"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/272 E., 2022/528 K.
DAVA TARİHİ : 17.08.2016
HÜKÜM/KARAR : Kısmen Kabul-Kısmen Ret
Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen sözleşmenin geriye etkili feshi, el atmanın önlenmesi, menfi zarar tazmini ve davalının proje müellifliğinin iptali davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, davalılar Rüzgar Mimarlık Limited Şirketi ve ... aleyhinde açılan davanın kabulüne, davalı ... aleyhinde açılan davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalılar Rüzgar Mim. Müh. Hiz. Nak. İnş. Taah. Gıda Tek. Giy. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile ... vekilince tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 03.10.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde davacılar vekili Avukat Hasan Sinan Kara geldi. Tebligata rağmen karşı taraftan gelen olmadığından onların yokluğunda duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davalılardan ... ile 26.02.1998 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapıldığını, ardından 01.04.2007 tarihli ek sözleşme yapıldığını, ruhsatlarda yapı sahibin davalı şirket, proje müellifinin davalı ... olarak görüldüğünü, süresinde teslim gerçekleşmediğini ileri sürerek, sözleşmenin geriye etkili olarak feshine, davalıların taşınmaza el atmalarının önlenmesine, 10.000,00 TL menfi zararın davalılardan tazminine, davalı ...'nin proje müellifliğinin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1-Davalı şirket ve davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; teslimde gecikmelere imar değişikliklerinin ve arsanın yasal statüsünün değişmesinin neden olduğunu, bir çok tadilat projesi yapıldığını, işlemlerin davacıların bilgisi dahilinde yürütüldüğünü savunarak davanın reddini istemişlerdir.
2-Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; davalı ...'nin kızı olduğunu ve kendi bilgisi olmadan bir takım işlemler yaptığını ve borçlandığını, inşaatı tamamlamalarının mümkün olmadığını beyan ederek, davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 19.12.2019 tarihli ve 2016/605 Esas, 2019-1444 Karar sayılı kararı ile " iddia, savunma benimsenen bilikişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre; davalıların sözleşmede belirlenen sürede inşaatı tamamlayamadıkları, inşaatın %75 seviyesinde olduğu ve yapım maliyetinin 1.176.000,00 TL olduğunu, davacıların fesih talebinin haklı olduğu, bu nedenle menfi zararlarını talep edebilecekleri, davacıların SGK’ya ve yapı denetim firmasına ödedikleri toplam 187.271,00 TL’nin menfi zarar kapsamında değerlendirileceği, davacıların el atmanın önlenmesi ile davalı ...’nın proje müellifliğinin iptaline ilişkin taleplerin haklı olduğu" gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı şirket ve davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Antalya Bölge Adliye Mahkemesinin 18.05.2021 tarihli ve 2020/284 Esas, 2021/468 Karar sayılı kararıyla davalı şirket ve davalı ... vekilinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1-Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı şirket ve davalı ... vekili tarafından temyiz yoluna başvurulmuştur.
2-Dairemizin 25.05.2022 tarih ve 2022/5442 Esas, 2022/2867 Karar sayılı ilamı ile davalılar ... ve Rüzgar Mim. Müh. Hiz. Nak. İnş. Taah. Gıda Tek. Giy. San. Ltd. Şti. vekilinin diğer temyiz itirazları reddedilerek "Dava arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili feshi, el atmanın önlenmesi, menfi zararın tazmini ve davalının proje müellifliğinin iptali istemine ilişkindir. Davacıların ilk sözleşmeyi yaptığı davalı ... Kahveci ile davalı şirket arasında yapılan 14.01.2005 tarihli inşaat yapım sözleşmesinde davalı ...’nin şirket adına imza attığı dikkate alınarak bu davalı yönünden davanın husumetten reddi gerektiği gibi yine bu davalının proje müellifliğinin iptaline ilişkin talebi yönünden ise proje müellifliğine ilişkin yapılan sözleşmenin tek taraflı feshinin mümkün olduğu dikkate alınarak davacının dava ile müellifliğin iptalini istemede hukuki yararının olmadığı dikkate alınarak bu talebin reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir" gerekçesiyle kararın bozulmasına ve dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile "Davalılar Rüzgar Mimarlık Ltd. Şti. ve ... aleyhinde açılan davanın kabulü ile; Habibe Haylaz vekili ... ile İdris Kahveci arasında imzalanan Denizli 5. Noterliğinin 26/02/1998 tarih ve 4227 yevmiye sayılı düzenleme şeklinde kat karşılığı inşaat ve gayrimenkul satış vaadi sözleşmesinin geriye etkili olarak feshine, buna bağlı olarak davacılar ile İdris Kahveci arasında imzalanan 01/04/2007 tarihli sözleşme ve yine Osman Nuri Boyacı ve Nezih Şensöz'ün şahitliğinde davacılar ile İdris Kahveci arasında imzalanan bila tarihli sözleşmenin feshine, Mülkiyeti 1/2'şer hisse oranıyla davacılar adına kayıtlı olan Denizli İli, Merkezefendi İlçesi, Hallaçlar Mahallesi Çiğdem mevkii 268 ada 1 parsel sayılı taşınmaz üzerinde yapılan inşaatın projesine göre taşınmazın A-1 ve A-3 blokların yapılacağı kısmına ve taşınmaz üzerinde A-2 blokta yapımı tamamlanamayan inşaata davalılar Rüzgar Mimarlık Ltd. Şti. ve davalı ...'ın el atmasının önlenmesine, davacıların menfi zarar talebi kapsamında taleple bağlı kalınmak suretiyle 10.000,00 TL maddi tazminatın davalılar Rüzgar Mimarlık Ltd. Şti. ve ...'dan müştereken ve müteselsilen alınarak tapudaki hisseleri oranında davacılara verilmesine, davacılar tarafından davalı ... aleyhinde açılan davanın proje müellifliği istemi yönünden hukuki yarar yokluğundan usulden reddine, davalı ... aleyhindeki davadaki diğer istemlerin husumet yokluğundan reddine" karar verilmiştir.
VI.TEMYİZ
A.Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Mimarlık Ltd. Şti. temsilcisi temyiz isteminde bulunmuştur.
B.Temyiz Sebepleri
Davalı şirket temsilcisi temyiz dilekçesinde, arsa sahiplerinin görev ve yükümlülüklerinin davada değerlendirilmediğini, arsa sahiplerinin yükleniciye karşı temerrüde düştüklerini, arsa sahiplerinin makul süre içinde arsayı inşaata uygun hale getirmediklerini, ayrıca belediyenin tespiti ile Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün onayladığı %95 inşaat seviyesi tespitinin ve yine daha önceki aynı kurumların %85 seviye tespitinin hiçbir aşamada göz önüne alınmadığını, bu resmi kurum belgelerinin göz ardı edildiğini, davalı şirkete yapının tamamlanması için süre tanınmadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili feshi, el atmanın önlenmesi, menfi zararın tazmini ve davalının proje müellifliğinin iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 470 ve devamı maddeleri
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun 371 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Mahkemece uyulan bozma ilamı doğrultusunda karar verildiği, davalı tarafça ileri sürülen temyiz nedenlerinin daha önceki bozma kapsamı dışında kaldığı ve kesinleştiği anlaşılmakla mahkemece verilen kararda isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... Mim. Müh. Hiz. Nak. İnş. Taah. Gıda Tek. Giy. San. Ltd. Şti'nin yerinde görülmeyen tüm
temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
17.100.00 TL duruşma vekalet ücretinin davalılardan alınarak Yargıtay duruşmasında vekille temsil
olunan davacılara verilmesine,
Aşağıda yazılı onama harcının temyiz eden davalılardan alınmasına,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
03.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.