"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/963 E., 2022/1072 K.
ASIL DAVA VE BİRLEŞEN 2008/368 ESAS SAYILI DAVADA
BİRLEŞEN 2011/140 ESAS SAYILI DAVADA
DAVA TARİHİ : 22.04.2008
HÜKÜM/KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 3. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2020/60 E., 2021/910 K.
Taraflar arasındaki asıl ve birleşen dosyalarda alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleşen 2011/140 Esas sayılı davanın kısmen kabulüne, birleşen 2008/368 Esas sayılı davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince duruşmalı olarak temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 28.11.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde asıl ve birleşen davada davacı-birleşen davada davalı kooperatif vekili Avukat Çağla Gizem Dinçer ile asıl ve birleşen davada davalı-birleşen davada davacı vekili Avukat ...'ün gelmiş olmalarıyla duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saatte Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacı arsa sahibi kooperatif vekili dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında Ankara 13. Noterliğinin 04.11.1999 tarih ve 56784 no.lu arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalandığını, 94 bağımsız bölümün 48 adedinin yükleniciye, 46 adedinin ise müvekkiline verilmesinin kararlaştırıldığını, 2007/683 Değ. iş sayılı tespit dosyası ile eksik ve ayıplı işlerin tespit edildiğini ve giderim bedelinin 550.825,00 TL olarak belirlendiğini iddia ederek bu miktarın tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2.Birleşen 2008/368 Esas sayılı davada davacı arsa sahipleri vekili dava dilekçesinde özetle; aynı sözleşme uyarınca davalı yüklenicinin bağımsız bölümleri 30.11.2002 tarihinde iskan alıp teslim etmesi gerekirken 24.04.2007 tarihinde iskan izni aldığı, gecikilen süre için şimdilik 78.000 USD gecikme tazminatı talep etmiş, 08.03.2010 tarihli ıslah dilekçesi ile talebini 982.799,99 USD’ye çıkartmıştır.
3. Birleşen 2011/140 Esas sayılı davada davacı yüklenici vekili dava dilekçesinde özetle; aynı sözleşme uyarınca fazla yapılan iş bedeli olarak şimdilik 10.000,00 TL’nin tahsilini talep etmiş, 30.09.2014 tarihli ıslah dilekçesi ile talebini 159.600,00 TL’ye çıkartmıştır.
II. CEVAP
1. Davalı yüklenici vekili asıl ve birleşen davada cevap dilekçesinde özetle; sözleşme konusu işte eksik ve ayıp olmadığı, metro inşaatı nedeniyle oluşan göçüğün dava dışı firma tarafından giderildiğini, taraflar arasında imzalanan sözleşme işin teslim tarihinin 30.06.2006 tarihine ötelendiğini, göçük ve fazla yapılan işin teslim tarihini etkilediğini, davacının 06.11.2006 tarihli tutanakla bağımsız bölümleri çekincesiz teslim aldığını, iskan izninin alındığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
2.Davalı arsa sahibi kooperatif birleşen davaya cevap dilekçesinde özetle; sözleşme dışı fazla iş yapılmadığı, yapıldığı iddia edilen işlerin mevzuat değişikliği nedeniyle yapılmak zorunda olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile özetle; asıl davada eksik iş kalemlerinin giderim bedelinin toplam 203.337,50 TL bulunduğu, bu imalatların tamamının siteye ait ortak mahallere ait olduğu için davacı kooperatifin talep edebileceği bedelin kendi hissesi oranında olabileceği, bunun da 99.505,59 TL olduğu, ayrıca taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin 5. sayfasında “Arsa sahipleri fark ve masrafları ödemek, gecikmeye sebebiyet vermemek ve de projeye aykırı olmamak koşulu ile yapımcıdan başka malzeme konulmasını, kullanılmasını, ek ve tadilatlar yapılmasını isteyebilir.” hükmünün düzenlendiği, diğer yandan taraflar arasında düzenlenen 04/04/2005 tarihli “Örnek Daire Tespit Tutanağı Ek Şartları ve Ekleri” adlı tutanakta ile; “04.11.1999 tarihli inşaat sözleşmesi tadil edilmiştir. İnşaatlar örnek daireye uygun olarak yapılacaktır. Projedeki değişikliklere muvafakat edilmiştir. Ek çevre düzenlemesi için müteahhide yetki verilecektir. Adadışı telefon, elektrik, doğalgazı müteahhit yapacaktır. Birebir aydınlatma jeneratörü konulacaktır. Site içi yolların asfaltlanması yapılacaktır. Her blok için birer adet ek asansör yapılacaktır. Tüm bu işlerin bedeli müteahhide ayrıca ödenecektir. İnşaat 30.06.2006 tarihinde teslim edilecek ve müteahhitten herhangi bir cezai şart ve tazminat talep edilmeyecektir” hususlarının yer aldığı, 5. sayfasında yer alan sözleşme hükmü ile 04.04.2005 tarihli tutanakta yer alan, davaya konu olan fazla işlerin serbest piyasa rayiç bedelleri üzerinden davacı yüklenicinin talep etme hakkı olduğu, yüklenici tarafından yapılan fazla işler bedelinin 120.200,00 TL bulunduğu, bu imalatların tamamı siteye ait ortak mahallere ait olduğundan davacı yüklenicinin fazla imalat bedelinin 58.821,28 TL olduğu, 06.11.2006 tarihli teslim tutanağı ile davacı kooperatife ait bağımsız bölümlerin teslim edildiği, teslim sırasında da ihtirazı kayıt konulmadığından davacı kooperatifin cezai şart isteme hakkının düştüğü belirtilerek asıl davanın kısmen kabulü ile 99.505,59 TL’nin davalı yükleniciden tahsiline, birleşen 2008/368 Esas sayılı davanın reddine, birleşen 2011/140 Esas sayılı davanın ise kısmen kabulü ile 58.821,28 TL’nin davalı kooperatiften tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Nedenleri
1. Davacı arsa sahibi kooperatif vekili istinaf başvurusunda özetle; mahkemece itirazları giderir ek rapor alınmaksızın karar verildiği, 03.04.2005, 04.04.2005, 06.11.2006 tarihli tutanakların adi yazılı olmaları nedeniyle geçersiz oldukları, genel kurul kararı olmaksızın iskan ruhsatı bulunmayan yapının teslim alınamayacağı gerekçesiyle kararı istinaf etmiştir.
2. Davalı yüklenici vekili istinaf başvurusunda özetle; rapora yapılan itirazın değerlendirilmediği, peyzaj mimarının dava konusu olmayan hususları değerlendirmeye aldığı, davacının rapor marifetiyle davasını genişlettiği, eksik imalat bedelinin yapıldığı tarihteki değer üzerinden hesaplanması gerekirken güncel değerden hesaplandığı gerekçesiyle kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile özetle; ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında özellikle mahkemesince aldırılan bilirkişi raporları ile taraflar arasındaki sözleşme ve 04.04.2005 tarihli tutanakla teslim tarihinin 30.06.2006 tarihine ötelendiği, tarafların katılım ve kusuru olmaksızın teslim tarihinden önce metro inşaatı nedeniyle meydana gelen ve davaya konu inşaatı da etkileyen göçük sebebiyle yine metro inşaatını yapan dava dışı şirket tarafından fore kazık imalatının 11.10.2006 tarihinde tamamlandığı, kalan eksik imalatların tamamlanması için gerekli süre itibariyle 11.10.2006 tarihinden itibaren arsa sahiplerine düşen bağımsız bölümlerin teslim edildiği 06.11.2006 tarihi arasında geçen sürenin makul olduğunun anlaşılmasına göre taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge adliye mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı yüklenici vekili istinaf dilekçesinde belirtilen gerekçelerle kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı yüklenici vekili istinaf dilekçesinde belirtilen gerekçelerle kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Asıl ve birleşen davalarda uyuşmazlık; arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca eksik ve ayıplı işlerin giderim bedeli, gecikme tazminatı ve fazla yapılan iş bedelinin tahsili istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 Sayılı HMK’nın 26 ncı maddesi, sözleşme hükümleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre asıl davada davacı kooperatifin tüm, asıl davada davalı yüklenicinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
3. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ''Taleple Bağlılık İlkesi'' başlıklı 26. maddesinin birinci fıkrasında; ''Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir'' hükmüne yer verilmiştir. Anılan yasal düzenleme gereğince dava dilekçesinde yer alamayan bir hususta mahkeme yargılama yapamayacağı gibi hüküm de veremez.
Somut uyuşmazlıkta asıl davada davacı kooperatif talep ettiği eksik ve ayıplı iş giderim bedelini Ankara 7. Sulh Hukuk Mahkemesi 2007/683 Değ iş sayılı tespit dosyasında alınan bilirkişi raporuna dayandırmış, raporda tespit edilen 550.825,00 TL’nin tahsilini talep etmiştir. Yargılama aşamasında hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporu ile eksik ve ayıplı iş giderim bedeli olarak toplam 203.337,50TL hesaplanmış, bunun 89.900,00 TL’sinin gölet havuzlarının izolasyonu bedeli olduğu anlaşılmıştır. Bu imalatların tamamının siteye ait ortak mahallere ait olduğu için davacı kooperatifin talep edebileceği bedelin kendi hissesi oranında 99.505,59 TL olduğu belirtilerek asıl davada bu bedele hükmedilmiş ise de; davacı asıl dava dilekçesinde 89.900,00 TL olarak hesaplanan gölet havuzlarının izolasyonu bedelini talep etmediğinden mahkemece talep edilmeyen alacak kalemi bakımından karar verilmesi doğru olmamıştır.
Bu nedenle mahkemece asıl davada yapılması gereken iş; toplam 203.337,50 TL olarak hesap edilen eksik ve ayıplı iş giderim bedelinden dava dilekçesinde talep edilmeyen 89.900,00 TL gölet havuzlarının izolasyonu bedelinin mahsubu ile kalan 113.437,50 TL’den, bu imalatların ortak mahallere ait olması nedeniyle davacı kooperatifin kendi hissesi oranında hesaplanan 55.511,97 TL’ye hükmedilmesinden ibaret olmalıdır.
Eksik inceleme ve yanlış değerlendirme sonucu verilen karar doğru olmamış, bozulması uygun bulunmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. “Değerlendirme” bölümünün “2.” bendi uyarınca asıl davada davacı kooperatif vekilinin tüm, asıl davada davalı yüklenici vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, “3.” bendi uyarınca kabulü ile kararın asıl davada davalı yüklenici yararına BOZULMASINA,
2.17.100,00 TL vekalet ücretinin asıl davada davacı kooperatiften alınarak Yargıtay duruşmasında vekille temsil olunan asıl davada davalı yükleniciye verilmesine,
Peşin alınan harcın istek halinde davalı Buket İnşaat ve Ticaret Limited Şirketine iadesine,
Aşağıda yazılı harcın temyiz eden davacı .... San Konut Yapı Kooperatifinden alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.