"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
HÜKÜM/KARAR : Asıl davada yeniden hüküm kurulmasına yer olmadığına, Karşı davanın kabulüne
Taraflar arasındaki asıl davada sözleşmenin iptâli, müdahalenin men'i ve tazminat, karşı davada iş bedelinin tahsili istemine ilişkin açılan davalardan dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece asıl davada yeniden hüküm kurulmasına yer olmadığına, karşı da davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı-karşı davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairemizin 21.09.2022 tarihli, 2022/1760 E. 2022/4296 K. sayılı kararı ile Mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir.
Davacı-karşı davalı vekili tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili Üniversiteye tahsis hakkı verilen İstanbul Büyükşehir Belediyesine ait taşınmaz üzerinde davalı ile 28.11.2008 tarihli yap-işlet-devret sözleşmesi akdedildiğini, taşınmazın sosyal tesis olarak restore edileceğini, işin taahhüt edilen sürede bitirilip işletmeye hazır hale getirilmediğini ileri sürerek sözleşmenin haklı nedenle feshine, müdahalenin meni ve davalının temerrüdü nedeniyle tazminata karar verilmesini talep etmiştir.
2. Karşı davada davacı vekili dava dilekçesinde özetle; sözleşmenin feshi anına kadar yapılmış işlerin bedeli ile işin davacı tarafça haksız feshi nedeniyle mahrum kalınan kârın davacıdan tahsilini istemiş, 13.10.2014 tarihli ıslah dilekçesi ile iş bedeli olarak talebini 3.968.846,00 TL ye artırmış, diğer taleplerinde ilişkin alacak kaleminden vazgeçmiştir.
II. CEVAP
Asıl davada davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; işletme hakkı devredildiğinden davanın davalı ... Turizm bakımından husumetten reddine, davalı İlk İnşaat Paz. San Tic. A.Ş. bakımından, taraflar arasında yapılmış olan protokolün ve bugüne kadar yapılmış olan imalatın yap-işlet-devret modeli çerçevesinde işverene kalacak olması birlikte değerlendirildiğinde, her iki tarafın karşılıklı edimlerini içeren bu sözleşmede yüklenici tarafından yapılan işin bedeli nakit olarak ödenmeyip yıllara sari bir işletme hakkıyla yüklenicinin imalat bedelini ve işten elde etmeyi umduğu kârı almayı hedeflediğini, davacı karşı davalı üniversitenin özellikle yönetim değiştikten sonraki olumsuz tutum ve davranışları hem işin devamını hem de işletilmesini imkansız hale getirdiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 09.11.2017 tarihli 2014/68 E., 2017/355 K. sayılı kararı ile; asıl davanın kısmen kabulüne, asıl davada meni müdahale talebi konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, karşı davanın da kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davacı-karşı davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 15. Hukuk Dairesinin 20.12.2018 tarihli 2018/3389 E., 2018/5191 K. sayılı ilamı ile; hükme esas alınan bilirkişi kurulundan ek rapor alınarak davalı-karşı davacının yaptığı imalâtların ve yapıldıkları yılın tespit edilerek imalâtların yapıldıkları yıl piyasa rayiçlerine göre bedelinin belirlenmesi ve sonucuna uygun karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla asıl davada; karar davalılar tarafından temyiz edilmediğinden anlaşılmakla yeniden hüküm kurulmasına yer olmadığına, karşı davada; bozma ilamı gereği dosyaya sunulan bilirkişi raporunda Yargıtay ilamı doğrultusunda serbest piyasa fiyatları kullanılarak yapılan iki farklı inşaat maliyet hesaplamalarının hak, nefaset ve hakkaniyete uygun ve birbirine çok yakın olduğundan ortalaması alınarak bulunan bedelin kalıcı inşaat işleri bedeli olarak ödenmesi gerekeceği gerekçesiyle ıslah miktarı ve temlik edilen miktarlar da değerlendirilerek karşı davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı-karşı davalı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairemizin 31.09.2022 tarihli 2022/1760 Esas, 2022/4296 Karar sayılı kararı ile dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma ilamı gereğince inceleme yapılıp hüküm verilmiş olmasına, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairemizin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı-karşı davalı vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
Davacı-karşı davalı vekili karar düzeltme dilekçesinde özetle; müvekkili üniversite 2547 sayılı Kanunun 56/b maddesi gereği harçtan muaf olduğu halde kararda kurum aleyhine harç yükletildiğini, dava konusu taşınmaza ilişkin müvekkilin tahsis hakkının 09.10.2013 tarihli İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile yapılan protokol ile kaldırıldığını, yaptırılmış olan imalatların sebepsiz zenginleştirme oluşturacak bedellerinin Belediye tarafından ödeneceğinin kararlaştırıldığını, müvekkil üniversitenin borcun nakli hükümlerine göre sorumluluğunun ve pasif husumetinin ortadan kalktığını, bu nedenle müvekkil kurum aleyhine hüküm kurulmasının hatalı olduğunu beyanla Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yap-işlet-devret sözleşmesinden kaynaklanmakta olup iş sahibi tarafından açılan asıl dava sözleşmenin iptâli, müdahalenin meni ve tazminat, yüklenici tarafından açılan karşı dava ise iş bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 56 ncı maddesinin (b) bendi, 492 sayılı Harçlar Kanununun 13 ncü maddesinin (j) bendi, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 440 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. Yargıtay kararının düzeltilmesi 1086 sayılı Kanunun 440 ncı maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Davacı-karşı davalı üniversite, 2547 sayılı Kanunun 56/b maddesi delaletiyle 492 sayılı Harçlar Kanununun 13/j maddesi uyarınca harçtan muaf olup mahkemece davacı Üniversitenin harçtan muaf olduğu nazara alınmaksızın aleyhine harca hükmedilmesi doğru olmamıştır. Yapılan bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı HMK’nın geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK’nun 438/VII. maddesi gereğince kararın düzeltilerek onanması gerektiği, bu kez karar düzeltme incelemesi talebi üzerine dosyanın incelenmesi ile anlaşıldığından davacı-karşı davalı vekilinin bu yönden karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin onama ilamının kaldırılarak mahkeme kararının düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Karar düzeltme talebinin KABULÜNE,
Dairemizin 21.09.2022 tarihli, 2022/1760 E. 2022/4296 K. sayılı onama ilâmının kaldırılmasına, yerel mahkeme kararının hüküm fıkrasına 2-a ve 2-b numaralı alt bentlerinin çıkarılarak yerine,
“2-a) Davacı-karşı davalı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
2-b) Davalı - karşı davacı tarafça yatırılan 24,30 TL başvurma harcı, 2.049,30 TL peşin harç ve 66.070,22 TL ıslah harcı olmak üzere toplam 68.143,82 TL harcın yatırana iadesine,” şeklinde alt bentlerin eklenmesi suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
13.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.