"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ...Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/883 E., 2022/1392 K.
DAVA TARİHİ : 03.09.2020
HÜKÜM/KARAR : Esastan Red
İLK DERECE MAHKEMESİ : ...8. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/196 E., 2021/419 K.
Taraflar arasındaki kat karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı gecikme tazminatı davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı arsa sahibi ile davalı yüklenici arasında 21.08.2017 tarihinde imzalanan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca,...Mahallesi 1615 ada 51 parsel sayılı taşınmaza yapılacak binalardan sekiz adet bağımsız bölümün davacıya verileceğini, sözleşmeye göre bağımsız bölümlerin yapı ruhsatının alınmasından sonra on iki ay içinde davacıya teslim edileceğini, aksi takdirde davalının her bir daire için 1.000,00 TL ödemeyi taahhüt ettiğini, ancak bağımsız bölümlerin süresinde teslim edilmediğini, 01.06.2019 tarihinden 15.08.2020 tarihine kadar olan dönem için gecikme tazminatı ödenmesi gerektiğini ileri sürerek, 112.000,00 TL gecikme tazminatının aylık ödeme tarihlerinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; sözleşmenin 3-a maddesine göre belediye kaynaklı gecikmelerin inşaat süresine ekleneceğini, sözleşmenin 3-c maddesine göre belediye yasaklamaları ve inşaat çalışma sürelerinin kısıtlanmasından doğabilecek gecikmeler ve mücbir sebeplerle çalışılmayan günlerin işin süresine ilave edileceğini, sözleşmenin 4. maddesine göre sözleşmenin geçerli olabilmesi için arsanın ihtilafsız ve tahditsiz temlik edilmesinin kararlaştırıldığını, sözleşmenin 13. maddesine göre arsa sahibinin arsayı tahditsiz ve temiz olarak yükleniciye vermeyi taahhüt ettiği, sözleşme konusu parselde, komşu taşınmazı olan 1616 ada 19 parselin duvar ve müştemilat taşması olduğunu, inşaat yapılacak arsa üzerinde muhtarlık ofisi bulunduğunu, davacının taşma ve muhtarlık ofisi nedeniyle arsayı ihtilafsız tahditsiz ve temiz teslim etmeyerek edimini ifa etmediğini, davacının ...7. Noterliği'nin 21.08.2017 tarih 33886 yevmiye numaralı taahhüdü sonucu sorunun ötelendiğini, sözleşmeye konu arsa üzerindeki kaçak yapılar nedeniyle yapı ruhsatının uzun süre alınamadığını, muhtarlık ofisinin davalı yüklenici tarafından yıkılmasına rağmen taşan kısım ile alakalı davacı arsa sahibinin girişimde bulunmadığını, davacının ...7. Noterliği 12/03/2020 tarih 9177 yevmiye numaralı taahhüdü ile ruhsatın alınabildiği, kendi edimini yerine getirmeyen davacı arsa sahibinin kira bedeli talep etmesinin sözleşme ve yasaya aykırı olduğunu, muhtarlık ofisi ve komşu parsel taşmasının Meram Belediyesi 08.09.2017 tarihli aplikasyon haritasından anlaşıldığını, davalının inşaatı 2019 Ocak ayında tamamladığını ve davacıya teslim edildiğini, teslimden sonra davacının dairelerinin iç düzenlemesini yaptığını savunarak, davanın reddini istemiştir
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile inşaatın geç tesliminde davalının kusurlu olmadığı, davacının birtakım taahhütler vermek zorunda olmasından dolayı iskan ruhsat işlerinin aksadığı, 31.12.2018 tarihli yapı denetim tutanağına göre inşaatın iskana hazır olduğunun tespit edildiği ancak davacı tarafından verilen taahhütler ile ruhsatın alınabildiği, davalı tarafça kendisinin temerrüde düşmekte herhangi bir kusurunun bulunmadığının ispatlanmış olduğu gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunda yer alan 31.08.2018 tarihinde inşaat seviyesinin %90 olması ve inşaatın bittiği yorumunun yanlış değerlendirildiğini, inşaatın sözleşmeye göre bitim tarihinin 01.12.2018 olduğunu, yüklenicinin inşaatı fiilen ve resmi olarak bitirdiğini ispatlaması gerektiğini, resmiyetten kastın iskan tarihi olduğunu, davacının dosyaya sunulan ...7. Noterliği 21.08.2017 tarih 33857 yevmiye numaralı Düzenleme Şeklinde Vekaletname ile davalı yetkilisine tüm yetkileri verdiğini, ilk derece mahkemesinin gerekçesinde belirtilen davacının yerine getirmediği eylemlerin tümünün vekaletname aracılığıyla davalı tarafça da yapılabileceğini, davalı taraf edimlerin ifasında temerrüde düştüğü halde kötüniyetle Musa Özgür'ü (vekil) tanımadığını beyan ettiğini, vekaletnameyi gizlediğini belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Meram Belediyesinin 20.09.2021 tarihli müzekkere cevabında, inşaatın 31.12.2018 tarihli yapı denetim yıl sonu hak ediş seviyesinin %90 olduğu ve yapı kullanım izin belgesi verilmeye hazır durumda bulunduğu, ancak davacı arsa sahibinin söz konusu sınır tecavüzleri nedeniyle taahhütname vermemesinden dolayı yapı kullanım izin belgesinin verilmediği bildirildiği; yapı kullanım izin belgesi eksikliğini %10 olarak kabul eden Belediye uygulaması da dikkate alındığında davalı yüklenicinin 31.12.2018 tarihinde inşaatı tamamladığı, yapı kullanım izin belgesinin ise davacının sınır tecavüzlerine ilişkin taahhüt vermemesinden alınamadığı ancak davacının 12.03.2020 tarihinde verdiği taahhütname üzerine 11.05.2020 tarihinde alınabildiği, bu halde inşaatı 31.12.2018 tarihinde tamamlayan davalı yüklenicinin yapı kullanma izin belgesi alamamasında kendisine yüklenebilecek bir kusur olmadığından davacının 01.06.2019 tarihinden sonrası için gecikme tazminatı talebi haklı olmadığı gerekçesiyle, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve re'sen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kat karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı gecikme tazminatı istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri
3-Değerlendirme
1- Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2-Davacı, taraflar arasındaki sözleşme uyarınca inşaat süresinin ruhsat tarihinden itibaren 12 ay olduğunu, ruhsatın 30.11.2017 tarihinde alındığını ve inşaatın en geç 01.06.2019 tarihinde bitirilmesi gerekirken bağımsız bölümlerin bitirilip teslim edilmediğini belirterek, kira tazminatı talep etmiştir. Davalı yüklenici ise bağımsız bölümlerin 2019 Ocak ayında teslim edildiğini, beyan ederek davanın reddini savunmuştur. İlk derece mahkemesince, inşaatın geç tesliminde davalının kusurlu olmadığı, davacının bir takım taahhütler vermek zorunda olmasından dolayı iskan ruhsat işlerinin aksadığı, 31.12.2018 tarihli yapı denetim tutanağına göre inşaatın iskana hazır olduğunun tespit edildiği, ancak davacı tarafından verilen taahhütler ile ruhsatın alınabildiği, davalı tarafça kendisinin temerrüde düşmekte herhangi bir kusurunun bulunmadığının ispatlandığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
2.1.Dairemizin yerleşik uygulamalarına göre yüklenici anahtarı arsa sahibine teslim etse de, eğer iskân alma koşulu varsa anahtarın teslimi yeterli görülmemekte, arsa sahibince dairelerin kiraya verildiği iddia ediliyorsa kiraya verilip verilmediğinin abonelik, fatura benzeri kullanmaya ilişkin kayıtlarla ispatı aranmakta, anahtar teslimi yeterli görülmemektedir. Bu konuda ispat külfeti de iddia sahibi olan yükleniciye düşmektedir. Somut olayda; taraflar arasında imzalanan sözleşmede anahtar teslimi ibaresi olmadığı gibi iskanın davalı yüklenici tarafından alınacağına dair bir yükümlülük de bulunmamaktadır. Bu nedenle, mahkemece hükümde belirtilen gerekçeler dava konusu olaya uygun değildir. Dava konusu sözleşmede anahtar teslimi ve iskan şartı bulunmadığından bağımsız bölümlerin davacı arsa sahibine fiilen teslim edildiği tarihin araştırılması gerekir.
Mahkemece yapılacak iş, arsa sahibince teslim tarihinin en geç 01.06.2019 olması kabul edildiğine göre, arsa sahibine teslim edilen bağımsız bölümlerin elektrik, su, doğalgaz abonelik tarihleri celp edilip arsa sahibince kiraya verilen veya satışı yapılan bağımsız bölümler varsa bu tarihler de araştırılarak, bağımsız bölümlerin 01.06.2019 tarihi itibariyle arsa sahibine teslim edildiği hususu sübut bulursa davanın şimdiki gibi reddine; aksi taktirde her bir bağımsız bölümün fiilen teslim tarihi araştırılarak 01.06.2019 ile fiilen teslim tarihi arası için gecikme tazminatına hükmedilmesi gerekirken, sözleşmede anahtar teslimi ibaresi bulunmamasına ve iskan alma yükümlülüğü yükleniciye ait olmamasına rağmen eksik inceleme ve hatalı değerlendirme ile davanın reddine karar verilmesi doğru olmamıştır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan harcın istek hâlinde ilgilisine iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesine gönderilmesine,
10.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.