"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki ihale sözleşmesinin feshinden kaynaklanan alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalı vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; Davacı ... sahibi ile davalı yüklenici arasında 21/06/2013 tarihinde Üniversitenin Sağlık Uygulama ve Merkezinin 2807 adet tıbbi cihazının 24 aylık onarımı, periyodik bakımı, kalibrasyonu ve biyom hizmeti işine dair hizmet sözleşmesi imzalandığını, davalı hakkında 01/03/2015-31/03/2015 ile 01/04.2015- 20/04/2015 dönem ve tarihleri arasında eksik edimleri nedeniyle sözleşme hükümleri uyarınca cezai işlem uygulandığını ancak davalının kayıtlı hakedişinin cezayı karşılamaya yetmemesi nedeniyle tamamının tahsil edilemediğini, davalı tarafından sözleşme gereği yedek parça temini ve bazı cihazları sağlamadığı için hastane mağduriyeti giderilemediğinden davalıya 30/03/2015 tarihli ihtarname ile parça bekleyen cihazların listesi gönderildiği ve 10/04/2015 tarihine kadar temin edilerek bakım onarım işinin gerçekleştirilmesi gereğinin ihtar edildiğini ancak davalının gönderdiği yazıyla ihtarnameyi 07/04/2015 tarihinde tebliğ aldığını ve cihazların yedek parça temini ve bakım onarım işi için 30/04/2015 tarihine kadar süre verilmesini talep ettiğini, bunun üzerine davacı idarenin de 16/04/2015 tarihli yazıyla, süre uzatım talebini kabul etmeyerek ve tebliğ tarihinden itibaren 10 günlük sürenin bitim tarihi olan 17/04/2015 tarihine kadar sözleşmede belirtilen durumun düzeltilmemesi halinde yasal işlem başlatılacağını ihtar ettiğini, sonrasında 20/04/2015 tarihinde, tespit edilen eksikliklerin devam etmesi nedeniyle 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 20. maddesine atfen hazırlanan, yanlar arasındaki sözleşmenin 26. maddesi hükmü uyarınca, davalının taahhüdünü ihale dökümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi nedeniyle Rektörlük Makamının 14.05.2015 tarihli 1024 sayılı oluru ile sözleşmenin feshine ve 18.06.2014 tarihinde 549364 no.lu alındı belgesiyle yatırmış olduğu 232.380,00 TL'lik Kesin Teminatın gelir kaydedilmesine karar verildiğini, belirtilen nedenlerle; 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 22/2. maddesinde bu kanunun 19,20 ve 21. maddelerine gereğince kesin teminat mektubunun verildiği 21.06.2013 tarihinden gelir kaydedileceği 20/04/2015 fesih tarihine kadar Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan aylık toptan eşya fiyat endeksine göre güncellenmiş değer arasındaki fark olan 39.125,94 TL alacak, tarafların 24/04/2015 tarihli tutanak imzalanarak eksik ve arızalı cihazlar tespit edilerek davalıdan eksik olarak teslim alındığı belirtilen malzemeler ... 22/d maddesi gereği doğrudan temin yoluyla alındığından başkasına yaptırılan ... bedeli olarak 151.835,32 TL alacak ve sözleşmenin 16. Maddesinde öngörülen 01.03.2015-31.03.2015 ile 01.04.2015- 20.04.2015 dönem ve tarihlerine ilişkin ceza-i şart alacağının şimdilik 1.000,00 TL alacak bedellerinin akdin feshedildiği 20.04.2015 tarihinden itibaren hesaplanacak avans faizi ile birlikte tahsilini talep etmiş, 13.02.2019 tarihli ıslah dilekçesi sunarak ceza-i şart alacağı olarak 666.868,14 TL'nin 20.04.2015 tarihinden itibaren avans faizi ile tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalıya usulüne uygun tebliğat yapılmış ancak cevap dilekçesi sunulmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Davacı ile davalı arasında 21.06.2013 tarihinde hizmet alım sözleşmesinin imzalandığı, sözleşme hükümlerine göre davalının davacıya ait 24 adet tıbbi cihazın bakım, onarım, kalibrasyon ve biyomedikal hizmeti verme işini üstlendiği, sözleşme hükümlerini yerine getirmemesi nedeni ile tıbbi cihazlardaki malzeme eksikliklerinin davacı tarafından giderildiği, bu nedenle ortaya çıkan 151.835,32.-TL zararın davalıdan tahsilinin gerektiği, ayrıca 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşme Kanununun 22. maddesi gereğince sözleşmenin feshedilmesi halinde kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar alındığı tarihten itibaren gelir kaydedileceği tarihe kadar ... endeksi ile güncellenir hükmü dikkate alınarak güncelleme farkı olarak tespit edilen 36.138,76.-TL'nin davalıdan tahsili gerektiği anlaşılmış, ... ... 1. Hukuk Dairesinin 2021/845 esas, 2021/1160 karar sayılı ilamında, davacı vekilinin istinaf başvurusunun red edilen güncelleme fark bedeli olan 2.987,18 TL için istinaf edilen değerin, karar tarihi itibarıyla istinaf inceleme sınırı altında kaldığından kesinlikten reddedildiğinin ve ilk karar ile hükmedilen 36.138,76 TL güncelleme farkı, 151.835,32 TL 3. kişilere yaptırılan ... bedelinin davalıdan tahsiline ilişkin kararın, sadece davacı tarafından istinaf edildiğinden bu kalemler açısından davacı lehine kazanılmış usulü müktesep hak oluştuğu, davalının bu kalemleri istinaf edemeyeceğinin belirtilmesi karşısında, önceki karardaki gibi; 36.138,76 TL güncelleme farkı, 151.835,32 TL 3. kişilere yaptırılan ... bedelinin 20/04/2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine şeklinde hüküm kurmak gerekmiştir. ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 2021/845 esas, 2021/1160 karar sayılı kaldırma ilamında belirtildiği gibi, taraflar arasında imzalanan hizmet alım sözleşmesinin 26. maddesinin a bendinde "yüklenicinin taahhüdünü ihale dökümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine sözleşmede belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere idarenin en az 10 gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde" idarenin sözleşmeyi feshetme yetkisinin olduğu, teknik şartnamenin 12.5 maddesi "yüklenicinin 8.4 ve 8.7.2 maddesine belirtilen periyodik bakımları yapmadığının tespiti halinde her cihaz için sözleşme bedelinin %0,018 oranında" teknik şartnamenin 12.9 maddesi gereği "yüklenici 12.8 maddesinde belirtilen cihazların teknik şartnamenin 8.2 maddesinde belirtilen şartlara uymadığından sözleşme bedelinin %0.05 oranında" cezai şart uygulanacağı, teknik şartnamenin 12.15 maddesinde "madde 5.4 de belirtilen ileri teknoloji cihazlar için yapılması gereken sözleşme veya sözleşmeler sözleşmenin başlangıcından itibaren 20 gün içerisinde yapılamadığı durumlarda idarenin sözleşmeyi tek taraflı feshetme yetkisinin olacağının belirtildiği, 818 sayılı Borçlar Kanununun 158/II, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 179. maddesi hükmüne göre; borcun kararlaştırılan yerde veya zamanda ifa edilmemesi durumunda ceza ödenmesi kararlaştırılmışsa ifaya eklenen cezai şartın söz konusu olacağı, sözleşmenin 26.maddesinde ve teknik şartnamenin 12.5 ve 9. maddelerinde kararlaştırılan cezanın, sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan 6098 sayılı Yasanın 179. maddesinde tanımlanan ifaya ekli ceza-i şart olduğundan, kural olarak sözleşmenin feshi halinde talep edilemeyeceği, ancak sözleşmedeki düzenleme gereğince; yapılması gerekli uyarının tebliğ tarihinden itibaren geçecek 10 günlük sürede dahi gecikme cezasının uygulanacağının kabul edildiği ve bu sürenin feshedilemeyen cezalı süre niteliğinde olduğu, bu sürenin dışında gecikilen süre için fesih halinde dahi ceza-i şart istenebileceğine dair sözleşmede hüküm bulunmadığı, bilirkişinin 14/01/2022 havale tarihli ek raporuna göre, feshedilemeyen 10 günlük süre ile sınırlı olarak davacı ... sahibinin isteyebileceği ceza-i şart tutarının 239.150,75 TL olduğu ve davalının hak edişlerinden yapılan toplam ceza-i şart kesintisinin 259.414,92 TL olduğu, bu durumda davalı şirketin hak edişinden 20.264,17 TL fazla kesintinin yapıldığının anlaşılması karşısında, davacı tarafın ceza-i şart talebinin reddine karar verilerek davanın kısmen kabulüne; 36.138,76 TL güncelleme farkı, 151.835,32 TL 3. kişilere yaptırılan ... bedelinin 20/04/2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine ve davacı tarafın ceza-i şart talebinin ve fazlaya ilişkin talebinin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı istinaf talebinde; Güncelleme tutarının, feshin 20.04.2015 tarihinde olması nedeniyle 2015 Nisan ayını takip eden Mayıs ayı verisine göre hesaplanması gerekirken 2015 Nisan verisine göre hesaplanmasının doğru olmadığı, sözleşmenin feshi halinde aksi kararlaştırılmadıkça kural olarak ifaya ekli ceza istenemez ise de davacının 10 günlük süre sonu olan 17.04.2015 tarihine kadar sözleşmede belirtilen durumun düzeltilmemesi halinde yasal işlem başlatılacağını yani sözleşmenin feshedileceğini ihtar ettiğinden 17.04.2015 ila sözleşmenin feshi tarihi olan 20.04.2015 tarihi arasındaki 3 günlük sürenin de feshedilemeyen cezalı süre olup, feshedilemeyen bu cezalı süredeki ceza-i şartın da istenebileceği, tahsil edilemeyen ceza miktarının bilirkişi raporlarında da ayrıntılı bir şekilde hesaplandığı üzere 666.868,14 TL olduğunu, ifa ile istenilebilen cezanın ifa etmeme yüzünden doğan zararı tazmin talebi ile birlikte istenilebileceğini, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun, m.20/a hükmünde feshin ceza-i şartın işletilmesine halel getirmeyeceğini belirterek istisnai bir hüküm getirdiğini, bu durumda sözleşme geriye etkili olarak hükümsüz kalmış olsa da, idarenin m.20/a mucibinde verdiği sürenin hitamına kadar işlemeye devam edeceğini, kamu İhale Sözleşmeleri kapsamında uygulanan gecikme cezalarına ilişkin bir değerlendirme ihtiyacı doğduduğunda, başvurulacak esas kaynakların ..., ... ve ilgili mevzuat olması gerektiğini, ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi'nin kaldırma kararı sonrası hesaplamanın sadece 2015/4. Ayı için yapıldığı 2015/3. Ay için hesaplama yoluna gidilmediği ve huzurdaki dava hakkında raporun bu şekliyle hükme esas alınıp yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak karar verildiği, Dosyada mevcut sözleşme ve deliller üzerinde alanında uzman yeni bir bilirkişi heyeti marifetiyle inceleme yapılarak taraf ve yargı denetimine elverişli yeniden rapor tanzimi sağlanarak hasıl olacak sonuca uygun bir karar verilmesi gerektiğinden belirtilen yönlerden kararın kaldırılması talep edilmiştir
2.Davalı istinaf talebinde; sözleşme feshedildikten sonra fesihten sonraki olaylara sözleşme hükümlerinin uygulanamayacağı, fesihten sonraki olaylara dayanarak zarar talep edilemeyeceği, üçüncü kişilere yaptırılan ... bedelinin tamamının zarar olarak talep edilemeyeceği, zararın ispat edilmesi gerektiği, ancak yapılması halinde ödenecek hakediş bedeli ile 3. Kişiye yaptırılması halinde oluşan fark zarar olarak istenebileceğinden, kararın kaldırılması talep edimiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesi'nin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya içeriğine, toplanan delillere, hükmün dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye ve delillerin taktirinde ve değerlendirilmesinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, İlk derece mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmesinde ve hükmün fer'ilerinde usul ve esas yönünden yasaya aykırı bir durum bulunmadığı anlaşılmakla, taraf vekillerinin istinaf başvurularının Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesi'nin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri temyiz nedeni olarak ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ihale sözleşmesinin feshinden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu 20. , 22. ve 25. maddeler
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanunun 370 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.