"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1096 E., 2022/699 K.
HÜKÜM/KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/3 E., 2020/167 K.
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraflar vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraflar vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında ... Üniversitesi Üstün Yetenekliler Tarama Araştırma Uygulama Merkezi Hizmet Binası İnşaatı işine ilişkin sözleşmenin imzalandığını, müvekkilinin sözleşme ve davalının yapımına karar verdiği iş artışına konu imalatı tamamladığını ve 4 nolu hakedişten kaynaklı KDV dahil 260.826,42 TL alacaklı olduğunu, sözleşme bedelinin 1.547.000,00 TL + KDV olduğunu, 1.474.769,00 TL + KDV'sinin daha önce ödenip, 72.230,10 TL + KDV ile %10 dahilinde kalan yapımı gerçekleştirilen ilave iş artışı bedeli olan 148.809,24 TL'nin ödenmediğini, toplam ödenmeyen miktarın 221.039,34 TL + %18 KDV 39.787,08 TL = 260.826,42 TL olup, bu miktarın davalı kurumdan talep edildiğini, ancak ödenmediğini, bu nedenle davalı aleyhinde icra takibi başlatıldığını, davalının itirazı üzerine takibin durduğunu belirterek, Ankara 10. İcra Müdürlüğünün 2016/21311 sayılı takip dosyasında davalının itirazının iptaline, takibin devamına, davalı aleyhinde %20 icra inkar tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; ... Üniversitesi Üstün Yetenekliler Tarama Araştırma Uygulama Merkezi Hizmet Binası Yapım İşinin davacı şirkete ihale edildiğini, 1.547.000,00 TL sözleşme bedelli işin bitim tarihinin davacıya son olarak verilen süre uzatımına göre 15.12.2015 olarak belirlendiğini, davacı firmanın işi bitirdiğine dair 15.12.2015 tarihinde geçici kabul başvurusunda bulunduğunu, davacının alacağının 4 numaralı 15.12.2015 tarihli hakedişten kaynaklandığını iddia ettiğini, ancak idare kayıtlarında işin süresinin bitiminden önce onaylı 4 numaralı bir hakedişin bulunmadığını, bu nedenle davacı firmanın sözleşme bedelinden 72.230,10 TL + KDV'lik alacak talebinin yerinde olmadığını, davacının ödeme emrinde bir diğer takip sebebini iş artış oluruna dayandırdığını, ancak idarede 15.12.2015 tarihinden önce alınmış bir iş artış olurunun da bulunmadığını, iş bitim tarihi olan 15.12.2015 tarihinden sonra ilave işlerin yapımına karar verilmesinin hukuken mümkün olmadığını, iş bittikten sonra iş artışına gidilemeyeceğini belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, "Taraflar arasındaki hukuki ilişkinin 24.07.2015 tarihli, ... Üniversitesi Üstün Yetenekliler Tarama Araştırma Uygulama Merkezi Hizmet Binası inşaatı yapımı konulu, 1.547.000,00 TL götürü bedelli, eser sözleşmesinden kaynaklandığı, işin yapımı süresince 3 adet hakediş düzenlendiği ve bedellerinin davacı yükleniciye ödendiği, ayrıca davalı üniversitenin Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı kurum içi yazışması itibariyle 04.01.2016 tarihinde ihale dokümanı kapsamında yer almayan ancak yapımı gereken çelik konstrüksiyon döşemesi ve doğalgaz hattı deplasesi işlerinin de yaptırılmasına karar verildiği, diğer yandan davacı yüklenicinin 15/12/2015 tarihli dilekçesi ile sözleşme konusu işin tamamlandığını ileri sürerek geçici kabulün yapılmasını talep ettiği, davacı yüklenicinin icra takibine konu taleplerinden birisinin sözleşme bedelinden kalan 72.230,10 TL + KDV'nin davalıdan tahsiline yönelik olduğu, elektrik mühendisliği yönünden inceleme ve değerlendirme sonucunda, elektriksel imalatlarla ilgili olarak onaylı kuvvetli akım ve zayıf akım projelerinin dosyaya sunulmamış olması, davalı ...'nin 31.01.2018 tarih, 653 sayılı yazısı ekinde sunulan son durum projelerin onaysız ve imzasız olmasının yanı sıra son duruma ilişkin elektrik projelerinin hiç sunulmadığının görüldüğü, ancak söz konusu projeler sunulmuş olsa bile, yerinde yapılan incelemeler sırasında yapılan imalatlara davalı Üniversitenin kullanımına açılmış olan binadaki elektrikli cihazlara hasar verilmiş ve sökülmüş olduğu görüldüğünden, elektriksel imalatlar yönünden kesin hesap yapılması mümkün olamadığının tespit edildiği, dosya kapsamındaki hak edişler göz önüne alınarak parasal değerlendirme yapıldığı, mekanik tesisat ve inşaat mühendisliği yönünden inceleme ve değerlendirme sonucunda herhangi eksik ve ayıplı imalata rastlanmadığı, tarafların beyanlarına göre de yüklenici tarafından mekanik tesisat ve inşaat imalatları yönünden herhangi bir eksik ve ayıplı imalat bulunmadığı, buna göre makine tesisatı bedeli: 61.000,00 TL, inşaat işleri bedeli 9.500,00 TL, elektrik işleri bedeli 1.730,10 TL olduğu görülmekle, toplam KDV hariç olarak 72.230,10 TL olduğunun anlaşıldığı, icra takibine konu olan taleplerden ikincisinin 148.829,24TL+KDV tutarındaki sözleşme kapsamında yapılan ilave işler bedelinin tahsiline yönelik olduğu, yüklenici ile davalı idare teknik elemanlarınca düzenlenerek imza altına alınan "Mukayese İcmali Toplam İmalat Tutarları" incelendiğinde söz konusu ilave işlerin, o inşaat, mekanik ve elektrik imalatlarından oluştuğu, toplam pursantajın % 9,6192 olduğu, tutarının ise 148.809,24 TL olduğu, elektrik-elektronik ve bilgisayar mühendisliği yönünden inceleme ve değerlendirmenin hakedişler göz önüne alınarak yapıldığı, mekanik tesisat yönünden inceleme ve değerlendirmede ise yapılan binanın altında doğalgaz hattı geçtiğinden dolayı yüklenici tarafından fazladan imalat olarak doğalgaz hattının deplase işi yapıldığı, söz konusu işlerin sözleşme konusu işte artan iş mahiyetli ilave işler olduğu ve taraflarca fiyat tespiti ile pursantaj oranı göz önüne alındığında mekanik tesisat ilave işler için davacının talep edebileceği tutarın 46.317,35 TL olduğunun değerlendirildiğini, inşaat mühendisliği yönünden yapılan inceleme ve değerlendirmede ise (4 numaralı hakedişte) ayrıntıları belirtilen ve sözleşme kapsamı dışında kalan ilave inşaat işlerinin tarafların kabulünde olduğu üzere yüklenici tarafından gerçekleştirildiği anlaşılmış olup artan-eksilen fark tutarının(ilave işler) ilave iş kararındaki gibi KDV hariç 99.948,36 TL olduğunun görüldüğü, uyuşmazlıkta borçlunun alacağının belirli ve likit olmadığı, borcun tespiti yargılamayı gerektirmekte olduğundan borçlunun kötü niyetli olduğundan bahsetmenin de mümkün olmadığı, bu nedenle davacının icra inkar tazminatı talebinin reddine karar verildiği" gerekçesiyle davanın kabulü ile, Ankara 10. İcra Müdürlüğünün 2016/21311 sayılı takip dosyasında davalı tarafından yapılan itirazın iptali ile takibe konu edilen tüm alacak yönünden takibin devamına, icra inkar tazminatı talebinin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresinde taraflar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkemece icra inkar tazminatı taleplerinin reddine karar verildiğini, takip dayanaklarının müvekkili şirket ile davalı kurum arasında yapılan sözleşmeden ve iş artışından kaynaklandığını, davalının iş bitiminden önce takip dayanağı olarak gösterilen onaylı 4 numaralı bir hakedişin ve iş artış olurunun davalı kayıtlarında bulunmadığını ileri sürerek, takibe itiraz ettiğini, müvekkilinin sözleşme konusu işi yapmadığını veya işi yapsa dahi işin miktarında ve bedelde bir anlaşmazlık olduğunu ileri sürmediğini, davalının olmadığını iddia ettiği 4 no.lu hakediş ve iş artış olurunun dosyada, davalı kayıtlarında miktarı-bedeli ile onaylı bir şekilde mevcut olduğu halde davalının bunları inkar yoluna gitmesinin hem kötüniyetli hem de alacağın likit olduğunu açıkça gösterdiğini, buna rağmen mahkemenin alacağın likit olmadığı, yargılamayı gerektirdiği gerekçesine dayanmasının dosya içeriği ile bağdaşmadığını belirterek mahkeme kararının kaldırılmasına, davalının %20 icra inkâr tazminatına mahkum edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu işin bitim tarihinin son verilen süre uzatımına göre 15.12.2015 olarak belirlendiğini, davacı tarafından idareye sunulan işi bitirdiğine dair 15.12.2015 tarihli geçici kabul başvurusunun da dosyaya sunulduğunu, bu tarihte davacının işi bitirdiğinin kendi ikrarında olduğunu, davacı takipte 15.12.2015 tarihli 4 nolu hakedişten alacağın kaynaklandığını iddia etmiş ise de, müvekkili idare kayıtlarında işin süresinin bitiminden önce onaylı 4 nolu bir hakedişin bulunmadığını, buna göre davacının sözleşme bedelinden 72.230,10 TL+KDV'lik alacak talebinin yerinde olmadığını, davacının ödeme emrinde bir diğer takip sebebini iş artış oluruna dayandırdığını, idarede 15.12.2015 tarihinden önce alınmış bir iş artış oluru bulunmadığını, iş bitim tarihi olan 15.12.2015 tarihinden sonra ilave işlerin yapılmasına karar verilmesinin hukuki olarak mümkün olmadığını, iş bitim tarihinden sonraki tarihi taşıyan 04.01.2016 tarihli belgenin olur olarak kabul edilmesinin mümkün bulunmadığını, diğer taraftan bu belgenin ekinde bulunması gereken mukayeseli keşif cetveli vs belgelerin de bulunmadığını, kaldı ki iş artış onayında bulunması gereken ve yapıldığı iddia edilen ilave imalatlarla ilgili proje, metraj, birim fiyat oluru, maliyet hesapları ile iş artışı kapsamında yapıldığı iddia edilen imalatların sözleşme bedelini hangi oranda etkilendiğine dair bir hesap da bulunmadığını, ilave işlerin yapılmasıyla ilgili yüklenici firmanın herhangi yazılı bir talebinin de olmadığını,buna rağmen mahkemece aleyhe hüküm kurulmasının hukuka aykırı olduğunu, davacı tarafından istenilen faiz oranının da yasal dayanaktan yoksun olduğunu, zira müvekkilinin bir kamu kurumu olduğunu, yapılan işin ticari bir iş olmadığını, dava konusu yapım işinin de üniversitenin kamu kurumu sıfatıyla Kamu İhale Kanununa göre yapılmış olduğunu, kaldı ki sözleşmede avans faizinin uygulanacağına ilişkin bir hüküm de bulunmadığını, bu nedenle ancak yasal faiz uygulanabileceğini, kararın bu yönüyle kaldırılması gerektiğini, diğer taraftan mahkeme kararında müvekkili üniversite harçtan muaf olmasına rağmen harçtan sorumlu tutulduğunu, kararın bu yönüyle de hukuka aykırı olduğunu belirterek mahkeme kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, mahkemece dosya kapsamındaki bilgi, belge ve toplanan deliller değerlendirilerek yasal düzenlemelere uygun karar verilmiş olduğu, ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı ve özellikle mahkemece mahallinde incelemeyle sözleşme dışı yapılan işlerin sözleşme ve dosya kapsamına uygun olarak incelenmiş ve değerlendirilmiş bulunduğu ve davalı üniversitenin harçtan muaf olduğunun açık olup harca ilişkin hükümdeki maddi hatanın mahkemesince her zaman düzeltilebileceğinin tabii bulunduğu belirtilerek, taraflar vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresinde taraflar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili ve davalı vekili temyiz dilekçelerinde, istinaf dilekçesinde ileri sürdükleri sebepleri temyiz nedeni olarak ileri sürmüşlerdir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, eser sözleşmesinden kaynaklanmış olup, itirazın iptali, takibin devamı ve icra inkar tazminatının tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 470 ve devamı maddeleri, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun 56 ncı maddesi, 492 sayılı Harçlar Kanununun 13 üncü maddesinin (j) bendi,
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 2547 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinin (b) fıkrasında, üniversitelerin, genel bütçeye dâhil kamu kurum ve kuruluşlarına tanınan mali muafiyetler, istisnalar ve diğer mali kolaylıklardan aynen yararlanacağı belirtilmiştir. Somut olayda, davalı ... Üniversitesinin harçtan muaf olmasına rağmen harçlardan sorumlu tutulması hatalı olmuştur.
Ne var ki, bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılarak 6100 sayılı Kanunun 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı tarafın tüm, davalı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, davalı tarafın bir kısım temyiz itirazlarının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (2) numaralı bendinin hükümden çıkartılarak yerine "2-Davalı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davacı tarafça yatırılan 3.150,14 TL harcın karar kesinleştiğinde talep hâlinde davacıya iadesine, davalı tarafça yatırılan harçların davalıya iadesine" ibarelerinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Aşağıda yazılı onama harcının temyiz eden davacıdan alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.