"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/795 E., 2024/1108 K.
DAVA TARİHİ : 15.02.2016
KARAR : Başvurunun Esastan Reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 3. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2022/88 E., 2024/163 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü.
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili ile davalı arasında bakım ve onarım hizmet sözleşmesi imzalandığını, davalıya teminat mektupları verdiğini, davalı şirketin özelleştirilmesi gerekçe gösterilerek sözleşmeyi feshettiğini, SGK ilişiksiz belgelerinin alındığını, müvekkilinin davalı şirkete borcunun bulunmadığını fakat teminat mektuplarının hukuka aykırı olarak iade edilmediğini, bu durumun hukuka ve içtihatlara aykırı olduğunu ileri sürerek teminat mektuplarının iadesi ya da iptaline, 24.000,00 TL fazladan ödenen komisyon bedelinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine riayet etmediğini, işçi alacaklarını ödemediğini, davacı şirketin müvekkili şirkete borcunun bulunduğunu, davacı şirketin yaklaşık 215 işçisinin müvekkili şirket aleyhine dava açtığını, başka işçilerin de dava ve icra takibi başlatacak olmalarının kuvvetle muhtemel olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile anılan sözleşme kapsamında işçilerin ücret ve özlük haklarının ödenmesi ya da işçilerden ibraname alınması yönünde taraflar arasında herhangi bir hüküm mevcut olmadığı, bu nedenle, davalının devam eden işe iade ve/veya tazminat davalarının incelenmesi ve bu kapsamda teminat mektuplarının iade edilmemesi gerektiği yönündeki savunmasının yerinde görülmediği, Sözleşme'nin 11.4.1. maddesinde, teminat mektuplarının iadesi için Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişiği yok belgesi alınması halinde mektupların yarısı, sözleşmenin süresinin dolmasıyla birlikte de mektupların tamamının iade edileceğinin düzenlendiği, taraflar arasındaki sözleşme süresinin dolduğu, davacının 04.09.2013 tarihi itibarıyla Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuruda bulunarak ilişiğinin olmadığına dair davalıyı bilgilendirdiği, işçiler tarafından açılan ve halen devam etmekte olan işe iade ve/veya tazminat davalarının teminat mektuplarının iadesine engel bir durum oluşturmadığı gerekçesi ile davanın kabulüne ve davaya konu teminat mektuplarının davacıya iadesine, davacı tarafından teminat mektupları için bankaya ödenen 24.000,00 TL komisyon bedelinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; dava konusu teminatın iadesi talebinin gerçekleşebilmesi için bir kısım ön koşulların sağlanması gerektiğinin sözleşmede şart koşulduğunu, bu hususların göz ardı edilmesi sonucunda verilen kararın hukuka aykırı olduğunu, sözleşmeye göre yüklenicinin idareye herhangi bir borcunun olmadığının tespit edilmesinin bir ön koşul olarak belirlendiğini, davacı şirket işçileri tarafından müvekkili şirket aleyhine açılmış işçilik alacağı davalarına ilişkin listenin cevap dilekçesi ekinde sunulduğunu, bu listeye göre davacı şirket işçilerinin muhtemel alacağının ve tazminatlarının dava konusu teminat tutarından fazla olduğunu, işçilik alacaklarını ödemeyen davacının sözleşme yükümlülüklerini yerine getirdiğinden bahsedilemeyeceğini, yerleşik Yargıtay içtihatları ve HMK'nın 281.madde uyarınca konusunda uzman başka bir bilirkişi heyetinden yerel mahkeme tarafından rapor aldırılması gerekirken yetersiz ve eksik bilirkişi raporunun hükme esas alınmasının hatalı olduğunu, davacının teminat mektupları için bankaya 24.000,00 TL tutarında komisyon bedeli ödediğini iddia ettiğini, ancak yerel mahkemece davacının bu iddiası araştırılmaksızın talebi doğrultusunda kabul gördüğünü beyan ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, taraflar arasında düzenlenen hizmet alım sözleşmeleri kapsamında verilen teminat mektuplarının iadesi istemine ilişkindir.
Hizmet alım sözleşmeleri; ihale şartları ile belirlenen işin sözleşmede kararlaştırılan bedel ile yapılmasının üstlenildiği sözleşmelerdir. Bu sözleşme türünde yüklenicinin edimi, hizmetin kendi işçisi ile yerine getirilmesi, işverenin edimi ise sözleşme bedelinin ödenmesidir. Sözleşme kapsamında yapılması gereken iş yüklenici işçisi tarafından yerine getirilecektir. Hizmet alımı tip sözleşmelerinde işverenin yüklenici tarafından çalıştırılan işçinin ücretinin ödenmesi, sosyal haklarının takibi gibi denetim dışında işçiye karşı bir sorumluluğu yoktur. İşveren ile yüklenicinin İş Kanunu’na göre işçiye karşı müteselsilen sorumlu olmasına rağmen rücu ilişkisinde taraflar arasında imzalanan sözleşmenin uygulanması sözleşme hukukunun en temel ilkelerindendir. İşçilik alacakları işveren tarafından ödenen işçinin yüklenici işçisi olması, sözleşme ücretine işçinin ücret ve sosyal haklarının dahil olması, işverenin işçilik alacaklarından sorumlu olacağına dair sözleşmede bir hüküm bulunmaması hususları nazara alındığında davacı işverenin işçiyi çalıştıran yüklenicilerden ödediği bedeli ve fer'ilerinin tamamını talep etme hakkı bulunduğunun kabulü gerekir.
Taraflar arasında 30/10/2012 tarihinde akdedilen ..., ... İşletme Müdürlüğü'ndeki AG-YG(OG) Elektrik dağıtım şebekeleri ve YG(OG) elektrik dağıtım hatları arıza onarım ve bakım işleri teklif birim fiyatlı hizmet alımı sözleşmelerinin 11. maddesine göre davacı tarafından davalıya toplam 3.160.000,00 TL tutarında banka teminat mektubu verildiği, sözleşmelerin 11. maddesine göre davacı tarafından davalıya verilen teminat mektuplarının süresinin 29/02/2016 tarihine kadar olduğu, sözleşmelerin 9. maddesine göre işin süresinin işe başlama süresinden itibaren 720 gün olduğu, davalının anılan sözleşmeleri 17/07/2013 tarih ve 016540 sayılı yazısı ile anılan sözleşmelerin 36.9 maddesi çerçevesinde BEDAŞ'ın özelleştirilmesi sebebi ile ve 31/08/2013 tarihi itibari ile tek taraflı olarak feshettiği dosya kapsamı ile sabittir.
Taraflar arasındaki hizmet alımı sözleşmelerinin 11.4.1 maddesinde, ‘Taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği, yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten ve Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişkisiz belgesinin getirildiği saptandıktan sonra; alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların, alman mal veya yapılan iş için bir garanti süresi öngörülmesi halinde yarısı, garanti süresi dolduktan sonra kalanı, garanti süresi öngörülmeyen hallerde ise tamamı yükleniciye iade edilir.” hükmü düzenlenmiştir.
Somut olayda, davalı taraf, yüklenicinin sözleşme kapsamında çalıştırdığı bir kısım işçilerin iş mahkemelerinde aleyhlerine dava açtıklarını belirterek, mahkemeye dosya numaraları ibraz etmiş, bu dava sonuçlarına göre davacının sözleşmenin 11.4.1 maddesindeki sorumluluğunun devam ettiğini iddia etmiştir. Sözleşmenin 11.4.1 maddesindeki düzenleme gözetilerek davacının açılan davalar nedeni ile davalıya karşı sorumlu olup olmadığı, sorumluluğunun devam edip etmediği, sözleşmenin 11.4.1 maddesi gereğince teminat mektuplarının iade şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği tespit edilip sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile sözleşmede ibraname alınması yükümlülüğü bulunmadığından bahisle yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının davalı yararına BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde davalıya iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi'ne gönderilmesine,
19.02.2025 tarihinde oy birliği ile karar verildi.