"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1891 E., 2024/1254 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 11. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2020/90 E., 2021/684 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü.
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili ile davalı idare arasında imzalanan “Araç ve İş Makineleri İşletilmesi Hizmet Alım Sözleşmesi” gereği 2017-2018 tarihleri arasında verilen hizmet işinin, 31.12.2018 tarihinde eksiksiz ve kusursuz olarak tamamlanarak davalıya teslim edildiğini, taraflar arasında geçici kabuller ve kesin kabul ile işin sonlandırıldığını ancak davalı idareye verilen Türkiye Ziraat Katılım Bankası A.Ş. ...Şubesine ait 25/06/2019 tarih, 600.000,00 TL bedelli teminat mektubunun iade edilmediğini, ayrıca teminat mektubu nedeniyle müvekkilinin komisyon ödediğini, müvekkilinin idareye ve SGK Başkanlığına herhangi bir borcunun bulunmadığını, teminat mektubu ve iade şartlarına ilişkin sözleşme yükümlülüklerinin yerine getirildiğini ileri sürerek, teminat mektubunun müvekkili şirkete iadesine ve şimdilik 1.000,00 TL banka teminat komisyonunun iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı ile müvekkili idare arasında hizmet alım işine ilişkin sözleşme imzalandığını, sözleşme süresi içerisinde 27/03/2018 tarihinde davalı firma personellerinden Kerem Yavuz'un işin ifası esnasında trafik kazasına karıştığını, hizmet alımı sözleşmesinin 5. maddesinde "Şoförlerin sözleşmeye aykırı her türlü davranışlarından, bunların taşıtlara, kurum mensuplarına ve 3. şahıslara verecekleri zarardan dolayı yüklenici sorumlu olacaktır" hükmünün bulunduğunu, olay sebebi ile müvekkili idare aleyhinde İstanbul 24. İcra Dairesinin 2018/36166 Esas sayılı dosyası üzerinden 109.821,98 TL tutarında ilamsız icra takibi başlatıldığını, idare aleyhine Bakırköy Asliye Ticaret Mahkemelerinde maddi ve manevi tazminat talepli 4 ayrı dava açıldığını, davaların derdest olduğunu, sözleşme, eki niteliğindeki Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunun 9. maddesi ve Yapım İşleri Genel Şartnamesindeki hükümler gereğince iade şartlarının oluşmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile taraflar arasındaki sözleşme ilişkisi sona erdiği ve davalı tarafça kabule ilişkin herhangi bir itirazda bulunulmadığı, sonradan doğma ihtimali bulunan zararlardan dolayı teminat mektubunun iade edilmemesinin yasal dayanağı bulunmadığı, sözleşmeden doğan her türlü zarar ve ziyan iddialarına ilişkin yasa gereği davalı idarenin tazminat hakkının bulunduğu, dolayısıyla, dava konusu teminat mektubunun davacıya iadesinin gerektiği anlaşıldığı gerekçesi ile davanın kabulüne ve davaya konu teminat mektuplarının davacıya iadesine, davacı tarafından teminat mektupları için bankaya ödenen 1.000,00-TL komisyon bedelinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; davacı ile idare arasında hizmet alım işine ilişkin sözleşme, süresi içerisinde 27.03.2018 tarihinde firma personellerinden Kerem Yavuz işin ifası esnasında trafik kazasına karıştığını, davacı yüklenicinin işçisinin sebebiyet verdiği kaza sebebi ile idare aleyhine maddi ve manevi tazminat davalarının bulunduğunu, Hizmet Alımı Sözleşmesinin 5. maddesinde "Şoförlerin sözleşmeye aykırı her türlü davranışlarından, bunların taşıtlara, kurum mensuplarına ve 3. şahıslara verecekleri zarardan dolayı yüklenici sorumlu olacaktır" hükmünün mevcut olduğunu beyan etmektedir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Dava, taraflar arasında düzenlenen hizmet alım sözleşmeleri kapsamında verilen teminat mektuplarının iadesi istemine ilişkindir.
Hizmet alım sözleşmeleri; ihale şartları ile belirlenen işin sözleşmede kararlaştırılan bedel ile yapılmasının üstlenildiği sözleşmelerdir. Bu sözleşme türünde yüklenicinin edimi, hizmetin kendi işçisi ile yerine getirilmesi, işverenin edimi ise sözleşme bedelinin ödenmesidir. Sözleşme kapsamında yapılması gereken iş yüklenici işçisi tarafından yerine getirilecektir. Hizmet alımı tip sözleşmelerinde işverenin, yüklenici tarafından çalıştırılan işçinin ücretinin ödenmesi, sosyal haklarının takibi gibi denetim dışında işçiye karşı bir sorumluluğu yoktur. İşveren ile yüklenicinin İş Kanunu’na göre işçiye karşı müteselsilen sorumlu olmasına rağmen rücu ilişkisinde taraflar arasında imzalanan sözleşmenin uygulanması sözleşme hukukunun en temel ilkelerindendir. İşçilik alacakları işveren tarafından ödenen işçinin; yüklenici işçisi olması, sözleşme ücretine işçinin ücret ve sosyal haklarının dahil olması, işverenin işçilik alacaklarından sorumlu olacağına dair sözleşmede bir hüküm bulunmaması hususları nazara alındığında davacı işverenin işçiyi çalıştıran yüklenicilerden ödediği bedeli ve ferilerinin tamamını talep etme hakkı bulunduğunun kabulü gerekir.
Taraflar arasında 2017/25984 ihale kayıt numaralı araç ve iş makineleri işletilmesi (operatörlüğü) hizmeti alımına ait sözleşmenin 20.02.2017 tarihinde imzalanarak yürürlüğe girdiği, davacının sözleşme konusu işe ilişkin olarak dava konusu Türkiye Ziraat Katılım Bankası A.Ş. ...Şubesi'ne ait, 25/06/2019 tarih, 600.000,00 TL bedelli teminat mektubunu davalıya teslim ettiği dosya kapsamı ile sabittir.
Taraflar arasındaki hizmet alımı sözleşmesinin 5. maddesinde "Şoförlerin sözleşmeye aykırı her türlü davranışlarından, bunların taşıtlara, kurum mensuplarına ve 3. şahıslara verecekleri zarardan dolayı yüklenici sorumlu olacaktır", 11.4.1 maddesinde, ‘Taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği, Yüklenicinin bu işten dolayı İdareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten ve Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişkisiz belgesinin getirildiği saptandıktan sonra; alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların, alınan mal veya yapılan iş için bir garanti süresi öngörülmesi halinde yarısı, garanti süresi dolduktan sonra kalanı, garanti süresi öngörülmeyen hallerde ise tamamı yükleniciye iade edilir” hükmü düzenlenmiştir.
Somut olayda, davalı taraf, yüklenicinin sözleşme kapsamında çalıştırdığı işçilerden Kerem Yavuz’un işin ifası sırasında trafik kazasına karıştığı, bu trafik kazası sebebi ile davalı tarafın temyiz dilekçesinde belirttiği şekilde idare aleyhine bir kısım davalar açıldığı, bu davalar sebebi ile idare aleyhine maddi ve manevi tazminatlara hükmedildiği, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 5. maddesi ile 11.4.1 maddesindeki düzenlemeler gözetilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının davalı yararına BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgilisine iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.02.2025 tarihinde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.