"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/948 E., 2024/1021 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Konya 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/235 E., 2023/56 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü.
I. DAVA
1.Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, tapunun Konya ili ...... ilçesi, .....Mahallesi, 25876 ada ve 1 parsel'de kayıtlı taşınmazın 57/400 oranında paylı hisseli maliki iken, davalılardan ... ile aralarında kat karşılığı inşaat sözleşmesi imzaladıklarını, sözleşme gereği müvekkilinin hissesini ........ Emlak İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Limited şirketine devrettiğini, inşaat ruhsat tarihinden itibaren 18 ay olarak kararlaştırılan sözleşme süresinde yüklenicinin, inşaat ruhsatını almadığı gibi inşaat yapımına da başlamadığını, müvekkilinin üzerine düşen yükümlülüklerini eksiksiz olarak yerine getirmesine rağmen yüklenicinin hem inşaatın yapımına hiç başlamadığını hemde sözleşme gereğince yüklenici payı olan avans pay niteliğindeki taşınmaz hissesini müvekkilinin yazılı, sözlü onayı, izni ve muvafakati olmadan 06.09.2018 tarihinde diğer davalı ...’a devrettiğini belirterek; müvekkili ile davalı yüklenici ... arasında imzalanan "Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin haklı nedenlerle geriye etkili olarak feshine, müvekkili tarafından sözleşme gereği davalı yüklenici ...'ne ve şirketin diğer davalı ...'a devrettiği Konya ili ...... ilçesi, ....... Mahallesi, 25876 ada ve 1 parsel kayıtlı 57/400 hissenin, tapu kaydının iptali ile müvekkili adına, (var ise rehin-haciz gibi takyidatlarından arındırılmış olarak) tapuya kayıt ve tesciline, davanın kabulü halinde semeresiz kalmaması ve müvekkilinin mağduriyetinin önlenmesi için davaya konu edilen taşınmazdaki davalı ... adına kayıtlı dava konusu hissenin cebri icra marifeti ile satışları da dahil olmak üzere 3. şahıslara devir ve temlikinin önlenmesi için ihtiyati tedbir kararı verilmesine, yargılama ücreti ve vekalet ücretinin karşı taraflara yükletilmesine karar verilmesini iddia ve talep etmiştir.
2.Birleşen 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/775 Esas sayılı dosyasında davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; Konya ili, ...... İlçesi, .......Mahallesi, 25876 ada, 1 parsel sayılı taşınmaza ilişkin taraflar arasında imzalanan kat karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili olarak feshi ve tapunun iptali ile müvekkilleri adına tesciline karar verilmesini, yargılama giderlerinin davalı tarafa yükletilmesini iddia ve dava etmiştir.
3.Birleşen 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/252 Esas sayılı dosyasında davacı vekili dava dilekçesinde özetle; fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla davacı müvekkili ile davalı yüklenici ... arasında imzalanan "Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi"nin haklı nedenlerle geriye etkili olarak feshine, müvekkili tarafından sözleşme gereği davalı yüklenici ...'ne, ... tarafından da hakkaniyete aykırı bir şekilde diğer davalı ...'a devredilen Konya ili, ...... ilçesi,....... Mahallesi, 25876 ada ve 1 parsel kayıtlı 139/1200 hisse paylı taşınmaz hissesinin, tapu kaydının iptali ile davacı müvekkili adına -var ise rehin-haciz gibi takyidatlarından arındırılmış olarak tapuya kayıt ve tescillerine, yargılama giderleri ve ücreti vekaletin karşı taraflara yükletilmesine karar verilmesini iddia ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1.a) Asıl davada davalı ... vekili cevap dilekçesinde; diğer davalı ...... Peyzaj Ltd. Şti. ile davacı arasında akdedilen sözleşme de müvekkilinin taraf olmadığını, müvekkilinin inşaat sektöründe faaliyet göstermekte olup sihhi tesisat işi yaptığını, müvekkilinin taşınmazı diğer davalı ...... Peyzaj'dan ticaretlerinden ötürü satın aldığını, söz konusu satıştan davacı tarafın bilgisi ve rızası olduğunu, somut olayda mülkiyet kendisine geçtikten sonra yüklenicinin, inşaat yapma borcunu tam olarak ifa etmediğini, yüklenicinin söz konusu temerrüdü sonunda arsa sahibinin TBK'nın 125. maddesi uyarınca sözleşmeden dönme hakkını kullanmak için huzurdaki davayı açtığını, ancak bu maddeye göre sözleşmeden dönen kişinin, verdiğini alma hususunda sadece sözleşmenin tarafına karşı ileri sürebileceği bir şahsi hakka sahip olduğunu, bu nedenle davanın müvekkil açısından reddi ile yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesini savunmuştur.
b)Davalı ... adına dava dilekçesinin usulüne uygun olarak tebliğ edildiği, davalı tarafça cevap dilekçesi sunulmadığı anlaşılmıştır.
2.Birleşen davalarda davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın reddi ile yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı taraf üzerine bırakılmasına karar verilmesini savunmuştur.
3.Davalı ... adına dava dilekçesinin usulüne uygun olarak tebliğ edildiği, davalı tarafça cevap dilekçesi sunulmadığı anlaşılmıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı yüklenici tarafça sözleşmede belirlenen edimlerin ve yükümlülüklerin yerine getirilmediği, yüklenicinin edimini yerine getirmediği sürece taşınmazda hak sahibi olamayacağı, hak sahibi olamayan yüklenicinin üçüncü kişilere yapmış olduğu hisse devirlerinin de üçüncü kişilere hak sahipliği sağlamayacağı, asıl ve birleşen dava davacılarının sözleşmenin geriye dönük feshini talep ettiği, davalı yüklenici şirket adına yapılan tescil işleminin iptalinin gerektiği, gerekçesiyle arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin geriye dönük iptali istemi yönünden davanın kabulüne, davalı yüklenicinin borçları nedeniyle taşınmaz üzerine konulan hacizlerin kaldırılması talepleri yönünden haciz alacaklılarına yöneltilmiş bir dava bulunmadığı anlaşılmakla bu istemlerin reddine, birleşen 2021/775 Esas dosyasında davalılar ..., ..., ..., ... ve .........., aleyhine açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile istinaf başvurusunun kabulü ile taşınmazın paylı mülkiyete tabi olduğu davalı yüklenicinin malik olan paydaşlardan davacılar ile sözleşme yaptığı, 2021/775 Esas sayılı davada davalı olarak gösterilen paydaşlardan .........,ile sözleşme yapıldığının iddia ve ispat edilemediğini davacılar ile davalı yüklenici arasındaki sözleşmelerin TMK'nın 692. maddesi uyarınca geçersiz olduğunun kabul edilmesi ve geçersizliklerinin tespitine karar verilmesi gerekirken sözleşmenin geçerli olduğu kabul edilerek, geriye etkili feshine karar verilmesinin doğru olmadığı gerekçesiyle sözleşmenin geçersizliğine dair yeniden hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde;
a. Konya Bölge Adliye Mahkemesi ilamında tarafları lehine eksik vekalet ücretine hükmedildiğini, birleşen dosya davacısı ... yönünden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT gereğince 104.225,60 TL vekalet ücretine hükmedilmediğini, 9.200,00 TL şeklinde hüküm kurulmasının hak kaybına sebebiyet verdiğini,
b. Yerel Mahkeme dosyasındaki bilirkişi raporuna göre ilgili bedel artırım harçlarının hem ... hem de ... yönünden ayrı ayrı tamamlandığını, her iki müvekkilinin adına ayrı ayrı ödenen ıslah harç miktarları gözetildiğinde istinaf ilamının hem harçlar yönünden hem de vekalet ücreti yönünden hatalı olduğunu beyan etmektedir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, gayrimenkul satış vaadi sözleşmesinin geriye etkili feshi, sözleşme kapsamında takyidatsız olarak tapu iptal ve tescili istemine ilişkindir.
Kural olarak İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı istinaf başvurusunda bulunmayan tarafın Bölge Adliye Mahkemesi kararını temyiz hakkı bulunmamaktadır. İlk kararı istinaf etmeyen taraf, ancak Bölge Adliye Mahkemesi tarafından İlk Derece Mahkemesinin kararı kaldırılarak aleyhine yeni bir karar verilmesi halinde bu yeni kararı temyiz edebilecektir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı temyiz başvurusunda bulunan davacı tarafça istinaf başvurusunda bulunulmadığı gibi, temyiz nedeni olarak gösterilen hususlarda Bölge Adliye Mahkemesi kararında ilk derece mahkemesi kararından daha aleyhe bir hüküm de kurulmamış olduğu gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesi kararını istinaf etmeyen davacı tarafın temyiz başvurusunda bulunmakta hukuki yararı olmadığından temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin temyiz dilekçesinin REDDİNE,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine
03.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.