"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2018/1369 E., 2022/713 K.
Taraflar arasında asıl ve birleşen davada sözleşmenin feshi, alacak ve tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece asıl ve birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili ve davalılar ..., ... Uluslararası Gayrimenkul Pazarlama Ve İnş Tic İht İhr Ltd Şti vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin yabancı uyruklu olduğunu, emlak komisyonculuğu yapan şirket aracılığıyla davalı kooperatiften daire satın aldığını düşünerek sözleşme imzaladığını, Türkçe ve İngilizce düzenlenen belgelerin içeriklerinin farklı olduğunu, davalı kooperatif temsilcilerinin Türkçe ve İngilizce metinleri kasıtlı olarak farklı tercüme ederek hileli davranışlarla müvekkilini yanıltıklarını, müvekkilinin tapulu taşınmaz aldığını zannederek dava konusu sözleşmeyi imzaladığını, müvekkilinin kooperatif üyesi olmadığını ileri sürerek taraflar arasındaki satış sözleşmesinin feshine, fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak bugüne dek ödemiş olduğu 361.000,00 TL'nin ve 10.000,00 TL tazminatın dava tarihinden itibaren yasal faiziyle tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleşen davada davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin davalı şirket yetkilisi olan davalı ...'e toplam 300.100,00 TL ödemiş ise de bu kişinin müvekkili adına davalı kooperatife makbuz karşılığı toplam 200.000,00TL ödediğini, aradaki fark olan 100.100,00TL'nin davalı şirket ve şirket yetkilisi ... Genç uhdesinde mi kaldığı, yoksa diğer davalı kooperatife mi aktarıldığını bilmediğini ileri sürerek fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak 100.000,00TL'nin ödeme tarihinden itibaren yasal faiziyle tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı kooperatif vekili asıl ve birleşen davaya cevap dilekçesinde özetle; davanın zamanaşımı yönünden reddi gerektiğini, davacının on hisse karşılığı on daire satın alarak kooperatife üye olduğunu, genel kurullara katıldığını ve oy kullandığını, davacının daire karşılığı üye olduğunu bildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Diğer davalılar birleşen davaya cevap dilekçesinde özetle; sebepsiz zenginleşme davasında 1 yıllık zamanaşımının dolduğunu, davacının kooperatiften 10 adet hisse satın aldığını, davacı tarafından gönderilen paraların kooperatife ödendiğini, kooperatif tarafından bu paranın 15.000,00 TL'sinin müvekkiline hizmet bedeli olarak geri ödendiğini, 1.060,00 TL'nin diğer evin ihtiyaçlarının karşılanması için kullanıldığını, davacının gönderdiği paranın bir kısmının ev taşıma ücreti, mobilya ücreti olarak sarf edildiğini, geriye kalan bakiyenin alıcının hizmet bedeli olarak alıkonulduğunu, bu işlerle ilgili olarak davacının ...'e Kuşadası 2. Noterliği'nin 12.01.2005 tarih ve 68446 yevmiye numaralı vekaletname verdiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile taraflar arasında davalı kooperatif bünyesinde 10 adet dairenin satışı hususunda haricen satış sözleşmesi yapıldığı, bedel olarak 280.000,00 TL'nin kararlaştırıldığı, davalı Remax Şirketinin bu satışta aracılık ettiği, sözleşmenin resmi şekil şartı zorunluluğunun tersine haricen yapıldığı ve geçersiz olduğu, davalı kooperatif tarafından yine sözleşmenin geçerli olmaması sebebiyle alınan paranın iadesinin gerektiği, davacı tarafından gönderilen paralardan davalılar ... Uluslararası Gayrimenkul Paz. ve İnş. Tic. İtl. İht. Ltd. Şti. ve ...'in 20.101,83 TL miktarı uhdelerinde tuttukları gerekçesiyle asıl davanın kısmen kabulü ile 361.000,00 TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle davalı kooperatiften tahsiline, manevi tazminat isteminin reddine, birleşen davanın kısmen kabulü ile 20.101,83 TL'nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı ... ve davalı ... Uluslararası Gayrımenkul Paz. ve İnş. Tic. İtl. İht. Ltd. Şti'nden müştereken ve müteselsilen tahsiline, davalı kooperatif hakkındaki davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; 28.11.2017 tarihli celsede ıslah ve süre talebi olmasına rağmen bu hususta karar verilmediğini, yasal faiz talebini ticari reeskont faizi olarak ıslah ettiklerini, yine 10.000,00 TL maddi tazminat ile uğranılan zararların faiziyle giderilmeyen kısımları için müspet ve menfi tazminatlar ile mahrum kalınan muhtemel kazanç kayıplarından munzam zararların tanımı ve miktarları, ıslah yoluyla talep edilecekken yerel mahkemenin bu hakların kullanımına imkan tanımadığını, asıl davada dava dilekçesinin "dava konusu" kısmında sehven maddi-manevi denecekken sadece maddi dendiğini, "Sonuç ve istem" kısmında maddi tazminat istendiğini, sehven manevi tazminat miktarı belirtilmediğini, imkan tanınsaydı bu maddi hataların düzeltilmesi veya ıslah ile talep edilmesi mümkün olacağını, asıl davadaki faiz istemini ödeme tarihinden itibaren olarak ıslah ettiklerini, müvekkilinin cebinden 461.500,00 TL çıktığını, tamamının iade edilmesi gerektiğini, geçersiz sözleşme nedeniyle hizmet bedeli doğmayacağını, müvekkili aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... Uluslararası Gayrımenkul Pazarlama ve İnşaat Tic. İth. İhr. Ltd. Şti ve davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; gönderilen paraların gerçek bozdurulma karşılığı 293.011,38 TL yerine 289.910,92 TL ettiğini, arasında 5.100,92 TL'lık fark bulunduğunu, kooperatifin kendisine düşen ve müvekkiller ile yaptığı anlaşmaya uygun olarak 15.000,00 TL hizmet bedeli ödediğini, davacının da % 3+ KDV hizmet bedeli karşılığı 9.912,00 TL ödemesi gerekirken bu hizmet bedelinin düşülmediğini, hizmet bedeli olan 9.912,00 TL. ile 5.100,92 TL kur farkından kaynaklanan fark düşüldüğünde 5.088,92 TL fark kaldığını, bu rakamın da 1.060,00 TL'si davacının diğer evinin taşınması için kullanıldığını, kalan bakiye ile ise gerçekte davacı ile komisyon hususunda 15.000,00 TL'ye anlaşılmış olmasından kaynaklanan fark olduğunu, müvekkillerin uhdesinde davacının hiçbir parası kalmadığını, mahkeme tarafından ödeme tarihinden itibaren faiz işletilmesine karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
3.Davalı S.S Kırmızıgül Konut Yapı Kooperatifi vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacının 2005 yılında kooperatife hisse devri almak suretiyle 10 hisse karşılığı ortak olduğunu, bir hisse karşılığı giriş bedeli 20.163,00 TL olmak üzere 10 hisse ve hisselere ait belirlenmiş bağımsız bölümler için 201.630,00TL aidat karşılığı ödeme yapıldığını, ortaklığa kabule dair yönetim kurulu kararı eklendiğini, ortaklık senedi İngilizce ve Türkçe olarak hazırlandığını ve bilinçli bir şekilde ortaklık senedini de imzaladığını, 24.06.2016 tarihinde 2005 yılı olağan genel kurul toplantısına ... vasıtasıyla vekaleten katıldığını, hatta vekalet eden ...'e göndermiş olduğu paralardan kooperatifteki hisselerine aidat ödemesi yapıldığını, davacının 08.05.2009 tarihinde 224 no.lu hissesini devretmek için bu hissesine ait aidat borcu karşılığı 5.123,00TL'si ve gecikme faizi borcu olarak 8.006,00 TL'si olmak üzere toplamda 13.310,00TL borcunu diğer hisselerinden yatırmış olduğu aidatlardan aktarmak suretiyle ödemiş olup söz konusu hissesini John Michael Kavanagh'a devrettiğini, hisse bedeli olan tutarı da kendisi aldığını, bu işlemleri tercümanı aracılığıyla yapan ortağın bilinçsiz olduğunun düşünülemeyeceğini, kooperatifin Remax yetkilisine 15.000,00TL hizmet bedeli ödediği belirtildiğini, kooperatifin böyle bir hizmet için bedel ödeme yetkisi bulunmadığını, bununla ilgili herhangi bir kayıt da söz konusu olmadığını, davacının genel kurullara tercümanıyla katıldığını, davacının İrlanda'da emlak işiyle uğraştığını, tapulu ev almak ile kooperatif üyeliği arasındaki farkı bilebileceğini, davacının 03.02.2009 tarihinde verdiği vekaletname ile Remax yetkilisi olan davalıya birçok konuda geniş çaplı yetki verdiğini, kooperatif kayıtlarına göre bugüne kadar yatan toplam tutar 354.824,00 TL olup aidat borcu Kasım 2015 itibariyle 320.293,00 TL olduğunu, kooperatif hukukunda uzman bilirkişilerce rapor düzenlenmesi gerektiğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının ödemeleri davalı şirket çalışanı aracılığıyla gerçekleştirdiği, davalının genel kurul hazirun cetvellerinde adının bulunduğu, bu toplantılara davalı ...'un katıldığı, 03.02.2009 tarihli noterde düzenlenen vekaletnamede davacı tarafından davalı ...'a gayrımenkul hisselerinin satışı vs konularında yetki verilmiş ise de kooperatif üyelik devri ve temsil işlemleri için bir yetki verilmediği, davalı ...'un davacıyı kooperatif genel kurullarında temsil etmiş olması geçerli olmadığı, yabancı uyruklu davacının ödemelerinin daire satışından kaynaklanan giderler kapsamında kaldığının aksini düşündürecek yeterli delil bulunmadığı, mahkemece taşınmaz satışının resmi şekilde yapılmadığı için geçersiz olduğu, davacının da kooperatif üyesi olmadığı için yaptığı ödemenin iadesine karar verilmiş olmasının doğru olduğu, dava dilekçesinde davacının manevi zarara uğradığı, manevi tazminat isteme hakkının bulunduğu açıklanmış olmasına rağmen netice talep kısmında 10.000,00TL "manevi" tazminat yerine "maddi" tazminat ibaresinin kullanılmış olması maddi hata kapsamında kalıp mahkemece de 361.000,00 TL'lik alacak talebi dışındaki 10.000,00TL'lik talep manevi tazminat talebi olarak nitelendirilerek, manevi tazminat talebinin reddedilmesinin doğru olduğu, mahkemenin ıslah hakkı tanımadığını istinaf nedeni olarak bildirmiş ise de dava dilekçesindeki talep manevi tazminat istemi kapsamında kalıp davacının munzam zarar kapsamındaki talebi dava dilekçesinde talep edilmeyen yeni bir talep olduğu için ıslah yoluyla da davaya dahil edilmesi mümkün olmadığından davacı vekilinin bu kapsamdaki istinaf itirazı reddedildiği, mahkemece davacı ile davalı kooperatif arasında ortaklık ilişkisi bulunmadığı kabul edildiğine ve arada ticari iş bulunmadığına göre yasal faize hükmedilmesi doğru olup bu yöndeki istinaf itirazı da haklı bulunmadığı,
Birleşen davada hükme esas alınan son bilirkişi raporunda davacı tarafından gönderilen paralar incelenerek denetime elverişli şekilde sonuca ulaşıldığı, davalılar vekillerinin bu yöndeki istinaf itirazları haklı bulunmadığı, davalılar sebepsiz zenginleşmiş olması nedeniyle sebepsiz zenginleşme (ödeme) tarihinden itibaren faize hükmedilmesi de doğru olduğu gerekçesiyle istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili, davalılar ... ve ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde, istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebeplere ek olarak Bölge adliye Mahkemesi'nin ıslah talebi hakkında karar vermediğini temyiz nedeni olarak ileri sürmüştür.
2. Davalı ... Uluslararası Gayrımenkul Pazarlama ve İnşaat Tic. İth. İhr. Ltd. Şti ve davalı ... vekili temyiz dilekçesinde, hesaplama yapılırken yanlış kurdan hesaplama yapıldığını, davacıya verilen hizmet nedeniyle %3+kdv bedelden mahsup edilmediğini, davacı lehine yapılan taşınmaz masraflarının mahsup edilmediğini temyiz nedeni olarak ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Asıl dava, gayrimenkul satış sözleşmesi kapsamında kooperatife yapılan ödemelerin tahsili ile manevi tazminat istemine, birleşen dava ise gayrımenkul satış sözleşmesine aracılık yapan şirkete ve kooperatife yapılan ödemelerin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası, 370 ve 371 nci maddeleri,
3. Değerlendirme
3.1. Davalılar ... Uluslararası Gayrımenkul Pazarlama ve İnşaat Tic. İth. İhr. Ltd. Şti ve ... vekilinin temyizinin incelenmesinde; miktar veya değeri kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihai kararlar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 362 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanunun 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanunun 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir. Dosya içeriğine göre hüküm altına alınan ve temyize konu edilen toplam miktar 20.101,83 TL olup Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibari ile kesinlik sınırı olan 107.090,00 TL’nin altında kalmaktadır.
Açıklanan nedenlerle adı geçen davalıların temyiz dilekçelerinin miktar yönünden reddine karar vermek gerekmiştir.
3.2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere dava dilekçesinde dava konusu edilmeyen alacak kalemlerinin ıslah yoluyla davaya katılmasına yasal olarak bulunmamasına göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3.3. Davacı, taraflarca imzalanan sözleşme kapsamında toplam 461.500,00 TL ödeme yapıldığını bildirmiş asıl davada kooperatife dava açarak 361.000,00 TL'nin tahsilini talep etmiştir. Birleşen davada ise bir kısım ödemelerin davalı şirket yetkilisi ...'e yapıldığını bu kişinin kooperatife müvekkili adına bir kısım ödemeler yaptığını ancak 100.100,00 TL'nin kimin uhdesinde kaldığı bilinmediğini bu nedenle hem kooperatife hem de şirkete hem de şirket yetkilisine dava açtığını belirterek 100.000,00 TL'nin tahsilini talep etmiştir.
3.4. Davacının asıl davada ve birleşen davada davaya konu sözleşme kapsamında yaptığı ödemeleri tahsilini talep ettiği açıktır. Dosyada alınan bilirkişi raporunda gerek davacı tarafından gerekse şirket tarafından kooperatife 426.400,00 TL ödeme yapıldığı, emlak hizmet bedelinin 15.000,00 TL olduğu, 20.101.83 TL'nin emlak şirketi ve yetkilisinin uhdesinde kaldığı tespit edilmiştir. Kooperatif aleyhine asıl davada 361.000,00 TL hüküm altına alındığına göre birleşen davadaki talep miktarı da gözetilmek suretiyle kooperatifin uhdesinde kalan bakiye 100.000 TL miktarda kooperatif aleyhine hüküm altına alınması gerekirken birleşen davanın kooperatif yönünden gerekçe gösterilmeksizin reddedilmesi doğru olmamış kararın bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalılar ... Uluslararası Gayrımenkul Pazarlama ve İnşaat Tic. İth. İhr. Ltd. Şti. ve ... vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.