın da aralarında olduğu bir kısım taşınmaza ihtiyati haczi konulduğunu, müvekkili bankanın TMK’nın 1023. maddesi uyarınca tapu kayıtlarına güvenen iyi niyetli üçüncü kişi olması nedeniyle müvekkili banka yönünden haczin devamının gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Diğer davalılar davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, davacı arsa sahibi ile davalı yüklenici arasındaki sözleşme gereği inşaatın ruhsat alındığı tarihten itibaren 24 ay içerisinde tamamlanacağının, sözleşme tarihinden itibaren 4 ay içerisinde yapı ruhsatının alınmak zorunda olduğunun kararlaştırıldığı, toplam sürenin bu nedenle sözleşme ve tapu devir tarihinden itibaren 28 ay olduğu, bundan kasıt binanın iskan rapor alınmış, kat mülkiyetine geçilmiş olmasının düzenlendiği, dava konusu taşınmaz üzerine yeni bina yapımı için yapı ruhsatı başvurusunun bulunmadığı ve inşaata başlanılmadığı gerekçesiyle davacı ile davalı yüklenici Bah-cem Hiper Market Gıda Turizm Dayanaklı Tüketim Maddeleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geçmişe etkili olarak feshine, 71 parsel sayılı taşınmazın davalı yüklenici adına olan tapu kaydının tüm
haciz, ipotek ve kısıtlamalardan arındırılmış olarak davacı adına tapuya kayıt ve tesciline, menfi zarar talebi yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalılardan SGK, Türkiye İş Bankası A.Ş, Bah-Cem Hipermarket Gıda Turizm Dayanaklı Tüketim Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Karabük Vergi Dairesi Müdürlüğü vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; taşınmazın davalı yüklenici tarafından edinme sebebinde kat karşılığı inşaat sözleşmesi hususunun gösterildiğini, sözleşmenin 13.02.2013 tarihinde tapuya da sunulduğunu, bu hususun tapu kayıtları ile sabit olduğunu, davalıların taşınmaza kötüniyetli olarak haciz ve ipotek şerhi işlettiklerini, davanın açılmasına sebebiyet verdiklerini bu nedenle yargılama harç ve giderleri ile vekalet ücretinden sorumlu tutulmaları gerektiğini belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı Bah-Cem Hipermarket Gıda Turizm Dayanaklı Tüketim Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili istinaf dilekçesinde; müvekkili yüklenicinin sözleşmenin imzalanmasından sonra Belediye Başkanlığına derhal inşaat ruhsatı almak için başvuruda bulunduğunu, Belediye Başkanlığına kayyım atanması nedeni ile ilgili işlemlerin geciktirildiğini, objektif imkansızlık durumunun söz konusu olduğunu, yüklenicinin bir sorumluluğunun olmadığını belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
3.Davalı ... Vergi Dairesi Başkanlığı istinaf dilekçesinde; davalı yüklenicinin vergi dairesine borçlarının bulunduğunu, bu nedenle 6183 sayılı Yasa hükümlerine göre haciz işlemleri uyguladıklarını, davalının iyiniyetli olduğunu, tapu siciline ... ilkesi gereği iktisabın korunması gerektiğini belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
4.Davalı SGK vekili istinaf dilekçesinde; dava açıldıktan sonra davalı yüklenicinin SGK borcunu ödediğini, taşınmaz üzerindeki hacizlerin de kaldırıldığını, SGK yönünden davanın konusuz kaldığını, davanın açılmasına sebebiyet vermediklerini belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
5.Davalı ...Ş. vekili istinaf dilekçesinde; sözleşmenin 13.02.2013 tarihli olduğunu, sözleşmenin tapu siciline 26.11.2018 tarihinde tescil edildiğini, ipoteğin ise bu tarihten önce konulduğunu, ipotek konulduğu anda taşınmaz üzerinde bir şerh bulunmadığını, bu nedenle taşınmazın üzerindeki haciz ipotek ve kısıtlamaların kaldırılmış bir şekilde davacı adına tescil kararı verilemeyeceğini belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, ilk derece mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalılardan SGK, Türkiye İş Bankası A.Ş, Bah-Cem Hipermarket Gıda Turizm Dayanaklı Tüketim Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti., Karabük Vergi Dairesi Müdürlüğü vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili ve davalılardan SGK, Türkiye İş Bankası A.Ş, Bah-Cem Hipermarket Gıda Turizm Dayanaklı Tüketim Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti., Karabük Vergi Dairesi Müdürlüğü vekillerince istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması talep edilmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili olarak feshi, tapu kaydının takyidatsız olarak davacı adına tescili ve tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 470 ve devamı maddeleri
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili ve davalılardan SGK, Türkiye İş Bankası A.Ş, Bah-Cem Hipermarket Gıda Turizm Dayanaklı Tüketim Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti., Karabük Vergi Dairesi Müdürlüğü vekillerinin temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanunun 370 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
8.400,00 TL duruşma vekalet ücretinin davalılar SGK, Türkiye İş Bankası A.Ş, Bah-Cem Hipermarket Gıda Turizm Dayanaklı Tüketim Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti., Karabük Vergi Dairesi Müdürlüğü’nden alınarak Yargıtay duruşmasında vekille temsil olunan davacıya verilmesine,
Aşağıda yazılı harcın temyiz eden davacı ile davalılar Türkiye İş Bankası A.Ş. ve Bah-Cem Hipermarket Gıda Turizm Dayanaklı Tüketim Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.’den alınmasına,
Davalı SGK ve Karabük Vergi Dairesi harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.