"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2021/468 E., 2022/1006 K.
HÜKÜM/KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen konkordatonun tastiki davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 15. Hukuk Dairesince karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı ile müdahiller .... ve Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. vekillerince duruşmasız, T. İş Bankası A.Ş. vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyize konu edilen kararın niteliğinin duruşma istenebilecek davalardan olmadığı anlaşılmıştır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca müdahil T. İş Bankası A.Ş. vekilinin duruşma isteğinin reddine, temyiz dilekçesinin kabulü ile incelemenin dosya üzerinde yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; enerji sektöründe faaliyet gösteren müvekkili şirketin, maliyetlerin artması, döviz kurundaki dalgalanmalar ve enflasyon nedeniyle ekonomik darboğaza girdiğini, sundukları konkordato projesinin uygulanması halinde borçları ödeyebileceklerini ileri sürerek, konkordato tedbirlerine hükmedilmesini, İİK’nın 285. vd. maddeleri uyarınca geçici ve kesin mühlet kararları verilmesini ve sonucunda konkordatonun tasdikini talep etmiştir.
II. CEVAP
Bir kısım müdahiller davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 20.02.2020 tarihli ve 2019/929 Esas, 2020/147 Karar sayılı kararı ile konkordato projesinin ve revize projenin uygulanma kabiliyetinin bulunmadığı, davacının iflasa tabi olduğu, rayiç değerlere göre hazırlanan bilançodaki rakamsal verilerden davacı şirketin borca batıklıktan çıkma ihtimalinin çok zor olduğu gerekçesiyle, konkordato talebinin reddine, davacı şirketin iflasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 23.10.2020 Esas, 2020/1331-2020/1338 Karar sayılı kararı ile ilk derece mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesi ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.-İİK’nın 287/5. maddesinin yollaması ile 292/son fıkrasında yer alan “Mahkeme, bu madde uyarınca karar vermeden önce borçlu ve varsa konkordato talep eden alacaklı ve alacaklılar kurulunu duruşmaya davet eder; diğer alacaklıları ise gerekli görürse davet eder” hükmü uyarınca davacı şirketin yetkili temsilcisinin yargılama sırasında mahkemeye çağrılarak dinlenmediği, kanunun amir hükmünün yerine getirilmediği gerekçesi ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B.İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacı şirketin borca batık olmadığı, sermayesini koruduğu, davacı şirketin 5 adi (imtiyazsız) alacaklısının bulunduğu, bu alacaklılardan tamamının kabul oyu kullandığı, nisabın sağlandığı, tasdik şartlarının oluştuğu, rehinli alacaklar bakımından tasdik koşullarının oluşmadığı gerekçesi ile davacının konkordato talebinin adi alacaklılar yönünden tasdikine, rehinli alacaklılar yönünden reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde Vakıfbank A.Ş. vekili, Garanti Bankası A.Ş. Vekili, T. İş Bankası A.Ş. vekili ile davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
Vakıfbank A.Ş. vekili, Garanti Bankası A.Ş. Vekili, T. İş Bankası A.Ş. vekili temyiz dilekçesinde; rehin kapsamı dışında kalan alacaklarının nisaba dahil edilmediğini, döviz cinsinden olan alacağın geçici mühlet tarihi itibari ile Türk Lirasına çevrildiği, oysa bozma öncesi verilen iflas kararı ile geçici mühlet kararının hükmünü yitirdiği, borçluya ait rehinli malların muhafaza altına alınması ve satışının tasdik kararından itibaren 1 yıl süre ile ertelenmesine dair verilen kararın İİK’nın 307/b maddesindeki şartlar oluşmadan verildiği, faiz borçlarının ödenmediğini beyan ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesince 09.01.2023 tarihli ara karar ile, davacının 09.11.2019 tarihli ara karar ile alacaklı bankalar lehine verilen temliklerin hükümsüz kalmasına ilişkin kararın hükümde yer almasına ilişkin talebin daha önce verilen iflas kararı ile tedbirler kaldırılmış olduğundan reddine karar verilmiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; temlik edilen bedelin konkordato projesinin kaynaklarından olduğunu, hükümsüzlük kararının tedbir mahiyetinde olmadığını beyan ederek 09.01.2023 tarihli ara kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, konkordatonun tastiki istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 305 vd.
3. Değerlendirme
1. Konkordato, borçlarını vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlunun, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflastan kurtulmak için başvurabileceği kendine özgü bir cebri icra kurumudur. Konkordatoda amaç, elinde olmayan nedenlerle işleri iyi gitmeyen, mali durumu bozulmuş olan ve borçlarını ödeyip faaliyetlerini devam ettirmek isteyen dürüst borçluyu koruyarak mali durumunun iyileşmesini sağlamak ve alacaklıların, borçlunun muhtemel bir iflasına nazaran, daha fazla ölçüde alacaklarına kavuşma olanağı yaratmaktır. Konkordato ile alacaklılar, alacaklarının bir kısmından vazgeçerler ve/veya borçluya, ödeme konusunda belirli bir vade tanırlar. Borçlunun borcun belli bir yüzdesini ödemeyi taahhüt ettiği ve alacaklıların da kalan alacaklarından vazgeçtiği durumda tenzilat konkordatosu söz konusu olur. İçinde bulunduğu mali koşullara göre borçluya borçlarını belirli bir oran ve/veya vadeyle ödeme imkanı verilmesi hem borçlu bakımından ve hem de alacaklılar bakımından olumlu sonuçlar doğurur. Aksi halde bu durumdaki borçlunun iflas etmesi, faaliyetlerinin tümüyle sona ermesine ve alacaklıların alacaklarını büyük oranda tahsil edememelerine neden olacaktır.
Konkordato vade verilmesi, tenzilat yapılması ve bu ikisinin birlikte istendiği karma konkordato şeklinde olabilir.
İİK’nın 305/1-b maddesi uyarınca borçlunun teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile uyumlu olması gereklidir.
Konkordato mehli talebi ile birlikte mahkemelerce kanundan kaynaklanan birtakım tedbirler alınmakta ve bu tedbirler tasdik kararı verilmesine kadar devam etmektedir. Bu süreler kanun koyucu tarafından kesin olarak belirlenmiş olup hakim tarafından artırılması mümkün değildir. Mahkemelerce tasdik kararı verilmesinden sonra ödemesiz dönemin kabul ediliyor olması tedbirlerin bu süre kadar uzamasına sebep olacaktır ki böyle bir sonuç konkordatonun amacına uygun düşmez. Ancak Mahkemelerin projeye alacaklıların lehine bu konuda müdahale etmesi mümkündür.
Somut olayda ilk derece mahkemesinin davacı şirket konkordatoya tabi borçlarının tamamını faizsiz olarak ilk ödeme 2022 yılının 30 Aralık günü başlamak üzere 1 yıllık taksitler halinde her yıl Aralık ayının 30. gününde olmak üzere toplam 7 taksitte ödenmesini talep etmiş olup faizsiz ödeme teklifi tenzilat konkordatosu kapsamında değerlendirilmesi gerekir. Borca batık olmayan ödeme gücü olan şirketin faizsiz ödeme yani tenzilat konkordatosu talebini kabul etmek İİK’nın 305/1-b maddesinde ifade edilen teklifin borçlunun kaynakları ile orantılı olması şartına aykırılık teşkil eder. Bu durumda borca batık olmayan davacı hakkında davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir.
2- Bozma nedenine göre davacı vekilinin temyiz talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Bozma sebebine göre davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddine,
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Alınması gereken harç peşin olarak yatırıldığından davacıdan yeniden harç alınmasına yer olmadığına,
Peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 03.07.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.