"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/204 E., 2023/49 K.
KARAR : Kısmen Kabul
1- İlk Derece Mahkemesince, kooperatif ortaklığından kaynaklı menfi tespit davasında, davanın kabulüne karar verilmiştir.
2- Bu karara karşı davalı vekilince süresinde temyiz yoluna başvurulması üzerine, Yargıtay (Kapatılan) 23. Hukuk Dairesi’nin 23.09.2019 tarihli 2016/5921 E., 2019/3789 K. sayılı ilamı ile genel kurul kararları kooperatiften celp edilip, celp edilemeyenler de Çevre Bakanlığı'ndan temin edilerek kooperatifin kuruluşundan bu yana toplaması gereken aidat miktarları ile davacının ödemeleri karşılaştırılarak davacı üyenin TBK 88. ve 120. maddeleri ile faiz konusundaki emredici hükümler nazara alınarak anapara ve faiz borcu belirlenerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeyle karar verildiği gerekçesiyle, kararın bozulmasına karar verilmiştir.
3-Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde, davanın kısmen kabulü ile davacının davalı kooperatife 12.250 Türk Lirası aidat borcu, 5.540,75 Türk Lirası temerrüt faizi olmak üzere toplam 17.790,75 Türk Lirası borcu olduğunun tespitine, bakiye tutar olan 38.785,25 Türk Lirası borçlu olmadığının tespitine karar verilmiştir.
4-Bu karara karşı davacılar vekilince süresinde temyiz yoluna başvurulması üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
4.1. Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı gerektirici sebepler ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacılar vekilinin temyiz sebepleri yerinde görülmemiştir.
4.2. Davacı dava dilekçesinde, kooperatife karşı tüm edimlerini eksiksiz yerine getirdiğini, kooperatifin 27/10/2011 tarihli ihtarnamesi ile belirttiği 56.576,00 Türk Lirası borcunun olmadığının tespitini talep etmiş ise de mahkemece davacının davalı kooperatife 12.250 Türk Lirası aidat borcu, 5.540,75 Türk Lirası temerrüt faizi olmak üzere toplam 17.790,75 Türk Lirası borcu olduğunun tespitine, bakiye tutar olan 38.785,25 TL borçlu olmadığının tespitine karar verilmiştir.
6100 sayılı HMK'nın 297/2. maddesine göre, mahkeme kararında taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında; açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi, infaza elverişli biçimde hüküm kurulması zorunludur.
Somut uyuşmazlıkta dava, İİK'nın 72. maddesi gereğince menfi tespit istemine ilişkin olup, davanın niteliği gereği kabul durumunda verilecek kararın olumsuz olması bir başka deyişle borçlu olunmayan miktarın tespiti yönünde olması gerektiği gözetilerek, HMK’nın 27. maddesi uyarınca taleple bağlılık kuralı gereği bu miktar yönünden borçlu olunmadığına dair menfi tespit hükmü kurulması şeklinde olması gerekir. HMK 297. maddesine göre, borçlu olunmayan miktarın infazda tereddüt oluşturmayacak şekilde gösterilmek suretiyle karar verilmesi gerekmektedir. Bu durumda davacının 56.576,00 Türk Lirası borçlu olmadığı yönündeki talebi karşısında mahkemece 17.790,75 Türk Lirası borcu olduğunun tespitine şeklinde olumlu tespit hükmü kurularak karar verilmesi HMK'nın 297/2. maddesi hükmüne aykırıdır.
O halde, mahkemece, davacıların talebi üzerinde durularak, borçlu olunmayan kısım üzerinden hüküm kurulması gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı görülmüştür.
Karar bu nedenlerle bozulması gerekirse de, bu yanlışlıkların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, 6100 sayılı HMK’nın geçici 3. maddesi yollamasıyla HUMK’nın 438/VII. maddesi uyarınca kararın re'sen düzeltilerek onanması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda (4.1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davacılar vekilinin temyiz itirazlarının reddine, (4.2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle hükmün (1) numaralı bendinde bulunan “Davacının davalı kooperatife 12.250 Türk Lirası aidat borcu, 5.540,75 Türk Lirası temerrüt faizi olmak üzere toplam 17.790,75 Türk Lirası borcu olduğunun tespitine, bakiye tutar olan...” ibaresinin çıkarılarak yerine “Davacının davalı kooperatife 38.785,25 Türk Lirası borçlu olmadığının TESPİTİNE, fazlaya ilişkin talebin reddine” cümlesinin yazılması suretiyle kararın bu şekliyle re'sen DÜZELTİLEREK ONANMASINA, peşin alınan harcın davacılara iadesine, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 04.12.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.