"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/774 E., 2024/1489 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 6. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2019/156 E., 2020/784 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü.
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; davacıların birlikte ortak oldukları Emlak Danışmanlığı ile davalı şirket arasında 02.04.2018 tarihinde danışmanlık sözleşmesi akdedildiğini, sözleşmenin 2. maddesinde, müvekkillerinin Sitesi’nin 24 ay boyunca tek yetkili satış ve pazarlama faaliyetlerinin yapılması, reklam ve tanıtım faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi, danışmanlık hizmeti sunulması konusunda yetkili kılındığını, davalı şirketin sözleşmenin 4. maddesi gereğince müvekkillerinin anılan hizmetlerine karşılık olarak yapılan satış miktarının peşin ve nakit olarak % 3’ünü ödemeyi ve her ay 10.000,00 USD danışmanlık ücretini ödemeyi kabul ve taahhüt ettiğini, müvekkillerinin sözleşme şartları gereği taahhüt ettikleri hususları eksiksiz bir şekilde yerine getirdiğini, davalı şirketin 12.07.2018 tarihli e-maille sözleşmeyi feshettiğini, bu e-maile 23.07.2018 tarihinde e-mail yoluyla cevap verdiklerini, davalı şirket tarafından 07.09.2018 tarihinde e-mail ile gönderilen 03.09.2018 tarihli ihtarda, 26.07.2018 tarihli sözleşmenin feshedildiğinin ve bu feshin 26.10.2018 tarihinden itibaren geçerli olacağının belirtildiğini, 27.11.2018 tarihli Beşiktaş 7. Noterliği’nin 17258 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile eksik ödenen aylık danışmanlık ücreti ile haksız fesihten kaynaklanan cezai şart alacağının talep edildiğini, davalı şirkete gerekli sürenin verildiğini, ancak davalının ödeme yapmayarak temerrüde düştüğünü, müvekkillerinin müspet zararının karşılanması noktasında taraflar arasındaki sözleşmenin sonuna kadar beklenen yararın borçlarını eksiksiz yerine getiren müvekkillerine ödenmesi gerektiğini, davalı tarafın 193.000,00 USD’yi ödemede temerrüde düştüğünü kabul etmesine rağmen sözleşmeye aykırı olarak bu bedeli ödemediğini, anılan tutarın sözleşme kapsamında belirlenen 100.000,00 USD ceza-i şart alacağının karşılamadığını, bu nedenle bu miktarı aşan kısım olan 93.000,00 USD’nin taraflarına ceza-i şart alacağına ek olarak ayrıca ödenmesini, 100.000,00 USD ceza-i şartın fiili ödeme tarihindeki Dolar kurunun Türk Lirası karşılığının temerrüt tarihinden (27.11.2018) itibaren dövize verilen en yüksek faizi ile tahsilini, ceza-i şart ile karşılanamayan miktar olan 93.000,00 USD’ın fiili ödeme tarihindeki Dolar kurunun Türk Lirası karşılığından olmak üzere temerrüt tarihinden itibaren dövize verilen en yüksek faizi ile tahsilini, sözleşmeye konu tüm gayrimenkullerin sözleşme süresi zarfında satılması halinde elde edilecek % 3 komisyon gelirinin temerrüt tarihi olan 27.11.2018'den itibaren ticari faizi ile birlikte şimdilik belirsiz alacak davası olarak 50.000,00 TL’sinin tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; sözleşmenin fesih ihbar sürelerine uyularak olağan yolla hiçbir sebep göstermek zorunda kalmaksızın feshedilmesi imkanının sözleşmede açıkça düzenlendiğini, bu hakkın her iki tarafa da sözleşme ile verildiğini, müvekkili şirketin sözleşmenin 5.1 maddesi gereğince 3 ay önceden bildirerek ve fesih ihbar sürelerine uyarak sözleşmeyi feshettiğini ve sözleşmenin 12.10.2018 tarihinde sona ereceğini davacılara 12.07.2018 tarihinde yazılı olarak bildirdiğini, ancak sözleşmenin haklı nedenle sözleşmenin 5.1. maddesine göre fesih ihbar sürelerine uyularak müvekkili şirket tarafından olağan yolla feshedildiğini, davacıların taleplerinin taraflar arasındaki 02.04.2018 tarihli danışmanlık sözleşmesinin hükümlerine aykırı olduğunu, ileri sürdükleri sebeplerin de geçerli hukuki bir dayanağının bulunmadığını, davacıların dava konusu ile ilgili olmayan bir çok hususa dilekçelerinde yer vererek taleplerine hukuki bir dayanak yaratma çabasında olduklarını, ancak sözleşme hükümlerinin açık olduğunu, feshin ne şekilde gerçekleştirileceğinin ve sonuçlarının her iki taraf için sözleşmede belirlendiğini, sözleşme hükümlerine göre davacıların müvekkili şirketten bir alacağının bulunmadığını belirterek haksız olarak açılan davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu sözleşmenin feshinin haksız olmayıp, sözleşmenin 5/1 maddesi ile taraflara fesih ihbar süresine uymak kaydıyla tanınan hakkın kullanıldığı, sözleşmenin feshinin geçerli olup, davacı tarafça ceza-i şart ve sözleşme devam etse idi ödenmesi gerekecek aylık danışmanlık ücretlerinin toplamı olan 83.000,00-USD'nin talep edilmesinin mümkün olmadığı, dosya kapsamında alınan ek protokol gereğince; Sitesi A-2 No:1 ve no 3 de buluna dairelerin, dava dışı Ltd Şirketinin dava dışı tarafından devralınacak hisselerinin karşılığında satılacağının, bu satış nedeniyle ...'e 200.000,00 EURO ödeneceğinin, bu satış nedeniyle ayrıca bir danışmanlık ve komisyon ücreti ödenmeyeceğinin kararlaştırıldığının tespit edildiği, aslı kasaya alınan 22.05.2018 tarihli makbuz ve ibraname ile ...'in bu satış nedeniyle 200.000,00 EURO' yu dava dışı'dan elden teslim aldığı, 'ı ibra ettiği, şu halde anılan satışın dava konusu sözleşme kapsamında olmayıp, dava dışı ile ... arasındaki başka bir hukuki ilişkinin konusu olduğu ve bu satışlar karşılığında ödenmesi gereken komisyon ücretinin ...'e ödendiği, izah edilen sebeplerle 02.04.2018 tarihli sözleşmenin konusunu oluşturmayan bu satış işlemi için davacı tarafın davalıdan komisyon talep etmesine olanak olmadığı, taraflar arasındaki sözleşmenin 5/2 fıkrası ile fesih ihbarından sonraki üç aylık süre ile sözleşmenin bitiminden itibaren bir aylık süre içerisinde dava önce ismi bildirilmiş müşterinin daire satın alması halinde danışmana komisyon ödeneceğinin kararlaştırıldığı, toplam dört aylık süre içerisinde herhangi bir satış yapılmadığının tarafların kabulünde olduğu, nitekim davacı vekilince 17.12.2019 tarihli celsede; sözleşme feshedilinceye kadar 2 ayrı gayrimenkulün müvekkillerinin hizmetleri ile satıldığı, bu iki gayrimenkul dışında fesihten önce ya da sonra herhangi bir satımın söz konusu olmadığının ikrar edildiği, bu iki taşınmazın sözleşme konusu olmadığı, başkaca bir satış işlemi olmadığına göre davacı tarafın sözleşmenin 5/2 maddesi kapsamında komisyon alacağı bulunmadığı, davalı tarafça davacıya üç aylık fesih ibra süresi boyunca eksik danışmanlık ücreti ödemesi yapıldığı, davalı tarafından davacı tarafa üç aylık danışmanlık ücreti alacağı olarak toplam 30.000,00-USD ödenmesi gerekirken, 17.000,00 USD ödendiği, buna göre davacı tarafın sözleşmenin devam ettiği üç aylık ihbar süresi içerisinde eksik ödenmiş bulunan 13.000,00 USD danışmanlık ücret alacağı bulunduğu, gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile; 13.000,00 USD nin dava tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanun'un 4/ A maddesi uyarınca Devlet Bankalarınca USD cinsinden bir yıllık mevduat hesabına uygulanan en yüksek faiz işletilmek suretiyle davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde; deliller toplanmadan eksik inceleme sonucu karar verildiğini, tanıklarının dinlenmediğini, keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmadığını, sözleşmenin niteliğinin yanlış değerlendirildiğini, müvekkillerin her satış sonucunda % 3 komisyon almalarının yanında sözleşme süresince ayda 10.000 USD ücret alacaklarını, uyuşmazlık konusu Danışmanlık Sözleşmesinde, müvekkillerin, 24 ay süre boyunca Therra Park Sitesindeki taşınmazların pazarlanması ve satışı konusunda danışmanlık ve satışa aracılık edilmesi hususunda faaliyet yürüteceğinin öngörüldüğünü, sözleşmenin haksız feshedildiğini ve müvekkillerin cezai şart ile bu miktarı aşan kısma hak kazandığını, sözleşmenin haklı bir sebep gösterilmeksizin bildirimle feshedilmesinin mümkün olmadığını, davalının örnek daireyi tamamlamadığını, reklam ve diğer pazarlama faaliyetleri için gerekli masraf olan 180.000 USD’yi vermediğini, tek taraflı olarak sözleşmeyi tadil eder şekilde 3 ay içinde satış olmadığı takdirde sözleşmenin feshedileceğini ve davalılardan birisinin sitede bulunduğu için aylık ödenmesi gereken 10.000 USD yerine 5.000 USD ödenmediğini, sözleşmede aylık bazda satış garanti edilmediği gibi, müvekkillerin sitede devamlı bulunacaklarının öngörülmediğini, sitede müşterileri karşılamak için 2 personelin görevlendirildiğini, davalının sözleşmeyi müspet olarak ihlal ettiğini ve 5. maddede öngörülen ceza-i şartı ödemek sorumluluğunda olduğunu, müvekkillerin sözleşmede yer alan 100.000 USD tutarındaki cezai şarta ve cezai şart ile karşılanamayan miktar olan 93.000 USD tutarındaki kısma hak kazandığını beyan etmektedir.
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; davacılara sözleşme kapsamında 02.04.2018 tarihinden itibaren Haziran/2018’e kadar sözleşmede kararlaştırıldığı gibi aylık 10.000 USD danışmanlık ücreti ödendiğini, müvekkil şirketin Haziran/2018 ayında yapmış olduğu tespitler neticesinde davacıların ayıplı hizmet verdiğini, ayıplı hizmet verdikleri için 3 aylık fesih ihbar süresinde aylık ödenen 10.000 USD ücretin yarısının ödeneceğinin davacılara bildirildiğini, bu nedenle de 3 aylık fesih ihbar süresinde ödenmesi gereken toplam 30.000 USD yerine Ağustos 2018’de 5.000 USD, Eylül 2018’de 5.000 USD ve Ekim 2018’de 5.000 USD ve 2.000 USD olmak üzere toplam 17.000 USD davacılara ödendiği, bakiye 13.000 USD ise ayıplı hizmet vermeleri sebebi ile ödenmediğini, davacılar asıl işleri olan müşteri ile ilgilenmek, gayrimenkulleri gösterip gezdirmek, emlak danışmanlığı yapmak faaliyetlerini yapmadıklarını, satış ofisinde hazır bulunmayarak sözleşmeye aykırı davrandıkları ve ayıplı hizmet verdiklerini, bu nedenlerle 3 aylık fesih ihbar süresine ilişkin bakiye 13.000 USD’yi de talep etme hakları olmadığını beyan etmektedir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, danışmanlık sözleşmesinin haksız feshedildiği iddiasına dayalı müspet zarar kapsamında komisyon ücreti alacağı, danışmanlık ücreti alacağı ve cezai şart alacağı istemlerine ilişkindir.
Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, taraf vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370/1. maddesi hükmü uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz eden davalıya yükletilmesine,
Fazla yatırılan temyiz peşin harcının istek halinde davacılara iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.