"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/1486 E., 2024/1669 K.
HÜKÜM/KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Mersin 5. İcra Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2024/422 E., 2024/482 K.
Şikayetçi vekili şikayet dilekçesinde; Mersin 2. İcra Dairesi'nin 2019/14076 Esas sayılı dosyasında hacizli bulunan Mersin ili Mezitli ilçesi Mezitli Mahallesi 221 ada 7 parsel 7. kat 7 no.lu bağımsız bölüm üzerinde müvekkili bankanın 21.02.2019 tarihli ipoteği bulunduğunu, taşınmazın açık artırma sureti ile 29.12.2022 tarihinde 2.200.000,00 TL bedel ile ihale edilmiş olup, ihalenin kesinleştiğini, harç ve verginin mahsubu ardından kalan bedelin alacaklılara ödenmesi için derece kararı düzenlendiğini, buna göre müvekkili bankanın ipotek alacağı bulunmasına rağmen dosyada ipoteği bulunmayan diğer alacaklı ...Çelik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'nin 1. sıraya yazıldığını, müvekkili bankaya para kalmadığını, konuyla ilgili olarak icra müdürlüğünün gerekçesini dayandırdığı Mersin 12. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2020/34 Esas, 2022/47 Karar sayılı tasarrufun iptaline ilişkin mahkeme kararının istinaf aşamasında olduğunu ve kesinleşmediğini, ipotek alacaklısının satış bedelinde öncelikli olması ilkesi gereği müvekkili bankanın sıra cetvelinde 1. sırada olması gerektiğini belirterek müvekkilinin 1. sıraya alınmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Mersin 5. İcra Hukuk Mahkemesi'nce tasarrufun iptali davası sırasında konulan ihtiyati haczin tarihi daha sonra olsa bile, davayı kazanan alacaklının, iptal edilen tasarruftan sonra tesis edilen ipotek alacaklılarından ve sonraki malikin haciz koydurmuş alacaklılarından daha önce alacağını tahsil etmesi gerektiği, Mersin 12. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2020/34 Esas, 2022/47 Karar sayılı ilamıyla şikayet konusu 7 no.lu bağımsız bölüme ilişkin şikayet olunan Büyük Boya, Yıldız Diba, İNG Bank A.Ş. ile ...arasındaki satış şeklindeki tasarruf işleminin şikayet olunan ...Sanayi ve Tic. Limited Şirketi yönünden iptaline karar verildiği, bedelleri paylaşıma konu edilen taşınmaz üzerinde şikayetçi lehine 21.02.2019 tarihinde tesis edilen ipoteklerle teminat altına alınan alacakların, yukarıdaki açıklamaya göre davayı kazanan ...Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.'ye karşı ileri sürülemeyeceği, sıra cetvelinin düzenlenmesi için tasarrufun iptali davasının beklenilmesine gerek bulunmadığı anlaşıldığından şikayetin reddine karar verilmiştir.
İlk derece mahkemesi kararına karşı şikayetçi vekilince istinaf yoluna başvurulması üzerine, Adana Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bu karara karşı şikayetçi vekilince süresinde temyiz yoluna başvurulması üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
Adana Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun reddine karar verilmiş ise de; müşteki banka, dava konusu 221 ada 7 parsel üzerinde bulunan 7 no.lu bağımsız bölüm üzerine son malik ...adına kayıtlı iken 21.02.2019 tarihinde kredi karşılığında tapuya güvenerek ipotek tesis edildiği, bu taşınmaz hakkında şikayet olunan şirketin borçlusu ve taşınmazın üç önceki maliki olan Büyük Boya…Ltd. Şti.'nin Yıldız Diba….Ltd. Şti.'ye satışı nedeniyle davalının 13.12.2019 tarihinde başlatılan takipte aldığı geçici aciz belgesine istinaden Mersin 12. Asliye Ticaret Mahkemesi'nde tasarrufun iptali davası açıldığı ve şikayetin kabul edildiği ancak henüz kanun yolları aşamasında olduğu için kesinleşmediği, taşınmazın satıldığı ve yapılan sıra cetvelinde tasarrufun iptali davası açan şikayet olunana 1. sırada satış bedelinin tamamının verildiği, para kalmadığı için şikayetçinin ipoteği için pay ayrılmadığı dosya içeriğiyle sabittir.
Öncelikle şikayetçinin ipotek tarihi, şikayet olunanın takip ve tasarrufun iptali davası tarihinden öncedir. Sıra cetvelinde sıralama yapılırken temel kural “kesin haciz veya ipotek” tarihidir. Tasarrufun iptali davasında İİK’nın 281. maddesine istinaden ihtiyati haciz kararı verilebilir. Bu ihtiyati haciz tasarrufun iptali davasının kabulü halinde kesin hacze dönüşür ve İİK m.100 şartlar çerçevesinde ilk hacze iştirak edebilir. Somut olayda ipotek tarihi takip tarihinden önce olduğundan davalının sıra cetvelinde şikayetçi ipoteğinin önüne geçecek bir haczinden veya hacze iştirakinden söz etmek mümkün değildir.
Öte yandan tasarrufun iptali davasının hüküm fıkrasında “….satış işleminin davacının alacaklı olduğu takip dosyasındaki alacağının tahsil edebilmesi için cebri icra yetkisi verilmesine…” karar verilmiştir. Hüküm fıkrasında, ipoteğin hükümsüz olduğu veya ipoteğin sıra cetvelinde takip alacağından sonra yer alacağına dair bir karar mevcut değildir. Bir ilamın hüküm fıkrası infaz edileceğine göre hükümde tesis edilmeyen bir hak ve yetkiyi yorum yoluyla hükme ilave etmek hukuki olmayacaktır.
Şikayet olunan taraf, ayni hak sahibi ipotek alacaklısı bankanın ipotek tesis ederken kötüniyetli olduğunu yani ipotek tasarrufunun iptal edilebileceği şartların mevcut olduğunu iddia ve ispat edemediğine göre, şikayetçi bankanın tapuya güvenerek tesis ettiği önceki tarihli ipotek hakkının TMK'nın m.1023 ve İİK'nın 282/son cümlesine istinaden korunması ve sıra cetvelinde ilk sırada pay ayrılması gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle ilk derece mahkemesi kararı ile bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararın usul ve yasaya aykırı olması nedeniyle HMK'nın 373/1. maddesi gereğince Adana Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararı KALDIRILARAK; Mersin 5. İcra Hukuk Mahkemesi'nin 2024/422 Esas, 2024/482 Karar ve 25.06.2024 tarihli kararının BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz edene iadesine, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin Adana Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 13.11.2024 gününde oy çokluğuyla karar verildi.
(Muhalif)
(Muhalif)
- MUHALEFET ŞERHİ -
Şikayetçi vekili dava dilekçesinde, Mersin 2. İcra Dairesi 2019/14076 sayılı dosyasında hacizli bulunan Mersin ili Mezitli ilçesi Mezitli Mahallesi 221 ada 7 parsel, 7. kat, no: 7 taşınmaz üzerinde müvekkili olan bankanın 21.02.2019 tarihli ipoteği bulunduğunu, taşınmazın açık artırma ile ile ihale edildiğini, satış tutarı ve nemasından 58.562,87 TL tapu satım harcı ve emlak vergi borcu düşüldükten sonra geriye 2.373.214,67 TL kalmış olduğunu, bedelin alacaklılara ödenmesi için Mersin 2. İcra Hukuk Mahkemesi'nce derece kararı düzenlemiş olduğunu, buna göre müvekkili olan bankanın ipotek alacağı bulunmasına rağmen, dosyada ipoteği bulunmayan diğer alacaklı ...Çelik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin Mersin 12. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/34 Esasına kayıtlı tasarrufun iptali davasında, 01/02/2020 tarihli ve 2022/47 sayılı tasarrufun iptaline ilişkin verilen karar gereğince 1. sıraya, müvekkili olan bankanın 2. sıraya yazılmış olduğunu ve müvekkili olan bankaya para kalmadığını, Mersin 12. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/34 Esas 2022/47 Karar sayılı 01/02/2020 Tarihli tasarrufun iptaline ilişkin mahkeme kararının istinaf aşamasında olduğunu ve kesinleşmediğini, İpotek alacaklısının satış bedelinde öncelikli olması ilkesi gereği müvekkil bankanın sıra cetvelinde 1. sırada olması gerektiğini belirterek müvekkilinin 1. sıraya alınmasına karar verilmesini talep etmiştir.
İlk derece mahkemesince, Mersin 12. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2020/34 Esas, 2022/47 Karar sayılı ilamıyla Mersin ili Mezitli ilçesi 221 ada 7 parsel 7 no.lu bağımsız bölüme ilişkin şikayet olunan Büyük Boya, Yıldız Diba, İNG Bank ile ...arasındaki satış şeklindeki tasarruf işleminin ...Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi yönünden iptaline karar verildiği, bedelleri paylaşıma konu edilen taşınmaz üzerinde şikayetçi lehine 21/02/2019 tarihinde tesis edilen ipoteklerle teminat altına alınan alacakların, tasarrufu iptal ettiren ...Sanayi ve Tic. Limited Şirketi'ne karşı ileri sürülemeyeceği, sıra cetvelinin düzenlenmesi için tasarrufun iptali davasının beklenilmesine gerek bulunmadığı gerekçesiyle şikayetin reddine karar verilmiştir.
Şikayetçi vekili, tasarrufun iptaline ilişkin mahkeme kararının henüz kesinleşmemiş olduğunu, malın bedelinin, kesinleşmemiş tasarrufun iptali kararına göre düzenlenen sıra cetveline göre ödenmesinin hukuka aykırı olacağını, zira bu durumun, tasarrufun iptali kararının bozulması durumunda müvekkili banka adına geri dönülemez zararlar doğurabileceğini, bu yönden sıra cetvelinin düzenlenmesi ve ödemenin yapılması için tasarrufun iptali kararının sonucunun beklenmesi gerektiğini, ipoteğin sınırlı bir aynı hak olup güvencesini malın aynından aldığını, tasarrufun iptali davasında ipotek tesisinin konu edilmediğini, taşınmaz satışının iptali müvekkili bankanın, iyi niyetli olarak tapu kayıtları uyarınca ve usulüne uygun konulmuş ipoteğini ortadan kaldırmayacağını, bu nedenle müvekkili bankanın ipoteğinin geçerli olduğunu, ipotek alacaklısının satış bedelinde öncelikli olması ilkesi gereği müvekkil bankanın sıra cetvelinde 1. sırada olması gerekiğini belirterek kararı istinaf etmiştir.
Mahkemece verilen tasarrufun iptali kararı ile, taşınmaza ilişkin satış işleminin iptal edildiği, bu nedenle de borçlunun ilk devir tarihi olan 16.03.2018 tarihinden sonra taşınmazın kaydına işlenen tüm haciz ve rehin şerhlerinin bu dosya haczi ve alacağı açısından bir geçerliliği olmadığı gibi 16.03.2018 tarihinden sonra taşınmazın kaydına işlenen tüm haciz ve rehin şerhlerine bu dosya alacağının önceliği olduğuna karar verilmiştir.
Mahkemenin kararına karşıyapılan istinaf başvurusu Adana BölgeAdliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin 11.09.2024 tarihli, 2024/1486 Esas, 2024/1669 Karar sayılı kararı ile esastan reddedilmiş, daire çoğunluğunca “şikayet olunan taraf, ayni hak sahibi ipotek alacaklısı bankanın ipotek tesis ederken kötüniyetli olduğunu yani tasarrufun iptal edilebileceği şartların mevcut olduğunu iddia ve ispat edemediğine göre, şikayetçi bankanın tapuya güvenerek tesis ettiği önceki tarihli ipotek hakkının TMK'nın m. 1023 ve İİK'nın 282/son cümlesine istinaden korunması ve sıra cetvelinde ilk sırada pay ayrılması gerektiğinden “ bozma kararı verilmiştir.
İhale bedeli sıra cetveline konu olan taşınmazın 16.03.2018 tarihinde borçlu Büyük Boya ve İnşaat Malzemeleri İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından Yıldız Diba İnşaat Taşımacılık Turizm Gıda Elektronik İthalat İhracat Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi'ne satıldığı, 09.10.2018 tarihinde İNG Bank'a satıldığı, 04.02.2019 tarihinde Şadi Güçlü'ye satıldığı, 21.02.2019 tarihinde şikayetçi Yapı ve Kredi Bankası A.Ş lehine ipotek tesis edildiği, 13.12.2019 tarihinde ...Çelik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin Mersin 2. İcra Dairesi'nin 2019/14076 Esas sayılı dosyası ile borçlu Büyük Boya ve İnşaat Malzemeleri İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi hakkında kambiyo senetlerine özgü haciz yolu takip başlattığı, 10.02.2020 tarihinde Büyük Boya ve İnşaat Malzemeleri İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından Yıldız Diba İnşaat Taşımacılık Turizm Gıda Elektronik İthalat İhracat Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi'ne onun tarafından da İNG Bank'a onun tarafından da Şadi Güçlü'ye yapılan satışın muvazaalı olduğu gerekçesiyle Büyük Boya ve İnşaat Malzemeleri İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi, Yıldız Diba İnşaat Taşımacılık Turizm Gıda Elektronik İthalat İhracat Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi'ye, İNG Bank ve Şadi Güçlü aleyhine, Mersin 12. Asliye Hukuk Mahkemesinde tasarrufun iptali davası açtığı, lehine ipotek tesis edilen Yapı ve Kredi Bankası A.Ş'nin ise başlattığı bir takibe ilişkin bilgi bulunmadığı anlaşılmıştır.
Mersin 12. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 01.02.2022 tarihli, 2020/34 Esas, 2022/47 Karar sayılı ilamı ile şikayetçi ...Çelik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin şikayet olunanlar Büyük Boya ve İnşaat Malzemeleri İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi, Yıldız Diba İnşaat Taşımacılık Turizm Gıda Elektronik İthalat İhracat Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi, İNG Bank A.Ş. ve ...aleyhine 10.02.2020 tarihinde açtığı tasarrufun iptali davasının kabul edildiği, "şikayet olunan Büyük Boya, Yılıdz Diba, ING Bank ile ...arasındaki Mersin ili, Mezitli ilçesi, 221 ada 7 parsel 7 no.lu bağımsız bölüme yönelik taşınmazın satışına ilişkin işlemlerin şikayetçinin alacaklı olduğu Mersin 2. İcra Dairesi'nin 2019/14076 Esas sayılı takip dosyası yönünden iptali ile bu dosyadaki alacak ve ferilerini karşılayacak miktarda şikayetçi tarafa cebri icra yetkisi verilmesine" şeklinde karar verilmiştir.
Tasarrufun iptali davasına konu takibin 13.12.2019 tarihinde yapıldığı, ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile bir takibin yapılmadığı, bu arada tasarrufun iptali davası açıldığı anlaşılmıştır. Şikayet olunan ...Çelik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tasarrufun iptali davasını kazanmıştır.
İİK'nın 283. maddesine göre haciz yolu ile takipte iptal davasını kazanan alacaklı, tasarruf konusu malın haciz ve satışını isteyebilir. Satış sonucu elde edilen paradan alacağını alır. Sonradan taşınmaz üzerinde yapılan tasarruf veya ipotek tasarrufun iptali davası açan alacaklıya karşı hüküm ifade etmez. Tasarrufun iptali davasını açan alacaklıya karşı sonradan lehine ipotek tesis edilen alacaklı ve haciz uygulayan alacaklıların iptal edilmiş tasarruf oranında davayı kazanmış alacaklıya karşı önceliği bulunmadığından düzenlenen sıra cetveli hukuka uygundur.
İİK'nın 277 ve müteakip maddelerine göre alınmış tasarrufun iptaline ilişkin kararın amacı, yalnızca borçlunun tasarrufuna konu ettiği maldan alacaklının alacağını tahsil olanağını sağlamaktan ibaret olup;
Mersin 12. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2020/34 Esas, 2022/47 Karar sayılı 01/02/2020 tarihli tasarrufun iptaline ilişkin mahkeme kararı ile dosyamız borçlusu olmayan ...adına kayıtlı Mersin ili Mezitli ilçesi Mezitli Mahallesi 221 ada 7 parsel, 7. Kat, no: 7 taşınmaz üzerinde verilen cebri icra yetkisinden kaynaklandığı; taşınmaza ilişkin satış işleminin iptal edildiği, bu nedenle de borçlunun ilk devir tarihi olan 16.03.2018 tarihinden sonra taşınmazın kaydına işlenen tüm haciz ve rehin şerhlerinin şikayet olunan alacağı açısından bir geçerliliği olmadığı gibi 16/03/2018 tarihinden sonra taşınmazın kaydına işlenen tüm haciz ve rehin şerhlerine şikayet olunan alacağına karşı önceliği bulunmamaktadır.
Mahkemece dosya içeriğine ve bilirkişi raporlarına uygun yapılan değerlendirme neticesinde şikayetin reddine dair verilen karar ile istinafın esastan reddine dair kararın doğru olmasına rağmen, temyiz talebinin kabul edilerek bozma kararı verilmesi yanlış olmuştur. Mahkeme ve istinaf kararlarının doğru olduğundan onanması gerektiği düşüncesiyle çoğunluğun bozma görüşüne muhalifiz.